'Dế mèn phiêu lưu ký' của nhà văn Tô Hoài là tác phẩm văn học kinh điển dành cho thiếu nhi Việt Nam với không gian vô cùng đẹp đẽ. Ít ai biết, không gian nên thơ ấy bắt nguồn từ vùng đất Nghĩa Đô, ven sông Tô Lịch.
'Chăn trâu thổi sáo' và 'Chăn trâu thả diều' nằm trong số những bức tranh nổi tiếng nhất của làng tranh dân gian Ðông Hồ (thị trấn Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh). Về làng Hồ, được nghe và ngắm những bức tranh trâu, có dịp ngẫm về việc bảo tồn dòng tranh Tết độc đáo, hồn cốt xưa trong nhịp sống hiện đại.
* Đọc ' Sông dài nắng đang trưa' - tập thơ Nguyễn Thanh Kim - NXB Hội Nhà văn - 2020
Đã có lần tôi tự hỏi, 'màu dân tộc' mà nhà thơ Hoàng Cầm viết trong thi phẩm 'Bên kia sông Đuống' thực chất là gì? Nếu mọi đất nước đều có 'màu dân tộc' thì liệu có gì khác nhau? Nhưng không.
Ngày 18-5, Tổ đại biểu HĐND tỉnh, đơn vị bầu cử huyện Thường Xuân, gồm các đồng chí: Đỗ Xuân Nam, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Thường Xuân; Cầm Bá Chiến, Bí thư Đảng ủy xã Xuân Chinh đã có buổi tiếp xúc cử tri các xã, thị trấn cụm trung tâm, gồm: Xuân Dương, Ngọc Phụng, Thọ Thanh và Thị trấn Thường Xuân.
Lúc nước lặng như tờ, thì rõ mồn một giữa Hồ Tây là những ngôi mộ, đã nhuốm màu thời gian lộ hẳn lên khỏi mặt nước.
Đình làng Hồ thuộc làng Hồ xưa, nay là thôn Hồng Kỳ, xã Thọ Thanh (Thường Xuân). Làng Hồ nằm trên dải đất có hồ nước ở giữa làng bên bờ sông Chu, có nhiều cổ tích liên quan đến Lê Lợi.
Tháng Hai về, mùa xuân còn ở ngoài vườn. Hoa bưởi, hoa chanh vào độ trắng ngần và gieo tơ vương trong không gian, trong lòng người. Hương xuân còn đầy lối ngõ nhà ai, dù đào đã phai và mai cũng rụng. Bướm ong ngơ ngẩn trên những con đường đất nối với cánh đồng, đến một khoảng trời mênh mang, tươi mới. Mùa lễ hội nhạt dần và tan tự bao giờ chẳng biết. Chỉ thấy phất phơ những dải đuôi nheo của cờ, của lọng dưới những mái đình, mái chùa ẩn hiện như quyến luyến chút không khí rộn ràng đã lùi xa trong gió. Cỏ ven đê lả mềm quyện theo bước chân người.
Men theo dòng sông Đuống hiền hòa, chúng tôi tìm về làng Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh. Ở đây chúng tôi được nghe nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế kể chuyện thú vị về hình tượng chuột cùng những nét đặc sắc của dòng tranh dân gian Đông Hồ.
Với lịch sử rất lâu đời, được giữ gìn, bảo tồn và phát triển qua các giai đoạn lịch sử của đất nước, tranh dân gian không chỉ là tài sản riêng của các làng tranh mà còn là tài sản chung của dân tộc.
Chủ nhân của năm Tý được các nghệ nhân làng Đông Hồ xưa rất ưu ái khi có tới ít nhất ba bức tranh về đề tài chuột.
'Đám cưới chuột' là bức tranh được nhiều người biết đến nhất của dòng tranh dân gian Đông Hồ. Từ bức tranh nổi tiếng này, nhớ về dòng tranh Đông Hồ trong tết xưa và sự tồn tại của dòng tranh này hiện nay.
Trong bức tranh Tết nhiều sắc màu, màu đỏ của pháo, màu xanh của bánh chưng, màu vàng hoa mai và hồng của đào phai, đào bích, người Việt thường không thể thiếu việc trang hoàng nhà cửa bằng những bức tranh treo tường sống động và nhiều màu sắc. Những bức tranh Ðông Hồ đã từng là một lựa chọn. Và sở thích ấy vẫn không thay đổi với những ai yêu mến dòng tranh dân gian này.
Tết về Kinh Bắc tràn đầy một âm hưởng quan họ. Bên cạnh việc chuẩn bị gói bánh chưng, bánh tày (mà miền Nam gọi là bánh tét), bánh gio (một thứ bánh bột lọc trộn nước gio trong) và chè lam - một thứ kẹo đặc biệt được nấu bằng mật mía cùng bột bỏng nếp và lạc rang, người Kinh Bắc còn chuẩn bị cho ngày hội Lim hát quan họ vào ngày 13 Tết.
Thường Xuân là một huyện miền núi nằm ở phía Tây của tỉnh Thanh Hóa, cách TP Thanh Hóa hơn 50 km về phía Tây Nam, gần Cảng Hàng không Thọ Xuân, có đường Hồ Chí Minh chạy qua là điều kiện thuận lợi để kết nối các điểm du lịch trong và ngoài tỉnh. Thường Xuân có tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng, kết hợp với khí hậu miền núi mát mẻ, trong lành là lợi thế để phát triển du lịch.
Viết truyện về con dế vì tuổi thơ thường chơi dế mèn ở bờ sông Tô Lịch, nhưng Tô Hoài gửi gắm trong truyện đồng thoại những tư tưởng của thế hệ mình.
Dự kiến vào tháng 12/2019, hồ sơ về nghề tranh dân gian Đông Hồ sẽ được Hội đồng Di sản quốc gia thẩm định, sau đó tiếp tục hoàn thiện và trình lên Thủ tướng.