OPEC và các đồng minh tác động như thế nào đến giá dầu, kinh tế thế giới?

Bên ngoài trụ sở của OPEC tại Vienna (Áo), ngày 3/6/2023. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Giá dầu lao dốc với mức giảm gần 1% trong phiên giao dịch đầy biến động hôm 22/11 khi Tổ chức Các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh, được gọi là OPEC+, bất ngờ trì hoãn cuộc họp về kế hoạch cắt giảm sản lượng của mình sang ngày 30/11 thay vì ngày 26/11 như kế hoạch ban đầu.

Trong lúc thị trường chờ đợi cuộc họp, hãng tin Reuters điểm lại những thông tin chính về OPEC+ và vai trò của nhóm này:

OPEC và OPEC+ là gì?

OPEC được thành lập vào năm 1960 tại Baghdad bởi Iraq, Iran, Kuwait, Saudi Arabia và Venezuela với mục đích điều phối các chính sách dầu mỏ và đảm bảo giá cả công bằng và ổn định. Hiện OPEC bao gồm 13 quốc gia, chủ yếu là các nước ở Trung Đông và Châu Phi, sản xuất khoảng 30% lượng dầu của thế giới.

Ảnh hưởng của OPEC đã đối mặt với một số thách thức trong những năm qua và những thách thức đó thường dẫn đến sự chia rẽ nội bộ và nỗ lực toàn cầu hướng tới các nguồn năng lượng sạch hơn. Việc “rời xa” nhiên liệu hóa thạch cuối cùng có thể làm giảm “sự thống trị” của tổ chức này.

OPEC đã thành lập liên minh OPEC+ với 10 quốc gia xuất khẩu dầu lớn ngoài OPEC trên thế giới, bao gồm cả Nga, vào cuối năm 2016.

OPEC+ chiếm khoảng 40% sản lượng dầu thế giới và mục tiêu chính của liên minh này là điều tiết nguồn cung dầu ra thị trường thế giới. Các nước dẫn đầu là Saudi Arabia và Nga - sản xuất lần lượt khoảng 9 triệu và 9,5 triệu thùng dầu mỗi ngày.

OPEC ảnh hưởng thế nào đến giá dầu thế giới?

Xuất khẩu của các nước thành viên OPEC chiếm khoảng 60% thương mại xăng dầu toàn cầu. Năm 2021, OPEC ước tính các nước thành viên chiếm hơn 80% trữ lượng dầu đã được chứng minh của thế giới.

Do thị phần lớn nên các quyết định của OPEC đưa ra có thể ảnh hưởng đến giá dầu toàn cầu. Các thành viên của nhóm họp thường xuyên để quyết định lượng dầu sẽ bán ra trên thị trường toàn cầu.

Kết quả là khi nhóm giảm nguồn cung khi nhu cầu giảm, giá dầu có xu hướng tăng; và ngược lại, giá có xu hướng giảm khi nhóm quyết định cung cấp thêm dầu cho thị trường.

Tại cuộc họp gần đây nhất của OPEC+ vào tháng Sáu, Saudi Arabia đã cam kết cắt giảm sâu 1 triệu thùng/ngày vào tháng Bảy dựa trên một thỏa thuận OPEC+ lớn hơn nhằm hạn chế nguồn cung vào năm 2024, khi nhóm này tìm cách thúc đẩy giá dầu đang suy yếu.

Kể từ đó, Saudi Arabia đã gia hạn việc cắt giảm tự nguyện bổ sung cho đến cuối năm nay.

Giá dầu hôm 16/11 vừa qua đã sụt giảm khoảng 5% xuống mức thấp nhất trong bốn tháng giữa những lo ngại về tăng trưởng kinh tế. Từ thời điểm đó, giá dầu đã phần nào phục hồi nhờ kỳ vọng rằng OPEC+ sẽ hành động để hỗ trợ giá.

Tuy nhiên, giá cả phần lớn đã xoa dịu những căng thẳng đang gia tăng ở Trung Đông.

Các quyết định của OPEC ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế toàn cầu?

Một số quyết định cắt giảm sản lượng đã có tác động đáng kể đến nền kinh tế toàn cầu.

Trong cuộc xung đột Arab-Israel năm 1973, các thành viên Arab của OPEC đã áp đặt lệnh cấm vận đối với Mỹ để trả đũa quyết định tái cung cấp cho quân đội Israel cũng như các quốc gia khác hỗ trợ Israel. Lệnh cấm vận cấm xuất khẩu xăng dầu sang các quốc gia đó và đưa ra các biện pháp cắt giảm sản lượng dầu.

Một cơ sở khai thác dầu ở Zawiya, cách Thủ đô Tripoli của Libya 40km về phía Tây. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Lệnh cấm vận dầu mỏ đã gây áp lực lên nền kinh tế Mỹ vốn đã căng thẳng và ngày càng phụ thuộc vào dầu nhập khẩu. Giá dầu tăng vọt khiến chi phí nhiên liệu cho người tiêu dùng tăng cao và dẫn đến tình trạng thiếu nhiên liệu ở Mỹ. Lệnh cấm vận cũng đẩy Mỹ và các nước khác đến bờ vực suy thoái toàn cầu.

Vào năm 2020, giá dầu thô sụt giảm trong thời gian phong tỏa vì dịch COVID-19 trên toàn thế giới. Sau diễn biến đó, OPEC+ đã cắt giảm sản lượng dầu 10 triệu thùng/ngày, tương đương khoảng 10% sản lượng toàn cầu, trong nỗ lực hỗ trợ giá.

Những nước nào là thành viên của OPEC?

Các thành viên hiện tại của OPEC là: Saudi Arabia, Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Kuwait, Iraq, Iran, Algeria, Angola, Libya, Nigeria, Congo, Guinea Xích Đạo, Gabon và Venezuela.

Các quốc gia ngoài OPEC trong liên minh toàn cầu OPEC+ gồm có Nga, Azerbaijan, Kazakhstan, Bahrain, Brunei, Malaysia, Mexico, Oman, Nam Sudan và Sudan./.

(Vietnam+)