Hiện Việt Nam ghi nhận mức sinh giảm mạnh. Năm 2023 ước tính bình quân chỉ có 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong 12 năm trở lại đây và được dự báo là sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo. Với phương án mức sinh thấp, Việt Nam sẽ đối diện với nguy cơ dân số giảm từ năm 2059.
GS Nguyễn Đình Cử cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến giới trẻ lười đẻ là vì lợi ích từ việc sinh con ngày càng ít nhưng gánh nặng lại quá nhiều.
Năm 2024, dự báo có 7 tỉnh tỷ lệ tăng dân số ở mức âm gồm Tây Ninh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng và Cà Mau. Trong đó, tỷ lệ tăng dân số ở An Giang là -0,7%, các tỉnh còn lại từ -0,1 đến -0,4%.
Cục Dân số ghi nhận yếu tố dẫn đến thực trạng kết hôn muộn hay sinh muộn, sinh ít, không muốn sinh con ở Việt Nam là do học vấn, điều kiện sống được cải thiện, tâm lý thích thụ hưởng cuộc sống.
Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cử, một cuộc điều tra tiến hành vào năm 2019 tại các tỉnh phía Nam cho thấy 91% người được hỏi đều nhận định chi phí vật chất để nuôi con là 'cao và rất cao'.
Tuổi trung bình kết hôn lần đầu thay đổi theo hướng kết hôn muộn hơn; mức sinh thay thế đang giảm thấp nhất trong lịch sử, càng giàu càng ngại sinh… đang là thách thức lớn đối với công tác dân số ở Việt Nam.
Duy trì mức sinh thay thế là một trong 6 chính sách nổi bật được đề xuất trong xây dựng Luật Dân số.
Theo nhận định của các chuyên gia, nếu chính sách sinh con được nới lỏng như đề xuất của Bộ Y tế, sẽ giúp mức sinh tăng trở lại và tổng tỷ suất sinh có thể lên tới 2,3 - 2,5 con/phụ nữ thì đến năm 2050, quy mô dân số Việt Nam sẽ đạt từ 130 đến 140 triệu người.
Hiện nay công tác dân số đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó đã xuất hiện xu hướng mức sinh xuống thấp và chênh lệch về mức sinh giữa các vùng.
Nhiều ý kiến cho rằng, giá nhà tăng cao khiến nhiều người trẻ ưu tiên kiếm tiền mua nhà, lo cho cuộc sống của bản thân thay vì xây dựng gia đình.
Trước thực trạng nhiều bạn trẻ hiện nay có tâm lý ngại sinh con, các chuyên gia cho rằng, cần sớm đưa những quy định khuyến khích, động viên các cặp vợ chồng sinh con vào thực tế, để có thể ngăn chặn sớm tình trạng già hóa dân số.
Theo chuyên gia, để đảm bảo an sinh và hỗ trợ các cặp vợ chồng trẻ trong chăm sóc con cái, chính sách ưu tiên mua nhà ở xã hội là rất cần thiết bởi đây là đối tượng có nhu cầu về nhà ở cao nhất, là giai đoạn cần trợ giúp lớn nhất.
Theo thông tin từ Bộ Y tế, cả nước có 21 tỉnh có mức sinh thấp, tỉ suất sinh dưới 2 con/phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ. Việt Nam đang đối diện với cảnh 'chưa giàu đã già' do xu hướng người trẻ ngại sinh, sinh ít hoặc không sinh con.
Việt Nam bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng từ năm 2007. Tuy nhiên, sự suy giảm tỷ lệ sinh và hạn chế mức sinh đang khiến cho quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh, dự báo Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2038…
Theo Tổng cục Thống kê, tỷ lệ người cao tuổi (NCT) của nước ta năm 2011 đạt 10%, nghĩa là bắt đầu bước vào quá trình già hóa và sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2038, khi có hơn 22 triệu NCT chiếm 20% tổng số dân…
Chuyên gia cảnh báo, mức sinh của Việt Nam đang có xu hướng giảm sâu dưới 'mức thay thế'. Trong 19 năm, từ khi đạt mức sinh thay thế (2005) đến năm 2023, đã có 15 năm mức sinh thấp hơn 'mức thay thế'.
Lần đầu tiên, tuổi kết hôn trung bình ở TP. Hồ Chí Minh vượt mốc 30, đây là mức kỷ lục tại Việt Nam. Điều này góp phần tạo nên mức sinh thấp và đẩy nhanh già hóa dân số.
Hiện tượng số người già tăng lên và số trẻ em sinh ra ngày càng ít là xu thế chung của nhiều nước trên thế giới
Dân số Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức với mức sinh xuống thấp chưa từng có trong lịch sử, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh và nỗi lo già hóa dân số
Số liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2023, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta là 112 bé trai/100 bé gái, trong khi tỷ số tự nhiên khoảng 105/100. Đã qua nhiều năm vận động kế hoạch hóa gia đình, trong có có cả việc đã từng cấm tuyệt đối việc xác định giới tính thai nhi trước sinh, nhưng chênh lệch số trẻ nam/nữ vẫn tiếp tục cao.
Với quan điểm 'Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững', Việt Nam đang nỗ lực bảo vệ và có nhiều chủ trương phát triển dân số các dân tộc thiểu số (DTTS) có khó khăn đặc thù.
Trao quyền quyết định số con cho các cặp vợ chồng cũng thể hiện tư duy mới và hướng đến xây dựng các chính sách phù hợp
Giới trẻ hiện nay còn đang có xu hướng ngại yêu, sợ kết hôn, sợ đẻ dẫn đến nguy cơ mức sinh xuống thấp, tốc độ già hóa dân số tăng nhanh.
Theo GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội, kết quả nghiên cứu cho thấy, việc nghỉ phép dài ngày hơn của cha mẹ giúp cải thiện sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ em. Bởi vậy, bổ sung chế độ thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện và thêm thời gian nghỉ thai sản cho lao động nam không chỉ tăng tính hấp dẫn cho người tham gia BHXH mà còn có ý nghĩa đối với sự phát triển bền vững của đất nước.
Việt Nam luôn duy trì mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ) trong gần 20 năm liên tục từ năm 2002 đến 2020, nhưng gần hai năm nay, mức sinh của phụ nữ giảm xuống 1,96 con và không đạt mức sinh thay thế. Mức sinh giảm sẽ ảnh hưởng tới cơ cấu, quy mô dân số, làm suy giảm nhóm dân số trong độ tuổi lao động, tăng nhanh quá trình già hóa dân số... Nếu không có những điều chỉnh chính sách, những giải pháp kịp thời để đưa mức sinh tăng trở lại đạt mức sinh thay thế, tương lai dân số Việt Nam giảm dần..., làm chậm quá trình phát triển của kinh tế-xã hội của đất nước.
Từ năm 2011, Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số và dự báo sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2035. Để chủ động thích ứng với vấn đề già hóa dân số, ngành Y tế đã từng bước đẩy mạnh công tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại các cơ sở y tế cũng như tại cộng đồng.
Nhiều cặp vợ chồng đua nhau 'săn con' vào năm rồng vì cho đó là năm đẹp. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo nhiều hệ lụy khôn lường nếu chạy đua sinh con năm Thìn 2024.
Giảm sinh là xu hướng toàn cầu nhưng Việt Nam nhanh hơn thế giới khi trong năm qua dân số chỉ tăng thêm hơn 830.000 người
Mức sinh thấp kỷ lục của Việt Nam xuất phát từ chi phí nuôi con tốn kém khiến người trẻ lười đẻ hoặc chỉ đẻ 1 con để nuôi dạy cho tốt.
Việt Nam đang đối mặt với thực trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng. Ngoài 33 tỉnh, thành phố có mức sinh cao, có 21 tỉnh, thành đang có mức sinh thấp, thậm chí rất thấp. Dự thảo Luật Dân số được xây dựng đề xuất một số giải pháp để cân bằng mức sinh.
Việt Nam đang đối mặt với thực trạng chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng; có 21 tỉnh, thành phố đang có mức sinh thấp, thậm chí rất thấp, có thể ảnh hưởng lớn đến phát triển bền vững.
'Hiện chúng ta có 400 ngàn người cao tuổi làm kinh tế giỏi, hơn 200 ngàn chủ doanh nghiệp là người cao tuổi'.
Hiện nay, tỷ lệ sinh con của chị em phụ nữ tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam ở mức rất thấp và đang trong tình trạng báo động. Năm 2022, tổng tỷ suất sinh của TP Hồ Chí Minh là 1,39 con/phụ nữ, đang ở mức thấp nhất cả nước.
Ngoài thưởng tiền cho phụ nữ sinh con thứ 2, theo chuyên gia nên có các quy định hỗ trợ tạo điều kiện tốt nhất trong chăm sóc, nuôi dạy trẻ như miễn giảm học phí, viện phí, gia tăng các dịch vụ khám và chăm sóc sức khỏe cho trẻ...
Trốn tránh cuộc sống hôn nhân, không muốn bị ràng buộc trong mối quan hệ vợ chồng, con cái, nhiều bạn trẻ đã lựa chọn cuộc sống độc thân, 'tự do tự tại'.
GS Nguyễn Đình Cử chỉ ra một loạt hệ lụy nếu chỉ sinh một con và cho rằng cần nhiều giải pháp khuyến sinh, trong đó cần đa dạng hóa hình thức hỗ trợ gia đình trẻ.
Mức sinh trung bình một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở nhiều địa phương rất thấp và đáng lo ngại. Nếu không có biện pháp 'kích sinh', dân số Việt Nam sẽ giảm dần
Hôm nay (11/10) là Ngày Quốc tế Trẻ em gái. Từ năm 2011, Đại hội đồng Liên hợp quốc chọn ngày 11/10 hàng năm là 'Ngày Quốc tế trẻ em gái' để công nhận quyền và những thách thức mà trẻ em gái phải đối mặt trên khắp thế giới.
Khi số người cao tuổi tăng lên với tốc độ nhanh, gánh nặng đè lên vai những người chăm sóc, đặc biệt là con, cháu, lại càng nhiều. Chuẩn bị sẵn sàng để già hóa thành công là điều cần tính toán.
Tâm lý phải có bằng được con trai vẫn phổ biến trong nhiều gia đình, khiến tình trạng chênh lệch giới tính ngày càng cao, để lại nhiều hệ lụy.
Việt Nam lọt vào 'Câu lạc bộ 15 nước đông dân nhất thế giới' khi đạt mốc 100 triệu dân, trở thành cường quốc về dân số theo cả quy mô và thứ bậc. Tuy nhiên, thách thức đặt ra cũng rất lớn khi nước ta đang có tỷ lệ già hóa dân số nhanh, chênh lệch mức sinh giữa các vùng - miền, đặc biệt là tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh rất nghiêm trọng.
Tình trạng chênh lệch giới tính có thể khiến nam giới khó tìm bạn đời, dẫn đến kết hôn muộn. Thậm chí, những người đàn ông nghèo, yếu thế có thể phải sống độc thân suốt đời vì không tìm được vợ.
Năm 2023, dân số Việt Nam cán mốc 100 triệu người, một điểm nhấn quan trọng với rất nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức, nhất là việc nâng cao chất lượng dân số khi quy mô dân số gia tăng.
Quy mô dân số của Việt Nam hiện đứng thứ 15 thế giới, tốp 3 khu vực Đông Nam Á và hiện đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, với tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động cao. Thời kỳ dân số vàng là cơ hội 'có một không hai' để các quốc gia phát triển kinh tế-xã hội. Nhưng muốn phát huy được cơ hội vàng đó, nguồn lao động này phải 'vàng' về tri thức, kỹ năng và tay nghề thì mới biến giấc mơ 'hóa rồng' thành hiện thực.
Việt Nam đạt mốc 100 triệu dân, với cơ cấu dân số trẻ, sẽ có cơ hội vàng để tận dụng nguồn nhân lực này nhưng cũng là thách thức trong quản lý.
Chủ trương bãi bỏ chính sách sinh ít con và khuyến khích sinh đủ 2 con sẽ giúp Việt Nam cân bằng mức sinh giữa các tỉnh, thành phố, tiếp tục duy trì mức sinh thay thế, ứng phó xu hướng già hóa dân số trong tương lai
Có địa phương đã giảm sâu mức sinh dưới mức thay thế, trong khi đó nhiều tỉnh vẫn còn ở mức cao. Hiện, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long là hai vùng có mức sinh thấp nhất cả nước và thấp hơn mức sinh thay thế (TFR tương ứng là 1,56 con/phụ nữ và 1,80 con/phụ nữ). Chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền đang là bài toán với ngành dân số.
Khi dân số đạt mốc 100 triệu người sẽ là cơ hội lớn để Việt Nam có thể nâng tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực, tuy nhiên, đi kèm với đó cũng là không ít thách thức.
Đề xuất nghỉ thai sản đến 6 tháng cho nam giới đang được dư luận quan tâm. Theo chuyên gia, nên tăng thời gian nghỉ thai sản cho nam giới từ 1-3 tháng.
Cơ cấu dân số vàng mang lại rất nhiều dư lợi về lao động nhưng hiện nay Việt Nam vẫn chưa tận dụng được cơ cấu dân số vàng, chất lượng nguồn nhân lực cũng như năng suất lao động của Việt Nam còn hạn chế.
Ngày Dân số Việt Nam (26/12) năm nay có chủ đề: 'Nâng cao chất lượng dân số để phát triển đất nước nhanh và bền vững'. Đây cũng là mục tiêu chung của Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Để đạt mục tiêu đó, cần tiếp tục thực hiện những giải pháp phù hợp nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế, bảo đảm mức sinh giữa các vùng; đưa tỷ lệ giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên... và rất cần sự đồng hành, đồng thuận của các cấp, các ngành.
Hiện nay, cả nước có 21 tỉnh/thành có mức sinh thấp. Trong đó, đáng chú ý, xu hướng không muốn hoặc sinh rất ít con đã xuất hiện ở một số đô thị, nơi có điều kiện kinh tế phát triển. Một số tỉnh/thành phố tại vùng Đông Nam Bộ, Đồng Bằng Sông Cửu Long và Duyên hải miền Trung mức sinh xuống thấp đáng báo động.