Buổi sáng ngày Quốc khánh 2/9 năm nay, tôi về làng cổ Châu Sa, bây giờ có tên Tịnh Châu (TP.Quảng Ngãi). Ngôi làng có 1.500 hộ, với nhà cửa xây dựng hoàn toàn theo kiểu mới, thật khó để gọi đó là làng cổ, nếu chúng ta không nhìn sâu vào lịch sử, nhìn kỹ vào những dấu tích còn lại, tuy không nhiều.
Đi dọc dải đất miền Trung, thỉnh thoảng vẫn bắt gặp những phế tích của những thành lũy có từ nghìn năm trước trấn giữ tuyến biển. Thành Châu Sa được xây dựng từ thế kỷ thứ X và hiện nay vẫn còn nguyên hệ thống hào thành; thành Bàn Cờ, thành Hòn Yàng chỉ còn tìm thấy trong sử sách; thành Nhơn Hải được xây dựng dưới nước khiến giới nghiên cứu vẫn chưa thể giải mã...
Di tích Quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh (thị xã Đức Phổ) và di tích Quốc gia Thành Châu Sa (xã Tịnh Châu, TP Quảng Ngãi) dự kiến được tu bổ, tôn tạo với kinh phí khoảng 500 tỷ đồng.
Qua thăm dò, các nhà khoa học đã giải mã được nhiều dấu tích bí ẩn tại thành cổ Châu Sa – công trình do người Chăm tạo dựng cách đây hàng nghìn năm ở Quảng Ngãi.
Trải qua bao biến thiên của lịch sử, dấu tích thành cổ Châu Sa do người Chăm tạo dựng cách đây hàng nghìn năm nay vẫn hiện hữu ở xã Tịnh Châu, thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Công tác thăm dò khảo cổ đã góp phần giải mã nhiều điều quan trọng.
Ngày 8-10, ông Trần Hoàng Tuấn, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi cùng Sở VH-TT-DL kiểm tra công tác khai quật thăm dò tại di tích thành cổ Châu Sa (xã Tịnh Châu, TP Quảng Ngãi).
Qua nhiều lần thăm dò, khai quật khảo cổ, đến nay thành cổ Châu Sa, ở xã Tịnh Châu (TP.Quảng Ngãi) vẫn còn nhiều điều bí ẩn nằm sâu trong lòng đất. Điều này thôi thúc ngành văn hóa, các nhà khảo cổ học tiếp tục thăm dò, khai quật để vén màn bí ẩn từ thành cổ cách đây hàng nghìn năm.
Ngày 7-9, Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi vừa nhận được Quyết định của Bộ VH-TT-DL cho phép thăm dò khảo cổ tại khu vực nội thành di tích Thành Châu Sa, xã Tịnh Châu, TP Quảng Ngãi.