Phát hiện sớm bệnh ung thư xương ở trẻ em

Ung thư xương là căn bệnh nguy hiểm, lo ngại hơn, bệnh thường khó phát hiện trong giai đoạn sớm, nên hầu như khi phát hiện đã ở giai đoạn muộn, có tới 10-15% đã di căn. Nếu như trước đây, điều trị ung thư xương thường phải cắt cụt chi, thì ngày nay, có tới 70-80% trường hợp giữ và bảo tồn được chi thể.

Đưa con trai học lớp 8 bị đau nhức chân với một bên đùi sưng đỏ đến Bệnh viện K, anh B.M.T (Hải Dương) bàng hoàng nhận được kết quả con bị ung thư xương. Cuộc chiến điều trị kéo dài hàng tháng ở bệnh viện, với chi phí đắt đỏ bởi có hóa chất nằm ngoài danh mục BHYT chi trả. Sau 8 lần truyền hóa chất và phẫu thuật loại bỏ khối u, sức khỏe cậu bé đã ổn định hơn.

Theo BSCKII Hoàng Tuấn Anh - Trưởng Khoa Ngoại cơ xương khớp, Bệnh viện K, ung thư xương thường xảy ra ở trẻ em 10-14 tuổi (chiếm tới 80%). Với triệu chứng ban đầu đau xương, thỉnh thoảng đau nên nhiều cha mẹ tưởng con đến tuổi dậy thì thiếu canxi, hoặc ở trẻ em hay chơi đá bóng và các môn thể thao nên dễ nhầm lẫn bị đau chân do ngã, va đập. Như trường hợp em N.H.N (SN 2007, Hà Tĩnh), cuối năm 2021 gia đình phát hiện em đi khập khiễng, cứ tưởng vết thương do bị ngã khi đánh bóng chuyền, nên chỉ thăm khám ở bệnh viện huyện. Một thời gian ngắn sau, bệnh tình không đỡ mà càng nặng hơn, chân em ngày càng sưng và bị tràn dịch. Khi tới Bệnh viện K khám, em được chẩn đoán ung thư xương. Trải qua nhiều đợt hóa trị, sau đó mổ xương với chi phí lên 220 triệu đồng và tiếp tục truyền hóa chất. Mỗi lần truyền hết khoảng 20 triệu do các thuốc điều trị phần lớn nằm ngoài danh mục BHYT.

ThS.BS Nguyễn Trọng Quỳnh - Trưởng đơn nguyên Chỉnh hình Nhi, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho biết, tại Bệnh viện Xanh Pôn, mỗi năm phát hiện khoảng 50 – 60 ca ung thư xương. So với trước đây, tỉ lệ này có xu hướng tăng lên. Nguyên nhân gây tăng sinh các tế bào trong xương ở trẻ chưa rõ ràng, tuy nhiên, ung thư xương nguyên phát thường hay gặp ở giai đoạn dậy thì và sau dậy thì, từ 10-20 tuổi - đây là giai đoạn trẻ tăng trưởng mạnh mẽ về chiều cao, sự biến đổi về tế bào ác tính ở trẻ em nhiều hơn. Một số trường hợp có yếu tố gia đình như bố hoặc mẹ bị ung thư xương, nhưng tỉ lệ này rất nhỏ.

“Biểu hiện của ung thư xương dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Tại Bệnh viện Xanh Pôn, chúng tôi thường gặp bệnh nhân ung thư xương trong 2 nhóm: Trẻ đến vì sưng đau bất thường xung quanh khớp vai và vùng quanh gối (60%) không có nguyên nhân cụ thể, không sốt; bệnh cảnh sau một chấn thương như chơi thể thao, hoặc sinh hoạt, đến khám với triệu chứng gãy xương (nhóm này ít gặp hơn), tuy nhiên khi chụp phim chúng tôi phát hiện có tổn thương ác tính”, BS Quỳnh cho biết. Rất nhiều phụ huynh có con ở lứa tuổi dậy thì lo lắng về căn bệnh này, vì ở lứa tuổi của các em, nhiều trẻ hay kêu đau chân, nhức chân. Vậy làm thế nào để phát hiện sớm bệnh ung thư xương? Theo BS Quỳnh, để chẩn đoán sớm bệnh ung thư xương rất khó, vì khi xuất hiện triệu chứng thì khối u đã có từ lâu. Nếu xuất hiện sưng đau thường giai đoạn chẩn đoán đã tiến triển. Bởi chẩn đoán sớm ung thư xương khác biệt hoàn toàn với các loại ung thư khác (ung thư tử cung, vú, tiền liệt tuyến) có khám sức khỏe định kỳ, tầm soát sớm. “Còn với ung thư xương, cả hệ thống cơ thể có hơn 200 xương, chẳng nhẽ đi chụp X-quang suốt ngày để tìm dấu hiệu bất thường?”, BS Quỳnh nhấn mạnh.

Tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, rất nhiều cha mẹ khi nhận kết quả con bị ung thư xương đã bị sốc. BS Quỳnh cho hay, trước đây, ung thư xương được coi là thảm họa. Nói đến ung thư xương, mọi người thường nghĩ đến chẩn đoán cắt cụt đoạn chi thể, gây ra tật nguyền vĩnh viễn, tỉ lệ di căn và tái phát gây tử vong cao. Nhưng hiện nay, điều trị ung thư xương có rất nhiều tiến bộ, đã cứu được tính mạng người bệnh và giữ được chi thể, cũng như giữ được chức năng tốt cho chi thể.

Tuy nhiên, theo vị bác sĩ, then chốt vẫn là được chẩn đoán sớm. Cha mẹ phải lưu ý, lứa tuổi phổ biến nhất mắc căn bệnh này từ 10-20. Khi con có dấu hiệu sưng, đau không có nguyên nhân cụ thể, đặc biệt ở vị trí vùng khớp vai, vùng quanh khớp gối, hoặc cổ tay, xương chậu, cổ chân… phải đưa ngay đến các cơ sở y tế có chuyên khoa sâu về chấn thương chỉnh hình. “Việc phát triển phẫu thuật bảo tồn chi thể trong y học hiện đang phát triển mạnh mẽ, có tới 70-80% trường hợp chúng tôi giữ và bảo tồn được chi thể cho bệnh nhân. Nghĩa là không phải cắt loại bỏ đoạn xương có khối u như trước đây, mà chỉ phẫu thuật loại bỏ khối u, sau đó tái tạo lại phần khuyết hổng xương và phần mềm để giữ lại chi cho trẻ nhỏ, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho các cháu”, BS Quỳnh cho biết.

Tuy nhiên, theo thống kê, có khoảng 15% trường hợp khi được chẩn đoán ung thư xương đã có di căn xa, hay gặp nhất là di căn vào phổi, sau đến các xương khác. Nếu có di căn, tỉ lệ sống sau 5 năm chỉ 20-30% với điều kiện phải được điều trị tốt. Vì vậy, phát hiện sớm rất quan trọng.

Trần Hằng