Giải pháp quản lý truy xuất nguồn gốc vùng trồng
Thời gian qua, một số vùng trồng xoài của Việt Nam bị cơ quan chức năng của Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu do vi phạm quy định về truy xuất nguồn gốc. Trước thực trạng đó, Trung tâm Mã số - Mã vạch quốc gia (NBC) thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, đã ứng dụng công nghệ, triển khai giải pháp quản lý vùng trồng thông qua hệ thống cấp và kiểm soát việc sử dụng tem truy xuất nguồn gốc hàng hóa.
Các chuyên gia khảo sát vùng trồng thanh long tại huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận.
Thời gian qua, một số vùng trồng xoài của Việt Nam bị cơ quan chức năng của Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu do vi phạm quy định về truy xuất nguồn gốc. Trước thực trạng đó, Trung tâm Mã số - Mã vạch quốc gia (NBC) thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, đã ứng dụng công nghệ, triển khai giải pháp quản lý vùng trồng thông qua hệ thống cấp và kiểm soát việc sử dụng tem truy xuất nguồn gốc hàng hóa.
Qua thực tế khảo sát của NBC tại một số doanh nghiệp, hợp tác xã ở tỉnh Ðồng Tháp cho thấy, các đơn vị sản xuất đã có các giấy tờ liên quan về quản lý chất lượng sản phẩm do các cơ quan thẩm quyền cấp, nhưng chưa quan tâm việc sử dụng, quản lý mã vùng, mã xưởng xuất khẩu. Một số công ty không có mã xưởng, mã vùng đã sử dụng mã của công ty khác… khiến công ty có mã vùng trồng thật sự có thể phải gánh chịu hậu quả như bị tạm dừng xuất khẩu. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này là do chưa có giải pháp hiệu quả trong việc quản lý truy xuất nguồn gốc vùng trồng và dán mã vùng trồng trên các lô hàng xuất khẩu.
Ðể tháo gỡ bất cập nêu trên cho xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, NBC đã ký thỏa thuận với Tập đoàn Chứng nhận và Kiểm định Trung Quốc (CCIC) về việc chấp nhận kết quả lẫn nhau trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc hàng hóa phục vụ thông quan xuất, nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc. Theo đó, NBC thực hiện đánh giá xác nhận vùng trồng và quản lý tem truy xuất nguồn gốc đối với trái cây xuất khẩu chính ngạch từ Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, tạo thuận lợi cho việc thông quan tại cửa khẩu. Thời gian qua, các chuyên gia đã nhanh chóng vào cuộc, đánh giá các tiêu chí của vùng trồng, xưởng đóng gói, thực hiện thí điểm truy xuất nguồn gốc đối với quả thanh long tại
Bình Thuận. Ðược biết, sắp tới, 10 công-ten-nơ thanh long đầu tiên được gắn tem truy xuất nguồn gốc sẽ được thông quan tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) với thời gian thông quan rút ngắn đáng kể so với trước đây do các dữ liệu về truy xuất nguồn gốc đã được hệ thống truy xuất nguồn gốc lưu giữ, hoàn thành, mà không phải kê khai, đăng ký khi thông quan.
Về thủ tục đánh giá vùng trồng và quản lý tem truy xuất nguồn gốc theo hình thức nêu trên, ông Nguyễn Văn Ðoan, chuyên gia đánh giá trưởng của NBC cho biết, các đơn vị đã được cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói và doanh nghiệp xuất khẩu có thể đăng ký với NBC để được đánh giá các tiêu chí như: Diện tích, kết quả thử nghiệm đất trồng, nước tưới, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón được sử dụng, điều kiện về thu hoạch, điều kiện nhà xưởng… Trong đó đáng chú ý, NBC sẽ xác nhận mã số vùng trồng, diện tích và sản lượng dự kiến, quy trình truy xuất nguồn gốc giữa cơ sở đóng gói và vùng trồng để đối chiếu các thông số thực tế khi xuất khẩu. Khi đạt các tiêu chí thẩm định, các cơ sở sản xuất, kinh doanh sẽ được cấp tem truy xuất. Ðơn vị đóng gói hàng hóa phải gửi cho NBC các thông tin về lô hàng xuất khẩu, như: Tổng khối lượng lô hàng, khối lượng sản phẩm tương ứng với từng mã số vùng trồng, ảnh chụp lô hàng và phương tiện vận chuyển. NBC sẽ yêu cầu đại diện các mã vùng trồng xác nhận lại thông tin về khối lượng sản phẩm có trong lô hàng theo kê khai của cơ sở đóng gói. Khi thông tin đúng, tem truy xuất sẽ được kích hoạt, thông tin về lô hàng xuất khẩu xuất hiện trên hệ thống, và phần mềm quản lý hệ thống sẽ trừ khối lượng sản phẩm của mỗi mã số vùng trồng tham gia lô hàng trong tổng sản lượng dự kiến của mã số vùng trồng đó. Với giải pháp nêu trên, sẽ kiểm soát chính xác và khách quan thông tin truy xuất nguồn gốc lô hàng, tránh tình trạng dùng chung mã số vùng trồng, mã số xưởng đóng gói như hiện nay.
Theo NBC, đây là giải pháp cần thiết thực hiện để minh bạch thông tin sản phẩm, giúp ích cho người quản lý, nhà sản xuất và người tiêu dùng. Việc phổ biến truy xuất nguồn gốc phụ thuộc lớn vào công tác quản lý của cơ quan chức năng từng địa phương để các doanh nghiệp, hộ nông dân biết các hoạt động truy xuất nguồn gốc hàng hóa, đồng thời, có cơ chế kiểm tra, giám sát, bảo đảm các đơn vị tuân thủ đúng truy xuất vùng trồng, tránh lạm dụng mã vùng trồng, mã xưởng đóng gói.
