Kỳ 1: Trong vòng xoáy của vape

Cạm bẫy từ

Cạm bẫy từ “làn khói trắng”

Xập xình vape

Tối hôm ấy, bên quán cà phê cóc đường Tôn Đức Thắng (TP. Phan Thiết), một nhóm trẻ loai choai đang vui vẻ trong “làn khói trắng”. Nam sinh dáng người gầy gò, tóc xoăn nhuộm màu cầm điếu thuốc lên, ngậm vòi rít một hơi thật mạnh rồi phà ra không trung. Em khác thì đang thực hiện thao tác nhỏ vài giọt gì vào thiết bị, rồi bấm bấm để chuẩn bị đưa lên miệng hút. Cứ thế, người này rít thì người còn lại trong nhóm cổ vũ nhiệt tình. Từng làn khói trắng đặc quánh phả ra, các thanh thiếu niên với ánh mắt lờ đờ, vẻ mặt ngây dại như đang “phê” thuốc. “Đã chưa?”, phê không “ông nội”?, “Đẳng cấp quá, ha ha ha”… Ngồi bàn kế bên, tôi cảm nhận trong làn khói trắng đặc ấy thoảng hương của một loại trái cây nhưng gắt, tạo cảm giác rất khó chịu. Thấy lạ với thú vui này, tôi hỏi bạn đi cùng thì được biết đó là TLĐT mà giới trẻ thích ăn chơi luôn xem là “mốt thời thượng”. Nghe cách nói chuyện, xưng hô, rồi cách ăn mặc của nhóm trẻ, đoán đây là lứa tuổi còn đi học, nhưng có thể đã nghỉ học sớm hoặc còn đi học thì cũng là học sinh cá biệt, đua đòi hoặc thiếu sự quan tâm của gia đình.

Nhưng nếu còn đi học thì sao lại hút thuốc một cách sành sỏi như vậy được? Tôi băn khoăn thì Hùng, đứa cháu học lớp 11 của một trường tại TP.Phan Thiết nói với cách như là biết từ lâu. “Ở trường cháu, nhà trường cấm học sinh hút các loại thuốc lá và tuyên truyền bằng nhiều hình thức như dán tờ rơi, lồng ghép tuyên truyền về tác hại của thuốc lá trong tiết chào cờ đầu tuần”. “Thế TLĐT có độc không?”, tôi hỏi. “Đã là thuốc lá thì sao không độc được vì có thành phần nicotine trong đó. TLĐT còn độc hơn vì nó kích thích người hút gấp nhiều lần thuốc lá truyền thống. Cháu nghe mấy đứa bạn bàn tán thế ”. Nghe đứa cháu phân tích như vậy, tôi nói bâng quơ rằng chắc tụi hút thuốc ấy nhiều tiền lắm nhỉ. Hùng nói rằng không biết nhưng khẳng định là mấy đứa thích ăn chơi, tỏ vẻ ra oai hoặc con nhà đại gia thường hút.

Giới trẻ vô tư hút thuốc lá điện tử trong quán cà phê

Những gì đứa cháu nói khiến tôi hình dung sự hiểm nguy từ làn khói trắng ấy, gây hại cho gia đình và cả xã hội, khi ở lứa tuổi chưa kiếm ra tiền mà đã xài tiền theo kiểu như muối bỏ bể từ sở thích trên. Nếu không lấy tiền nhà thì sẽ lấy tiền từ đâu để đáp ứng nhu cầu khi nghiện, nhất là quanh phố xá ở TP.Phan Thiết đều có bán TLĐT nhan nhản. Đó là một lý do khiến tình trạng trộm cắp hay lớn hơn là các tệ nạn xã hội ngày càng phức tạp. Trong vai một người có nhu cầu mua TLĐT, vào mấy trang facebook, tôi được chủ tài khoản giới thiệu nhiệt tình về các loại vape và gửi kèm hình ảnh để lựa chọn mẫu mình thích nhất. Chỉ cần đặt hàng là người bán sẽ giao vape đến tận nơi. Giá cả thì vô cùng. Tùy từng sản phẩm có mức giá khác nhau dao động từ vài trăm ngàn đồng đến cả triệu đồng và có hàng chục loại tinh dầu từ hương cam, xoài, ổi, dưa, đào, nho, sữa chua… để người mua thỏa thích lựa chọn. Chung quy là có thể tự pha chế thêm tinh dầu để sử dụng, vì thế TLĐT đang tiềm ẩn nhiều nguy hiểm khôn lường mà một bộ phận giới trẻ có thể chưa biết.

Ngăn ngừa TLĐT

Khi gặp một số hiệu trưởng của các trường học trên địa bàn TP.Phan Thiết thì các lãnh đạo này đều xác định tình trạng TLĐT xâm nhập học đường khoảng 2 năm nay. Trong khoảng thời gian ấy, với lứa tuổi mới lớn hay tò mò, dù nhà trường tuyên truyền dưới nhiều hình thức nhưng thực tế hiện tại vẫn có học sinh lén lút hút TLĐT hay bị dụ dỗ, lôi kéo mua bán đã xảy ra tại một số trường học trên địa bàn tỉnh. Cách đây 2 tháng, tại một trường THCS đã phát hiện 1 học sinh bị người ngoài dụ dỗ mua bán TLĐT trong trường học “đội lốt” dưới dạng hình thỏi kẹo, son môi, bút bi... Nhà trường đã mời phụ huynh và học sinh lên ký cam kết không để sự việc tái phạm. Trước thực trạng TLĐT đang tràn vào một bộ phận giới trẻ, các trường học đẩy mạnh các biện pháp truyên truyền, ngăn ngừa học sinh trong trường không sử dụng, buôn bán thuốc lá.

Trường THPT Phan Bội Châu - Phan Thiết là ví dụ. Thầy Nguyễn Thanh Hiệp - Hiệu trưởng nhà trường kể: “Xác định TLĐT có hại đối với học sinh, do vậy thời gian qua nhà trường rất quan tâm đẩy mạnh các giải pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh về tác hại thuốc lá trong học sinh. Đích thân tôi đã đứng ra nói chuyện về tác hại thuốc lá trong tiết chào cờ đầu tuần cho các em. Đồng thời, đội ngũ giáo viên tăng cường kiểm tra, giám sát học sinh trong trường học và đến nay chưa có học sinh nào sử dụng TLĐT”. Vấn đề lo ngại của các trường học hiện nay là trong phạm vi nhà trường có thể quản lý được nhưng khi ra ngoài, các em bị bạn bè dụ dỗ, người khác lôi kéo để sử dụng TLĐT thì ngoài khả năng của nhà trường.

Tết Nguyên đán Tân Sửu đang đến gần, học sinh trong tỉnh được nghỉ tết 9 ngày liền. Khoảng thời gian này, tranh thủ sự lỏng lẻo của gia đình, nhà trường, nguy cơ học sinh tiếp cận với thú chơi TLĐT có khả năng cao. Vì vậy, chỉ còn mỗi gia đình mới có thể giám sát chặt con em mình vào thời điểm tết này, để lớp trẻ này không rơi vào vòng xoáy của vape…

Sau khi xem những hình ảnh được tin là học sinh đang hút TLĐT mà phóng viên gửi, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Phan Đoàn Thái đã chỉ đạo và kịp thời ban hành công văn tuyên truyền, ngăn ngừa và xử lý học sinh sử dụng TLĐT đến các cấp học trong tỉnh. Công văn nêu rõ, với hàm lượng nicotine trong thành phần, TLĐT được xem là một chất kích thích. Khoản 3, Điều 37 Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành kèm theo Thông tư số 32 ngày 15/6/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định học sinh không được “mua bán, sử dụng rượu, bia, thuốc lá, chất gây nghiện, các chất kích thích khác và pháo, các chất gây cháy nổ”.

Thanh Thủy - Hữu Phúc

Kỳ 2: Giật mình vì những nguy hại