Nông dân 'xứ ngàn cau' trúng lớn nhờ giá cau tăng giá kỷ lục

Cau ở Quảng Ngãi được thu mua với giá 80.000-85.000 đồng/kg. Ảnh: Minh Ngọc

Thu nhập của người trồng cau tăng cao

Tại huyện miền núi Sơn Tây (địa phương có diện tích cau lớn nhất Quảng Ngãi, với trên 1.000ha), trong nhiều ngày qua, không khí rộn ràng, tấp nập khi có hàng chục thương lái đi dạo khắp các bản làng, lùng sục trả giá thu mua cau. Với đặc thù huyện miền núi nghèo, hơn 92% đồng bào dân tộc thiểu số Ca Dong, việc cau được mùa, được giá khiến đồng bào dân tộc thiểu số ở Sơn Tây vui mừng. Cùng với huyện miền núi Sơn Tây, thì huyện Nghĩa Hành cũng có gần 750ha trồng cau với sản lượng khoảng 9.000 tấn.

Sở hữu gần 2ha cau, gia đình anh Đinh Văn Dương (xã Sơn Dung) nói rằng, nhờ giá cau cao và kéo dài nhiều tháng, gia đình anh có khoản thu nhập đáng kể. Gia đình anh có hơn 2.000 gốc cau đang thu hoạch. “Với giá cau như hiện tại, mỗi tháng tôi thu về gần 100 triệu đồng. Với mức thu nhập này, thực sự gia đình tôi có nằm mơ cũng không dám nghĩ tới” - anh Dương cho biết.

Tương tự, gia đình anh Đinh Văn Nhóc (xã Sơn Dung) trồng được khoảng 4ha cau, trong đó, hơn một nửa diện tích đang thu hoạch, bình quân mỗi ngày anh thu khoảng 70kg cau tươi. Với giá cau hiện tại khoảng 80.000 đồng/kg, anh Nhóc thu về mỗi tháng hơn 100 triệu đồng, sau khi đã trừ hết chi phí. Nhiều gia đình có thu nhập khấm khá, sắm được những vật dụng cần thiết nhờ nguồn thu hoạch cau. Cuộc sống của nhiều gia đình đồng bào Ca Dong ở đây khá khang trang, đầy đủ tiện nghi. Giá cau lên đến hơn 80.000 đồng/kg giúp người dân "xứ ngàn cau" có một mùa bội thu. Rất nhiều gia đình người dân ở Sơn Tây nhờ trồng cau với diện tích lớn không những thoát nghèo, mà còn vươn lên làm giàu.

Theo nhiều người trồng cau, cau sẽ cho thu hoạch sau khoảng 5-6 năm trồng, thời gian thu hoạch từ tháng 7 đến cuối năm, trung bình 20-25 ngày/lứa. Nếu so với trồng các loại cây ăn quả khác, cây cau vẫn được giá hơn rất nhiều, lại ít công chăm sóc. “Cau là cây trồng truyền thống, bà con dễ chăm sóc, trồng mở rộng để có thêm cau bán cho thương lái” - anh Đinh Văn Thanh cho biết.

Chủ một vựa cau ở huyện Sơn Tây chia sẻ, giá cau tăng cao ở thời điểm từ đầu vụ đến giữa vụ như hiện nay là chuyện chưa từng có. Năm 2021, người trồng cau cũng từng trúng lớn nhưng không bằng năm nay; hiện tại, mỗi tạ cau có thể mua được một chỉ vàng. Theo đó, chuyện thu nhập từ vài chục triệu đồng/hộ, đến cả trăm triệu đồng/hộ từ bán cau đã trở thành chuyện bình thường. Việc cau liên tục tăng giá trong thời gian qua, theo nhiều thương lái, chủ yếu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, Ấn Độ. Khi nhu cầu tiêu thụ từ thị trường này tăng cao, giá cau cũng thường tăng theo. Sau khi thu mua tại vườn, thương lái chở cau đến điểm tập kết, tách quả khỏi cuống và sấy khô. Thông thường 7-8kg quả tươi sẽ cho 1kg cau khô, sau đó, họ xuất sang Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia khác.

Chính quyền khuyến cáo cần cân đối cây trồng

Vì lợi nhuận cao, trong những năm gần đây, nhiều nông dân ở huyện Nghĩa Hành phá bỏ các loại cây ăn quả, chuyển qua trồng cau. Thực tế trong những năm qua, rất nhiều lần cau rớt giá thê thảm, nhưng dù giá cả bấp bênh so với nhiều loại cây trồng khác, cây cau vẫn đem lại hiệu quả kinh tế hơn. Từ năm 2018, huyện Sơn Tây đã đưa cây cau vào nhóm cây trồng chủ lực của huyện trong việc xác định cây, con giống để góp phần xóa đói giảm nghèo và xây dựng dự án vùng chuyên canh cây cau. Mục tiêu là đến năm 2025 sẽ hình thành vùng chuyên canh cây cau tập trung khoảng 2.000ha trên địa bàn 9 xã, nhiều nhất là các xã Sơn Dung, Sơn Long, Sơn Mùa...

Để giữ vùng chuyên canh cau ổn định, huyện Sơn Tây đã hỗ trợ đồng bào Ca Dong trồng mới, trồng thay thế diện tích cây lâu năm. Ảnh: Minh Ngọc

Để thực hiện dự án, chính quyền địa phương đã cấp cau giống và phân bón thích hợp tùy vào nhu cầu của các gia đình. Đến nay, huyện miền núi này khoảng 600 hộ có số lượng cây trồng từ 1.000 cây trở lên. Từ năm 2019 đến nay, huyện miền núi Sơn Tây trồng mới khoảng 900ha cau. Mỗi năm, huyện Sơn Tây trồng mới khoảng 166ha cau, thay thế cho diện tích cây trồng già cỗi, năng suất thấp. Biện pháp canh tác này giúp đồng bào Ca Dong giữ vườn cây trồng ổn định và tăng năng suất của vườn cau.

Cau ở Sơn Tây nổi tiếng vì được trồng theo phương pháp sạch, không sử dụng phân bón hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật nên rất được các đối tác nước ngoài ưa chuộng. Công nghệ chế biến của các nước nhập khẩu cau từ Việt Nam cũng rất tiên tiến, tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng từ quả cau. Huyện Sơn Tây hiện có 16 cơ sở thu mua, chế biến cau với công suất khoảng 8.000 tấn/vụ. Nguồn nguyên liệu cau tươi đáp ứng khoảng 65% công suất, xuất khẩu đến nhiều nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc..., tùy nhu cầu thị trường. Cùng với công tác hỗ trợ người dân Ca Dong trồng mới, trồng thay thế diện tích cau để mở rộng vùng nguyên liệu xuất khẩu, ngành nông nghiệp tại Quảng Ngãi cũng đang xây dựng mã vùng trồng và thương hiệu sản phẩm, xúc tiến kêu gọi các doanh nghiệp, đầu tư vào lĩnh vực chế biến chuyên sâu sản phẩm từ cau.

Trước việc người dân đang tích cực trồng cau vì giá tăng, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi khuyến cáo người dân không nên phá vỡ cơ cấu cây trồng để chạy theo cây cau. Ông Phạm Hồng Khuyến, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sơn Tây cho hay, giá cau tăng cao đem lại nguồn thu nhập khấm khá cho bà con. Nhưng vì thị trường chủ yếu phụ thuộc vào Trung Quốc nên giá cả bấp bênh, năm được, năm mất. Để tăng thu nhập cho bà con trong những năm cau không được giá, huyện khuyến khích bà con đưa một số giống cây vào trồng dưới tán cây cau như hành Hà Lan, ổi, dứa, sả... để cân đối cây trồng tại địa phương. Để tránh việc được mùa mất giá, được giá mất mùa, ngành nông nghiệp đang tính toán các giải pháp. Đây mới là năm đầu tăng giá nên cần theo dõi, sau đó đưa ra khuyến cáo cho người trồng cau. Chính quyền các địa phương không khuyến khích người dân tăng diện tích trồng cau ồ ạt.

Sau nhiều năm khai thác, nhiều diện tích cau già cỗi, giảm năng suất sau mỗi mùa vụ thu hoạch. Để giữ vùng chuyên canh cau và ổn định sản lượng cau xuất khẩu, huyện Sơn Tây đã hỗ trợ đồng bào Ca Dong trồng mới, trồng thay thế diện tích cây lâu năm. Ngành nông nghiệp hỗ trợ người dân Ca Dong giống, phân bón, kỹ thuật và hướng đến liên kết tiêu thụ đảm bảo đầu ra ổn định cho cây trồng chủ lực ở miền núi. Mỗi héc ta cau cho thu nhập 100-120 triệu đồng/năm, chi phí đầu tư thấp, phù hợp với tập quán và trình độ canh tác của đồng bào Ca Dong.

Minh Ngọc