Kiên quyết chống xâm hại di sản

Chủ đầu tư cam kết sẽ hoàn trả mặt bằng trong thời gian sớm nhất và sẽ khẩn trương trồng cây xanh che phủ khu vực này. Dư luận đánh giá, các cơ quan chức năng huyện Hoa Lư và tỉnh Ninh Bình đã phát hiện sự việc và kiên quyết xử lý các sai phạm, ngăn chặn hiệu quả hành vi xâm hại di sản của chủ đầu tư.

Trước đó, ngày 19-11, phát hiện chủ đầu tư có hành vi xây dựng sai phép tại Khu du lịch sinh thái Thung Nham, chính quyền các cấp và các ngành chức năng tỉnh Ninh Bình đã có động thái kiên quyết, xử phạt vi phạm hành chính (tổng số tiền 75 triệu đồng); đồng thời đình chỉ xây dựng, yêu cầu dỡ bỏ những hạng mục vi phạm. Cụ thể, chủ đầu tư đã xây vượt diện tích cho phép các công trình, như: xây xong móng bê-tông cốt thép diện tích 720 m2, trong khi được cấp phép chỉ 480 m2; xây dựng dãy nhà diện tích 1.990 m2 (được cấp phép chỉ 600 m2); xây dựng dãy nhà hai tầng diện tích 310,5 m2 (được cấp phép chỉ 130 m2). Thậm chí, cụm nhà nghỉ hai tầng ngoài việc xây dựng vượt diện tích, còn xây sai vị trí theo tổng mặt bằng đã được cấp phép xây dựng. Chính quyền tỉnh Ninh Bình còn kiên quyết hơn khi một phó chủ tịch UBND tỉnh ra văn bản chỉ đạo quyết liệt huyện Hoa Lư và các sở chức năng giám sát chặt chẽ việc dừng toàn bộ hoạt động xây dựng của công trình vi phạm; yêu cầu huyện Hoa Lư tổng hợp tình hình tháo dỡ, khắc phục những sai phạm của chủ đầu tư, báo cáo lãnh đạo tỉnh trước 16 giờ hằng ngày.

Tỉnh Ninh Bình và huyện Hoa Lư từng có bài học kinh nghiệm khi chậm trễ trong phát hiện và xử lý thiếu kiên quyết ngay từ đầu đối với công trình xây dựng không phép, vi phạm nghiêm trọng Luật Di sản văn hóa ở đường lên đỉnh núi Cái Hạ (xã Trường Yên, huyện Hoa Lư), xâm hại di sản Tràng An của Công ty cổ phần Du lịch Tràng An hồi đầu năm 2018. Phải mất tới gần nửa năm, việc tháo dỡ công trình cầu không phép có chiều dài 510 m với hơn 900 bậc thang lên núi Cái Hạ mới hoàn thành. Hệ quả là ngoài việc tốn kém nguồn lực xã hội và thời gian cho việc tháo dỡ công trình vi phạm, nhiều cá nhân và tập thể lãnh đạo của chính quyền cơ sở bị xem xét, xử lý kỷ luật; lòng tin của nhân dân vào các cơ quan chức năng bị giảm sút.

Ở phạm vi quốc gia, sự việc gần đây nhất là công trình xây dựng trái phép cao bảy tầng ở đèo Mã Pì Lèng (Mèo Vạc, Hà Giang), nằm ngoài khu vực bảo vệ II của Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, đã gây bức xúc cho dư luận. Vấn đề quản lý của chính quyền cơ sở thiếu trách nhiệm ngay từ đầu, để chủ đầu tư bỏ rất nhiều tiền ra xây dựng mà không hề có bảo đảm về pháp lý, đến khi công trình hoàn thiện buộc phải tháo dỡ phần vi phạm gây tốn kém, lãng phí nguồn lực xã hội và hơn thế, một thiệt hại khó đong đếm là gây xói mòn lòng tin của nhân dân đối với trách nhiệm của các cơ quan quản lý.

Di sản văn hóa và thiên nhiên là nguồn tài nguyên quý giá, là một trong những điều kiện đặc trưng cho phát triển du lịch. Song quá trình hoạt động du lịch ồ ạt, thiếu kiểm soát ở nhiều nơi đã và đang gây không ít những tác động tiêu cực tới các di sản...

Làm sao để phát triển du lịch mà vẫn giữ được bản sắc và tính nguyên gốc của di sản, không để du lịch và di sản xung đột nhau mà bổ trợ lẫn nhau vẫn là một thách thức đối với các cơ quan chức năng quản lý di sản và chính quyền địa phương. Trong bối cảnh tình hình vi phạm di sản đang có dấu hiệu ngày càng phức tạp và biến tướng dưới nhiều hình thức như hiện nay, trách nhiệm của chính quyền cơ sở là phải kiên quyết ngay từ đầu khi phát hiện dấu hiệu vi phạm; không để sự việc đã rồi kiểu “gạo nấu thành cơm” thì công tác xử lý hậu quả sẽ rất tốn kém thời gian và nguồn lực xã hội.

QUANG ĐÔNG