Giấc mơ xa vời của Elon Musk

Sau nhiều lần lỡ hẹn, sự kiện “We, Robot” của Tesla đã diễn ra ở Mỹ hôm 11/10 vừa qua tại Warner Bros Studios.

Cũng giống như các hãng phim của Hollywood, Tesla và Elon Musk rất thích nói về những tương lai đầy hứa hẹn cho nhân loại.

Cụ thể, theo tầm nhìn mà vị tỷ phú đưa ra, cùng với tiếng reo hò thích thú từ những người hâm mộ cuồng nhiệt trong khán phòng, là một chiếc Cybercab tự hành giá rẻ đến mức có thể đóng vai trò là "phương tiện giao thông công cộng cá nhân hóa".

Khoa trương và thiếu thực tế

Bất chấp viễn cảnh đầy hứa hẹn, The Economist đánh giá những lời hứa của ông Musk chỉ là khoa trương và thiếu thực tế.

Theo lời vị tỷ phú, Cybercab - một chiếc xe có thiết kế như một phiên bản thu nhỏ của mẫu bán tải Cybertruck nhưng không có bàn đạp ga thắng hay vô lăng, sẽ được bán ra "trước năm 2027".

Tesla Cybercab có thiết kế như một phiên bản thu nhỏ của mẫu bán tải Cybertruck nhưng không có bàn đạp ga thắng hay vô lăng. Ảnh: Tesla.

Tuy nhiên, những cột mốc mà Elon Musk đưa ra thường không mấy thực tế, đơn cử như việc ông từng hứa sẽ có một đội xe taxi robot gồm 1 triệu chiếc vào năm 2020.

Kể cả có đạt được mục tiêu này, con đường đến với taxi tự lái vẫn còn rất dài và Tesla sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trên chặng đường đó.

Trong những năm gần đây, dịch vụ taxi robot đã xuất hiện ở ngày càng nhiều thành phố trên khắp nước Mỹ.

Waymo, công ty cung cấp dịch vụ xe tự hành thuộc tập đoàn Alphabet đang là cái tên dẫn đầu lĩnh vực này.

Sau 15 năm và gần 30 tỷ USD đầu tư, công ty sản xuất xe tự lái của Google hiện có đội xe gồm 700 xe taxi tự lái hoạt động ở Los Angeles, San Francisco và Phoenix và sẽ sớm ra mắt tại Atlanta và Austin.

Xa hơn nữa là Cruise, với nhà đầu tư lớn nhất đằng sau là General Motors. Công ty này cũng hoạt động tại Phoenix và đang tiếp tục thử nghiệm tại San Francisco sau khi bị các cơ quan quản lý dừng hoạt động sau một vụ tai nạn vào năm ngoái.

Zoox, với sự đóng góp của Amazon cho du lịch không người lái, đang thử nghiệm xe tại 5 địa điểm bao gồm Las Vegas và Miami.

Trung Quốc, một trong những thị trường quan trọng của Tesla, cũng đang trở thành điểm nóng về xe tự hành.

Apollo Go, đơn vị vận hành robotaxi của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Baidu đã ra mắt dịch vụ tại Vũ Hán vào năm 2022.

Kể từ đó đến nay, hãng đã mở rộng sang 10 thành phố khác ở Trung Quốc và đặt mục tiêu tăng gấp đôi đội xe tại Vũ Hán lên 1.000 chiếc robotaxi vào cuối năm nay.

Những thương hiệu Trung Quốc khác cũng không kém cạnh, bao gồm Pony.ai, WeRide và Didi, công ty gọi xe lớn nhất nước này, cũng đang thử nghiệm robotaxi tại một số thành phố lớn.

Dấu hỏi lợi nhuận

Dù đã "đốt" hàng tỷ USD nghiên cứu phát triển, các công ty công nghệ hàng đầu vẫn chưa thể hoàn thiện xe tự lái để có thể vận hành an toàn trong điều kiện giao thông phức tạp.

"Có vẻ sau khi đã tiêu tốn 100 tỷ USD, đây là những gì tốt nhất mà các nhà đầu tư có thể làm được với xe tự lái. Có lẽ chúng ta sẽ phải chờ thêm vài thập kỷ nữa, hay thậm chí mãi mãi", báo cáo của tập đoàn tư vấn McKinsey nhận định.

Một chiếc xe tự lái của Waymo. Ảnh: Waymo.

Năm 2018, các chuyên gia định giá thị trường của Waymo là 175 tỷ USD. Nhưng trong vòng gọi vốn năm 2022, giá trị của Waymo chỉ còn 30 tỷ USD.

Cho đến nay, Waymo và các đối thủ cạnh tranh vẫn chủ yếu hoạt động ở những nơi có thời tiết đẹp, với đường sá thẳng và rộng.

Việc mở rộng sang các khu vực thành phố phức tạp hơn sẽ tốn tiêu tốn nhiều thời gian và tiền bạc. Cụ thể, để triển khai dịch vụ của mình tại một thành phố mới, Waymo sẽ phải đầu tư một khoản tiền lớn ngay từ đầu để biên soạn bản đồ 3D chi tiết và xây dựng các cơ sở hạ tầng cần thiết khác.

Chi phí cho những chiếc xe tự lái, với mức giá khoảng 150.000 USD mỗi chiếc đối với Waymo cũng vẫn đang là một vấn đề chưa có lời giải.

Khoảng 2/3 trong số đó được ước tính đến từ phần cứng. Để vận hành xe tự hành, Waymo và những công ty khác đang dựa vào một bộ cảm biến đắt tiền bao gồm camera, radar và lidar, sử dụng tia laser để tạo ra hình ảnh 3D về môi trường xung quanh xe, cũng như cần đến sức mạnh tính toán trong xe để hiểu được môi trường xung quanh.

Hiện tại, tài xế con người chiếm hơn một nửa giá cước của các dịch vụ gọi xe như Uber và Lyft. Điều này rõ ràng là một cơ hội lớn cho taxi tự hành.

Tuy nhiên, thực tế là cho đến nay, Waymo vẫn phải sử dụng "tài xế an toàn" từ xa để theo dõi các phương tiện của mình.

Bên cạnh đó, công ty cũng cần xây dựng một lượng lớn công trình cần thiết gần các trung tâm thành phố để sạc, vệ sinh và bảo dưỡng taxi robot.

Theo chuyên gia từ Bernstein, sau khi xem xét tất cả chi phí, giá cước taxi tự hành sẽ vẫn ở mức cao hơn giá cước do con người điều khiển trong một khoảng thời gian nữa.

Ngoài ra, Bernstein ước tính rằng việc thay thế đội xe Uber và Lyft ở Mỹ bằng taxi robot sẽ cần tới 400.000 xe. Với chi phí hiện tại của một chiếc xe Waymo, điều đó tương đương với khoản đầu tư 60 tỷ USD.

Để giải quyết vấn đề về chi phí vận hành, Tesla đang đặt cược rằng họ có thể tạo ra một lựa chọn rẻ hơn. Theo đó, hệ thống “tự lái hoàn toàn” của Tesla sẽ là công nghệ lõi cho đội xe taxi tự hành và chỉ dựa vào camera để thu thập thông tin.

Dữ liệu từ những camera này sau đó sẽ được đưa vào “mạng lưới nơ-ron đầu cuối”, thuật ngữ chỉ một hộp đen thuật toán được đào tạo trên 9 tỷ dặm dữ liệu lái xe từ 6 triệu chiếc Tesla đã có mặt trên đường, từ đó tạo ra các lệnh lái xe.

Với cách tiếp cận này, Tesla cho biết đội xe taxi robot của hãng sẽ có giá dưới 30.000 USD và dễ dàng di chuyển từ thành phố này sang thành phố khác.

Trải nghiệm thú vị đằng sau một chiếc xe tự lái. Ảnh: New York Times.

Tuy nhiên, ngay cả khi Tesla có thể khiến công nghệ này hoạt động, họ vẫn cần phải thuyết phục các cơ quan quản lý về cách tiếp cận của mình.

Lý do là mạng lưới nơ-ron của thương hiệu này sẽ kém minh bạch hơn nhiều so với các hệ thống module mà Waymo và các công ty khác đang sử dụng.

Ngoài ra, rất khó để các cơ quan quản lý có thể tin rằng chỉ dựa vào camera sẽ đủ để giải quyết các "trường hợp ngoại lệ" hiếm gặp và bất thường.

Năm 2022, Cruise đã phải thu hồi toàn bộ xe sau khi một chiếc của hãng gây tai nạn do lỗi rẽ trái khiến 2 người bị thương tại San Francisco.

Ông Musk tin rằng cách tiếp cận của ông sẽ được cơ quan quản lý chấp thuận khi chứng minh được rằng xe tự hành sẽ an toàn hơn so với tài xế con người. Tuy nhiên, bất kỳ sự cố nào xảy ra cũng có thể khiến giấc mơ này đi vào ngõ cụt.

Trong bài thuyết trình của mình, vị tỷ phú suy đoán rằng "một tài xế Uber hoặc Lyft" có thể sẽ điều hành một đội xe taxi tự lái. Suy nghĩ viển vông như vậy là lý do khiến JPMorgan Chase tỏ ra không mấy mặn mà về việc "tạo ra doanh thu đáng kể trong nhiều năm tới" từ những nỗ lực chế tạo taxi tự hành của Tesla.

Anh Tuấn