Nghị trường 'nóng' quản lý tài sản công, 120.000 tỷ phát triển nhà ở xã hội chậm giải ngân

Quốc hội chất vấn 3 thành viên Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giải trình thêm

Phát biểu điều hành phiên chất vấn sáng 6/11 đối với nhóm vấn đề thứ nhất về kinh tế tổng hợp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, về lĩnh vực kế hoạch và đầu tư, phạm vi chất vấn tập trung vào tiến độ, kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, công tác quy hoạch, việc lập các quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh, giải pháp hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, phát triển hộ kinh doanh và doanh nghiệp, giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế trong công tác chuẩn bị đầu tư, triển khai dự án giải ngân vốn đầu tư công...

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên chất vấn.

Về lĩnh vực tài chính, phạm vi chất vấn là việc thực hiện nghị quyết giám sát chuyên đề về rà soát tồn tại, hạn chế trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, việc hoàn thiện pháp luật, chính sách thuế, việc mở rộng nguồn thu, chống xói mòn cơ sở thuế, chống thất thu thuế...

Về lĩnh vực ngân hàng, phạm vi chất vấn là việc hoàn thiện pháp luật về cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu, chính sách ưu đãi khuyến khích nhà đầu tư tham gia xử lý tài sản bảo đảm, mua bán nợ xấu, việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về xử lý các ngân hàng yếu kém.

"Các nội dung trên thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Thống đốc NHNN Việt Nam. Phó Thủ tướng Lê Minh Khái sẽ giải trình và làm rõ một số nội dung liên quan. Khi cần thiết, chủ tọa sẽ mời các bộ trưởng, trưởng ngành khác trả lời, làm rõ các vấn đề các đại biểu quan tâm", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Trách nhiệm quản lý tài sản công liên quan nhiều ngành, nhiều cấp

Đã có 113 đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đăng ký chất vấn nhóm vấn đề về kinh tế tổng hợp. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc và Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng là hai thành viên Chính phủ nhận được nhiều câu hỏi hơn cả ngay từ đầu phiên chất vấn. Là người mở màn giải đáp thắc mắc của ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Tài chính bình tĩnh trả lời về quản lý sử dụng tài sản công; chi thường xuyên và các dự án đầu tư công chậm tiến độ, giải ngân chưa bền vững...

ĐBQH Dương Minh Ánh đặt câu hỏi.

Trả lời ĐBQH Dương Minh Ánh (Hà Nội) về công tác quản lý tài sản công, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Chính phủ đã ban hành 20 nghị định, Bộ Tài chính có 15 thông tư hướng dẫn. Luật Quản lý, sử dụng tài sản công cũng được ban hành từ năm 2017, tuy nhiên, có những hình thức luật chưa bao quát hết.

"Ví dụ, luật chưa có hình thức mua lại tài sản công. Như các trạm BOT, khi chúng ta thay đổi các tuyến, phương án Chính phủ phê duyệt thì trạm BOT đó không sử dụng được nữa thì đoạn đường đó bây giờ do Nhà nước quản lý. Có thể mua lại tài sản công của một số nhà đầu tư tư nhân, nhưng hình thức mua lại tài sản công thì chưa có", ông dẫn chứng và cho biết, Bộ Tài chính đang đề nghị Chính phủ sửa đổi các nghị định liên quan, nhưng về lâu dài thì phải sửa luật. Cùng với đó, một số đơn vị sự nghiệp công lập khi liên doanh, liên kết, thuê tài sản công sẽ được quy định chặt chẽ, cụ thể hơn.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc trả lời chất vấn.

Về câu hỏi của ĐBQH Lê Hoàng Anh (Gia Lai) liên quan chậm ban hành Nghị định 74, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, sau khi có nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ Tài chính đã lấy ý kiến của các bộ, ngành, trình Chính phủ ban hành chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, không chỉ thực hiện trong năm và các năm tiếp theo.

"Việc này do liên quan nhiều ngành, nhiều cấp, lấy ý kiến nhiều nơi nên hơi chậm, nhưng việc triển khai Nghị định 74 cơ bản là nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý tài sản. Như khi nhập xóm, nhập xã, chuyển trụ sở mới thì phải điều chuyển tài sản công có hiệu quả hoặc bán tài sản đó đi để lấy tiền đầu tư phát triển mới đạt mục tiêu. Việc này thuộc trách nhiệm của các cơ quan quản lý tài sản công gồm các cơ quan lập pháp, tổ chức chính trị xã hội...", Bộ trưởng lý giải và cho biết sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xây dựng cơ sở dữ liệu theo dõi biến động về tài sản công để thuận tiện trong quản lý.

Gỡ vướng mắc vấn đề xã hội hóa, đầu tư tư

Trước trả lời của "Tư lệnh" ngành Tài chính về việc Luật Quản lý, sử dụng tài sản công chưa có quy định mua lại tài sản tư, ĐBQH Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) trăn trở về vấn đề xã hội hóa, đầu tư công quản trị tư, đầu tư tư quản trị công... đang gặp nhiều vướng mắc; đồng thời đề nghị làm rõ căn cứ vào đâu để các bộ, ngành tham mưu Thủ tướng Chính phủ quyết định sáp nhập truyền hình kỹ thuật số VTC vào VOV? Công ty Trung Nam đầu tư trạm biến áp và đường dây 500kv, hoàn thành hơn 2.000 tỷ đồng rồi chuyển giao cho Nhà nước "0 đồng" nhưng không có cơ chế để nhận. Tất cả điện qua trạm đó, nhưng doanh nghiệp phải thuê EVN điều hành, quản lý mà không thể bàn giao cho Nhà nước?

ĐBQH Tạ Văn Hạ tranh luận.

"Trong luật hiện hành chưa thiết kế hình thức mua lại tài sản tư đưa về tài sản công, nên vừa rồi có 9 nhà đầu tư đề nghị mua lại nhưng chúng ta chưa xử lý được, mà thẩm quyền xử lý ở Quốc hội, có thể Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết" - Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thông tin.

Về việc VTC chuyển sang VOV, ông cho biết, VTC là đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, chuyển giao cho VOV quản lý cũng là đơn vị sự nghiệp của Nhà nước. Còn một số công trình xây dựng có phần góp vốn của tư nhân và các doanh nghiệp dù đã họp nhiều lần nhưng chưa có phương án thấu đáo, hiện Chính phủ đang chỉ đạo các bộ, ngành xử lý.

"Liên quan Công ty Trung Nam, như đại biểu thấy, ở các khu đô thị, các chủ đầu tư phải xây dựng các trạm biến áp theo đúng quy định. EVN cho rằng, nếu anh không bàn giao lại cho EVN thì tự quản lý, sử dụng; mà tự quản lý thì phải thay thế thiết bị, phải có nhân lực... EVN nói rằng, nếu chuyển giao thì "0 đồng". Đây cũng là một vấn đề mà trong tương lai phải có giải pháp", Bộ trưởng cho hay.

Giao dịch không dùng tiền mặt tăng 49%

Trả lời câu hỏi của ĐBQH Trần Thị Thanh Hương (An Giang) về phát triển nhà ở xã hội và gói hỗ trợ tín dụng 120.000 tỷ đồng, nhu cầu lớn nhưng hiện giải ngân thấp, chỉ khoảng 100 tỷ đồng, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, gói 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội với người thu nhập thấp, công nhân với mục tiêu có 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội tới 2030. Nguồn tiền đến từ nguồn huy động tín dụng trong dân, với lãi suất ưu đãi từ nguồn tài chính của các ngân hàng tham gia.

ĐBQH Trần Thị Thanh Hương đặt câu hỏi chất vấn.

"Hiện có 18/63 UBND gửi văn bản công bố dự án tham gia chương trình, 53 dự án với nhu cầu vay 27.000 tỷ đồng. Các ngân hàng đã giải ngân được 105 tỷ đồng cho 3 dự án tại 3 địa phương" - Thống đốc cho hay và nêu nguyên nhân giải ngân gói này còn hạn chế là do: nguồn cung về nhà thuộc đối tượng chương trình này còn hạn chế; nhu cầu về nhà ở rất lớn nhưng nhu cầu vay mua nhà của người dân còn thấp, họ cần cân nhắc hết sức kỹ lưỡng; điều kiện mua nhà ở xã hội chưa phù hợp thực tế; chương trình này thực hiện thời gian dài, 10 năm, lượng giải ngân còn thấp...

Về vấn đề thanh toán không dùng tiền mặt, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian qua, NHNN thực hiện nhiều giải pháp như rà soát hành lang pháp lý, tạo thuận lợi cho việc thanh toán không dùng tiền mặt. Đến nay, nhiều hoạt động được thực hiện qua các kênh số, ứng dụng công nghệ, bảo đảm an toàn hoạt động thanh toán.

Thống đốc NHNN trả lời chất vấn.

"Các chỉ số thanh toán không dùng tiền mặt trong 9 tháng qua tăng trưởng cao như tỷ lệ giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 49% về số lượng, giao dịch qua internet tăng 60,3%; qua kênh điện thoại di động tăng 60,8%; qua QR code tăng 105%... Giao dịch qua ATM giảm cho thấy xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tăng. Tháng 9/2023, thanh toán tiền mặt trên tổng thanh toán giảm 9,17% so với mức 11,73% năm 2020 cho thấy kết quả đáng kể", bà dẫn chứng.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, Thống đốc NHNN cũng nêu các khó khăn trong triển khai như: thói quen, tâm lý sử dụng tiền mặt, tâm lý e ngại khi tiếp cận công nghệ mới trong thanh toán, xu hướng tội phạm công nghệ cao khiến người dân lo ngại. Thời gian tới, NHNN tiếp tục rà soát các văn bản và phối hợp các cơ quan để hoàn thiện hành lang pháp lý và có các biện pháp phòng ngừa để bảo mật thông tin, bảo đảm an ninh, an toàn cho khách hàng, tăng cường thông tin truyền thông...

Quỳnh Vinh