Nợ quốc gia Ukraine sắp vượt quá 100% GDP

Theo kịch bản cơ sở, nợ quốc gia của Ukraine sẽ lên tới 95,6% GDP trong năm nay và 106,6% vào năm tới. Đến năm 2026, con số này sẽ tăng thêm một điểm phần trăm so với năm 2025, mặc dù dự kiến sẽ giảm 5 điểm phần trăm xuống còn 102,6% vào năm 2027.

Tuy nhiên, theo kịch bản tiêu cực, nợ quốc gia năm nay sẽ đạt 97% GDP và tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo. Cụ thể, vào năm 2025, gánh nặng nợ dự kiến sẽ là 117,5% GDP, 132,1% vào năm 2026 và lên tới 134,3% vào năm 2027.

Hiện trường vụ pháo kích khu chợ tại quận Tekstilshhik, thành phố Donetsk ngày 21/1. Ảnh: BQP Nga.

Trong số những rủi ro chính có thể làm tăng gánh nặng nợ, IMF chỉ ra thời gian và cường độ của cuộc chiến, bao gồm các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng, làm giảm tiềm năng kinh tế của Ukraine. Ngoài ra, sự chậm trễ hoặc không đủ hỗ trợ tài chính từ các đối tác quốc tế được coi là một yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến nợ.

IMF lưu ý rằng Ukraine đã hoàn thành việc tái cấu trúc nợ quốc gia trên quy mô lớn vào tháng 8 năm nay, lên tới khoảng 20,5 tỷ USD (hoặc khoảng 24 tỷ USD, bao gồm cả lãi suất vốn hóa). Điều này đã làm giảm nợ quốc gia và nợ được bảo lãnh của Ukraine xuống 9 tỷ đô la. Tin tức tích cực cũng bao gồm cam kết của G7 về việc cung cấp 50 tỷ đô la tài trợ nhiều năm cho Ukraine.

IMF nhấn mạnh rằng các điều chỉnh chính sách và cải cách cơ cấu sâu hơn phải tiếp tục trong nhiều năm. Tuy nhiên, cơ quan này cũng nói thêm rằng một số cải cách trong thời gian dài có thể góp phần gây căng thẳng xã hội.

Thâm hụt ngân sách và cân đối sẽ tăng

Vào cuối tháng 12/2021, nợ quốc gia của Ukraine ở mức 2,36 nghìn tỷ UAH hoặc 86,61 tỷ đô la, chiếm khoảng 45,2% GDP của nước này, thấp hơn gấp đôi so với mức nợ dự kiến trong năm nay theo kịch bản cơ sở.

Năm ngoái, nợ đã tăng 30,6 tỷ đô la so với năm đầu tiên của chiến tranh, đạt 161,5 tỷ đô la vào cuối năm 2023, hay 90,4% GDP.

Theo kịch bản cơ sở, thâm hụt cán cân thanh toán sẽ đạt 14,9 tỷ đô la (8,1% GDP) vào cuối năm nay. Các chuyên gia của IMF lưu ý rằng thu hoạch giảm và nhập khẩu cao có thể được bù đắp bằng các khoản tiền tiết kiệm được từ việc tái cấu trúc trái phiếu Euro.

Theo kịch bản tiêu cực, thâm hụt cán cân thanh toán sẽ là 19,6 tỷ đô la, tương đương 10,7% GDP.

Ukraine vẫn nằm trong chương trình của IMF (ảnh: Getty Images)

Năm tới, thâm hụt tài khoản vãng lai dự kiến sẽ tăng lên 27,1 tỷ đô la (14,3% GDP), do nhu cầu nhập khẩu liên tục, tình trạng thiếu lao động trong các ngành công nghiệp hướng đến xuất khẩu và hỗ trợ tài trợ không đủ.

Tình trạng mất điện do các cuộc tấn công liên tục của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine càng làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế.

Ngoài ra, việc huy động người dân và tình trạng di dời trong nước đáng kể đã tác động đến sản xuất trong nước. Theo IMF, 10,3 triệu người vẫn phải di dời trong nước hoặc ở nước ngoài.

Bất chấp những thách thức này, tỷ lệ thất nghiệp dự kiến sẽ giảm hơn 5% vào năm 2024 so với năm 2023, xuống còn 14,2%. IMF cũng dự báo tỷ lệ thất nghiệp sẽ tiếp tục giảm xuống còn 10,4% vào năm 2026 và 9,4% vào năm 2027, với giả định chiến tranh kết thúc vào cuối năm 2025. Để tham khảo, tỷ lệ thất nghiệp năm 2021 là 9,8%.

Trong giai đoạn hậu chiến, IMF dự báo GDP thực tế tích lũy sẽ mất 2% vào năm 2027 (và 2,7% vào năm 2033). Tuy nhiên, nếu chiến tranh kết thúc vào năm 2026, tăng trưởng kinh tế sẽ được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư bắt nguồn từ các cải cách trên con đường hội nhập EU, cũng như năng lực sản xuất tăng lên và bắt đầu tái thiết.

Chi tiêu nhiều và dự trữ ngoại hối tăng

Dự thảo ngân sách năm 2025 duy trì mức chi tiêu cao. Ngân sách được đệ trình lên quốc hội vào tháng 9, phân bổ tổng chi tiêu là 59% GDP. Giống như năm nay, ngân sách vẫn chủ yếu hướng đến quốc phòng, với các hạng mục khác được ưu tiên chặt chẽ.

Tổng thâm hụt ngân sách nhà nước, không bao gồm các khoản tài trợ, được dự báo là 1,71 nghìn tỷ UAH, tương đương khoảng 20% GDP. Để kiểm soát thâm hụt, chính phủ đã đóng băng mức tối thiểu để sinh hoạt, mức lương tối thiểu và tiền lương trong khu vực công.

Mặc dù thâm hụt sẽ vẫn lớn vào năm tới, nhưng dự kiến sẽ chủ yếu được trang trải bằng hỗ trợ của các nhà tài trợ bên ngoài. Nhờ sự hỗ trợ bên ngoài này, dự trữ ngoại hối của đất nước dự kiến sẽ tăng lên 42,6 tỷ đô la vào cuối năm nay. Tính đến tháng 8, dự trữ là 37,2 tỷ đô la. Tuy nhiên, trong kịch bản tiêu cực, dự trữ có thể giảm xuống còn 33 tỷ đô la.

Năm tới, theo kịch bản cơ sở, dự trữ gộp sẽ tăng lên 44,9 tỷ đô la, trong khi theo dự báo tiêu cực, dự trữ sẽ đạt tổng cộng 35,2 tỷ đô la.

Người mua tập trung tại chợ trời ngày 9/7. Ảnh: AP.

Các chuyên gia từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã cập nhật dự báo của họ về thời gian diễn ra cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine, đẩy lùi thời điểm kết thúc cuộc giao tranh dữ dội thêm một năm.

IMF cũng đã cập nhật kịch bản tiêu cực của mình đối với Ukraine trong trường hợp xảy ra một cuộc chiến dữ dội hơn kéo dài đến giữa năm 2026.

Vào ngày 18/10, Ban điều hành của IMF đã phê duyệt đợt đánh giá thứ năm của chương trình EFF. Điều này sẽ cho phép Ukraine sớm nhận được khoản tiền mới trị giá 1,1 tỷ đô la.

Thỏa thuận của Ukraine với IMF về chương trình EFF trị giá 15,6 tỷ đô la đã được phê duyệt vào tháng 3 năm 2023.

Theo chương trình này, Ukraine đã nhận được năm đợt với tổng số tiền khoảng 7,6 tỷ đô la, bao gồm 900 triệu đô la vào tháng 3 và đợt mới nhất là 2,2 tỷ đô la vào tháng 7.

Lê Na (Theo RBC)