Mỹ, Israel đạt được 'lập trường thống nhất' về Iran

Israel và Mỹ đã tuyên bố "lập trường thống nhất" về Iran và ký một thỏa thuận chung cam kết ngăn chặn Tehran chế tạo vũ khí hạt nhân.

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 14/7 đã hội đàm các nhà lãnh đạo Israel tại Jerusalem - và Iran là trọng điểm của chương trình nghị sự.

Các quan chức cho biết, 2 bên đã tuyên bố "lập trường thống nhất" và ký kết một thỏa thuận chung cam kết ngăn chặn Iran có được vũ khí hạt nhân.

Ông Biden nói trong cuộc họp báo với Thủ tướng Israel Yair Lapid: “Chúng tôi sẽ đảm bảo rằng Israel sẽ có thể tự vệ.

Mỹ "sẵn sàng sử dụng mọi yếu tố của sức mạnh quốc gia" để ngăn chặn Iran có được vũ khí hạt nhân, theo một tuyên bố chung.

Một quan chức cấp cao của chính quyền Tổng thống Biden nói với các phóng viên trong một hội nghị trực tuyến trước khi tuyên bố được công bố rằng, thỏa thuận sẽ củng cố hơn nữa quan hệ đối tác an ninh vốn đã gần gũi của 2 quốc gia.

Vị quan chức này cho biết: “Tuyên bố này có ý nghĩa khá quan trọng và nó bao gồm cam kết không bao giờ cho phép Iran sở hữu vũ khí hạt nhân và giải quyết các hoạt động gây bất ổn của Iran, đặc biệt là các mối đe dọa đối với Israel”.

Tuyên bố Jerusalem được ký bởi Thủ tướng Israel Yair Lapid và Tổng thống Mỹ Joe Biden tại khách sạn Waldorf Astoria ở Jerusalem, ngày 14/7/2022. Ảnh: Times of Israel

Một quan chức Israel gọi thỏa thuận này là “bằng chứng sống động” cho chiều sâu và sự thân thiết của mối quan hệ Mỹ-Israel, hãng thông tấn AFP đưa tin.

"Cần có một lập trường rất rõ ràng và thống nhất chống lại Iran, chương trình hạt nhân của nước này và sự gây hấn của họ trên toàn khu vực", vị quan chức này cho biết thêm.

Trong một cuộc phỏng vấn được ghi hình tại Washington trước khi lên đường tới Trung Đông, ông Biden nói với kênh truyền hình Channel 12 của Israel rằng ông sẵn sàng sử dụng vũ lực chống lại Iran như một "biện pháp cuối cùng" để ngăn chặn Tehran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Ông Biden nói: “Điều tồi tệ duy nhất so với Iran hiện nay là một Iran có vũ khí hạt nhân”.

Chưa có bình luận ngay lập tức từ Tehran, Reuters cho biết.

Mối đe dọa hạt nhân từ Iran

Israel đã kiên quyết phản đối thỏa thuận hạt nhân mà Tehran đã ký với các cường quốc trên thế giới năm 2015, thường được gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).

Thỏa thuận này đã hạn chế mạnh mẽ chương trình hạt nhân của Iran, đồng thời buộc Tehran phải chịu sự xác minh quốc tế nghiêm ngặt để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế.

Nhưng Israel lập luận rằng các hạn chế đối với việc làm giàu hạt nhân của Iran không phải là vĩnh viễn và thỏa thuận này không giải quyết được chương trình tên lửa hoặc các hoạt động quân sự của quốc gia này trong khu vực.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Thủ tướng Israel Yair Lapid phát biểu trước giới truyền thông sau cuộc hội đàm tại Jerusalem, ngày 14/7/2022. Ảnh: Times of Israel

Người tiền nhiệm của ông Biden, ông Donald Trump, đã rút Mỹ khỏi JPOCA và áp dụng các biện pháp trừng phạt đơn phương đối với Tehran.

Ông Biden, người gọi động thái của ông Trump là một "sai lầm lớn", đã cố gắng phục hồi thỏa thuận, nhưng những nỗ lực đó dường như bị chững lại khi Iran tiếp tục mở rộng chương trình hạt nhân, theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

Sau cuộc gặp hôm 14/7 với Thủ tướng Israel Lapid, Tổng thống Mỹ Biden nói, "Chúng tôi đang chờ phản hồi của họ (Iran). Tôi không chắc khi nào thì điều đó sẽ đến. Nhưng chúng tôi sẽ không mãi chờ đợi".

Về phần mình, Israel ủng hộ các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hơn với hy vọng rằng điều này sẽ buộc Tehran đồng ý với một thỏa thuận sâu rộng hơn.

Minh Đức (Theo DW)