Lễ hội 'kén rể' niên đại ngàn năm đất Kinh kỳ
Mùng 2 tháng hai Âm lịch năm nay, người dân làng Đường Yên, huyện Đông Anh, Hà Nội, lại tổ chức lễ hội 'kén rể' nhằm tưởng nhớ công ơn của nữ tướng Lê Hoa.
Làng cổ Đường Yên thuộc xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, Hà Nội xưa kia có tên là Kim Hoa, tên Nôm là làng Kim Con. Hằng năm, cứ vào mùng 2 tháng 2 Âm lịch, người dân nơi đây lại tổ chức lễ hội “kén rể” với nhiều nghi thức và trò chơi dân gian độc đáo, nhằm tưởng nhớ công ơn của nữ tướng Lê Hoa.
Theo truyền thuyết dân gian và thần phả của đình, bà Lê Hoa là danh tướng của Hai Bà Trưng và là người có công chữa bệnh cho dân làng Đường Yên, được dân làng tôn vinh thờ phụng từ cả ngàn năm trước.
Tương truyền, khi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa (năm 40 - 43), làng Đường Yên có người con gái tên là Lê Hoa (còn gọi là Ả Lự) khi đó 17 - 18 tuổi vẫn chưa lấy chồng, đi theo Hai Bà đánh giặc Đông Hán.
Bà Lê Hoa chiêu mộ quân sĩ, lập nhiều chiến công rồi về Đường Yên làm lễ khao quân vào ngày 25 tháng chạp.
Sau khi lên ngôi vua, Hai Bà Trưng điều Lê Hoa về làm tri phủ huyện Đông Ngàn, bản doanh đóng tại làng Đường Yên và phong tước cho bà Lê Hoa là "Nữ sử anh phong", "Tuệ tĩnh phu nhân".
Khi đất nước thanh bình, bà Lê Hoa vinh quy bái tổ về làng Đường Yên “kiếm gươm vứt bỏ lại hiền như xưa”. Khi nước nhà không còn khói lửa binh đao, bà phải làm bổn phận của người con gái là đi lấy chồng. Và lễ hội kén rể ra đời từ đó.
Lễ hội kén rể làng Đường Yên có một màn múa tích rất thú vị, dân dã là "cởi vú mo". Màn múa tái hiện cảnh Thánh bà giả trai, dùng mo cau làm áo giáp tham gia đánh giặc. Khi trở về, bà cởi bỏ mo cau để trở lại là con gái và đi lấy chồng. Màn múa này được thực hiện bởi 6 em nhỏ ăn mặc đẹp, đeo mặt nạ.
Khi có trống lệnh, các “nàng tiên” cởi mo ở ngực ra. Kết thúc màn múa đặc trưng và vui nhộn này, hai ứng viên “chàng rể” trong trang phục truyền thống cùng giới thiệu về bản thân và thi tài ứng xử.
Những người được chọn tham gia các vai chính trong lễ hội đều phải trải qua quá trình tuyển lựa với nhiều tiêu chí khắt khe.
Năm nay, Nguyễn Thị Hường, 20 tuổi, vinh dự được các bậc cao niên trong làng chọn vào vai nữ tướng. Người được chọn vào vai nữ tướng Lê Hoa phải là người con gái xinh đẹp, gia đình nề nếp, văn hóa.
Người đóng Thánh bà (tức bà Lê Hoa) cùng hai ứng viên “chàng rể”, gồm phe Bắc và phe Hậu, phải là các trai thanh gái lịch, chưa có gia đình riêng, học hành giỏi giang, xuất thân trong các gia đình nền nếp...
Những phần thi trong lễ Kén rể tái hiện những công việc thường ngày của cư dân lúa nước, gửi gắm trong đó những ước vọng về một cuộc sống ấm no, mùa màng tươi tốt.
Các trò chơi dân gian này thu hút sự tham gia của đông đảo dân làng bởi sự vui nhộn và tính dân gian đặc sắc.
Kén rể làng Đường Yên là lễ hội độc đáo có niên đại ngàn năm ở đất Kinh kỳ, nhưng đã có 60 năm thất truyền, và phải tới năm 2001 mới được khôi phục với đầy đủ các nghi lễ và trò chơi dân gian.
Ý nghĩa cốt lõi của lễ hội này là thể hiện tinh thần hiếu học, tinh thần thượng võ của dân tộc và gửi gắm những ước vọng về cuộc sống ấm no, mùa màng tươi tốt của người dân làng Đường Yên.
Nguồn PLO: https://plo.vn/le-hoi-ken-re-nien-dai-ngan-nam-dat-kinh-ky-post720896.html