Hà Nội đang trong những ngày tuyệt đẹp với nắng vàng và những bông cúc họa mi trắng đến nao lòng... Tôi chợt nhớ đến bài thơ của cố thi sĩ, nhà văn Nguyễn Phan Hách về loài hoa đặc biệt của Thủ đô này: 'Hoa bé nhỏ cánh trắng tinh mỏng mảnh/Như đứt ra từ sợi tơ trời/ Cúc trắng trong bay theo gió cuốn/Một thoáng thôi mùa đã tàn rồi...'.
Cuộc thi tiểu thuyết lần thứ V của Hội Nhà văn Việt Nam sẽ vinh danh nhà văn Vũ Từ Trang với cuốn tiểu thuyết 'Và khép rồi lại mở'. Ông là cái tên quen thuộc của làng văn, ở cả hai mảng, thi ca và văn xuôi, ngoài tiểu thuyết, Vũ Từ Trang còn được đánh giá là người viết chân dung văn học ghi dấu ấn đặc biệt. Nhưng ít độc giả biết rằng, Vũ Từ Trang từng có thời gian gác bút để mở doanh nghiệp, ông cũng thành công ở vai trò doanh nhân.
Nguyễn Phan Hách (1944-2019) quê ở Thuận Thành, Bắc Ninh, được mệnh danh là thi sĩ của mùa thu. Thơ Nguyễn Phan Hách giàu nhạc tính và hình ảnh trữ tình, chính vì thế, trong làng âm nhạc đương đại Việt Nam, có hai bài hát nổi tiếng được phổ từ thơ Nguyễn Phan Hách, đó là Mối tình đầu được nhạc sĩ Thế Duy phổ nhạc từ thi phẩm Hoa sữa, và Làng quan họ quê tôi được nhạc sĩ, thi sĩ Nguyễn Trọng Tạo phổ nhạc từ thi phẩm cùng tên.
Đó là câu thơ trong bài Lời mưa của nhà thơ Vũ Từ Trang, hình như ông viết trong giai đoạn cuối, cùng thời gian với tiểu thuyết Và khép rồi lại mở. Khi tiểu thuyết viết xong, ông gửi bản thảo nhờ tôi đọc.
Đọc lại những vần thơ viết về Đền Hùng, về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch) hàng năm, ta như được tắm mình trong mạch nguồn truyền thống dân tộc và lòng luôn hướng về những dự cảm tương lai.
'Hôm qua/Tôi trót lỡ tay/Bóc nhầm tờ lịch của ngày hôm xưa…/Trời mưa/Vâng, cũng trời mưa/Chồng em (khi đó)/Còn chưa là chồng'. Tác giả cũng những câu thơ tình độc đáo ấy, chính là thi sĩ Lương Ngọc An. Đây là một trong những nhà thơ chăm chỉ viết thơ tình dâng phái đẹp nhất, nhì làng văn Việt hiện nay.
Không hề ngẫu nhiên mà tôi muốn đặt vấn đề 'có mới không?' đối với tiểu thuyết Việt Nam thời kỳ đổi mới. Bởi vì chữ 'đổi mới' ở đây rõ ràng là không mang tính định tính (như trường hợp của Tiểu thuyết Mới ở Pháp những năm 1950-1960, chẳng hạn).
Đi qua bốn mùa, nghĩa là ta đang dặt dìu những bước chân thưởng ngoạn bao cung bậc bổng trầm trên nhịp phách thời gian. Trên mỗi dặm dài ấy, khúc biến tấu của mùa lúc hối hả, lúc thong dong, khi đằm sâu, trầm lắng. Giữa lưng chừng những rung cảm liêu trai, bất chợt một ngày ta bắt gặp một giai điệu gió sở hữu cái tên rất gợi, rất tình được đặt cho mùa gió hanh gầy trong tiết trời thu...
Tôi đã đọc 'Tơ trời chùng chình đón đợi', tập chân dung văn học thứ năm, của Vũ Từ Trang. Đọc một mạch. Cái gì đã cuốn hút tôi hơn những tập chân dung văn học khác, mà tôi đã đọc? Đó chính là cảm xúc, là tình cảm của người viết đối với những nhà văn mà tác giả khắc họa.