Thế Giới Di Động và những mô hình kinh doanh phải 'dọn dẹp'

MWG sẽ đóng cửa toàn bộ chuỗi Bluetronics tại Campuchia. Ảnh: MWG

Tại buổi gặp gỡ nhà đầu tư vào ngày 15/2 vừa qua, lãnh đạo CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động (mã MWG) cho biết, công ty sẽ chủ động dọn dẹp, thu hẹp chuỗi AVASport và Bluetronics do đánh giá không có tiềm năng đóng góp doanh thu/lợi nhuận đáng kể trong tương lai.

Công ty quyết định đóng cửa toàn bộ chuỗi Bluetronics tại Campuchia, do thị trường nhỏ và chính sách thuế khóa phức tạp; dự kiến đến quý 1/2023 sẽ hoàn tất.

MWG gia nhập thị trường Campuchia từ giữa năm 2017 khi mở cửa hàng điện thoại đầu tiên tại thủ đô Phnom Penh với tên gọi BigPhone. Sử dụng bộ nhận diện thương hiệu tương tự chuỗi bán lẻ tại Việt Nam, công ty kỳ vọng mỗi cửa hàng thuộc chuỗi này có doanh số 2 tỷ đồng/tháng.

Đến cuối năm 2019, BigPhone được đổi tên thành Bluetronics để kinh doanh điện thoại lẫn điện máy. Bluetronics khi đó được ban lãnh đạo Thế Giới Di Động xem là bàn đạp cho tham vọng xâm nhập thị trường bán lẻ Đông Nam Á.

Tuy nhiên, báo cáo tài chính quý 4/2022 cho thấy, Bluetronics liên tục lỗ từ 2017 đến nay. Năm 2021 và 2022 lỗ lớn nhất với 187 tỷ đồng và 330 tỷ đồng. Lỗ lũy kế 605 tỷ đồng.

Theo ông Đoàn Văn Hiểu Em – thành viên HĐQT MWG, CEO của 2 chuỗi bán lẻ Thế giới di động và Điện Máy Xanh, hầu hết cửa hàng nhỏ lẻ tại Campuchia không có thuế giá trị gia tăng, trong khi Bluetronics tính thuế này cộng thêm thuế nhập khẩu nên giá bán sản phẩm luôn cao hơn mặt bằng 10-15%. Vì vậy, Bluetronics khó cạnh tranh nếu giữ giá bán cao, còn chấp nhận chạy đua với các cửa hàng nhỏ lẻ thì không có lãi.

Sau khi rút khỏi Campuchia, Thế Giới Di Động cho biết sẽ dồn lực vào thị trường Indonesia với chuỗi điện thoại và điện máy EraBlue. Chuỗi này khai trương 5 cửa hàng vào tháng 12/2022 và doanh số bình quân mỗi tháng của một cửa hàng đạt khoảng 5 tỷ đồng.

Khách mua hàng tại Bluetronics. Ảnh: MWG

Với AVASport, đây là chuỗi chuyên bán thời trang thể thao được MWG khai trương hồi đầu năm 2022. Cửa hàng này bán đồ thể thao từ giày dép, quần áo, phụ kiện, dụng cụ tập luyện của các thương hiệu lớn trên thế giới như Nike, Adidas, Puma…

Theo công bố từ MWG, tính đến cuối năm 2022, hệ thống có tất cả 12 cửa hàng AVASport. Tuy nhiên, số liệu cập nhật mới nhất từ website của AVASport, hiện hệ thống chỉ còn 5 cửa hàng, nằm rải rác tại các quận 5, quận Bình Tân, quận 12 và tỉnh Bình Phước.

Giữa năm 2022, Thế Giới Di Động đã quyết định đóng chuỗi thời trang AVAFashion. Hệ sinh thái AVA của MWG ra mắt hồi năm 2022 sẽ chỉ còn AVAKid - chuỗi siêu thị kinh doanh sản phẩm dành cho mẹ và bé.

Từng tham vọng dẫn đầu ngành thương mại điện tử

Trước Bluetronics và AVAFashion, MWG cũng từng thất bại với nhiều mô hình kinh doanh. Điển hình như trang thương mại điện tử Vui Vui. Đây là nền tảng thương mại điện tử được Thế Giới Di Động phát triển từ năm 2016 và chính thức bán hàng từ năm 2017.

Ở thời điểm ra mắt, ông Nguyễn Đức Tài - Chủ tịch MWG từng kỳ vọng Vui Vui sẽ tăng trưởng mạnh trong vòng 4-5 năm tham gia thị trường và vượt doanh thu chuỗi cửa hàng Thế giới di động. Công ty cũng không giấu tham vọng dẫn đầu ngành thương mại điện tử với đích đến vào năm 2020, cùng với đó là kế hoạch trở thành nhà bán lẻ đa ngành hàng đầu Việt Nam.

Tuy nhiên trang thương mại điện tử của MWG đã đóng cửa khi mới đi chưa được nửa chặng đường (gần 2 năm) đề ra theo kế hoạch ban đầu. Toàn bộ nền tảng website, hậu cần và giao nhận của vuivui.com đã được chính thức chuyển sang cho bachhoaxanh.com từ ngày 27/11/2018.

Việc “khai tử” Vui Vui khi đó được công ty giải thích là do quyết định tập trung vào thị trường online hàng tiêu dùng, vì quy mô thị trường này rất lớn. Tuy nhiên việc hoạt động không hiệu quả cũng là nguyên nhân lớn khi doanh thu năm 2017 của Vui Vui chỉ đạt 73 tỷ đồng, chỉ bằng 0,1% tổng doanh thu của Thế Giới Di Động năm 2017.

MWG từng có ý định khởi động lại dự án Vui Vui vào năm 2022 nhưng đến nay vẫn chưa có động thái mới.

Bên cạnh đó, chuỗi Điện Thoại Siêu Rẻ, được mở vào tháng 8/2019 với kỳ vọng lấy thêm miếng bánh thị phần của các cửa hàng nhỏ lẻ truyền thống. Cửa hàng Điện Thoại Siêu Rẻ có diện tích rất nhỏ (20-25m2), không lắp đặt máy lạnh, chỉ có một nhân viên bán hàng và kinh doanh điện thoại chính hãng giá dưới 8 triệu đồng.

Tuy nhiên chưa đầy 1 năm sau ngày ra mắt, MWG đã đóng cửa chuỗi này. Theo chia sẻ của lãnh đạo công ty khi đó, mặc dù bình quân mỗi cửa hàng đạt doanh thu 250-300 triệu đồng/mỗi tháng nhưng đóng góp về mặt doanh số của chuỗi này quá nhỏ và lợi nhuận rất thấp vì giá bán sản phẩm rẻ. Một cửa hàng nhỏ gọn, doanh thu chỉ đến mức đó dù đầu tư thêm.

Cũng trong năm 2019, MWG bắt đầu thử nghiệm mô hình kinh doanh kính mắt bằng cách kê thêm tủ kính mắt tại cửa hàng điện thoại thuộc chuỗi Thế giới di động, nằm tại phường Phước Long B, quận 9, TPHCM. Đây cũng là cửa hàng đầu tiên bán mắt kính theo mô hình “shop in shop” của MWG.

Lúc này, cửa hàng có khoảng 600 mẫu mắt kính các loại nhắm đến phân khúc trung cấp, giá bán trong khoảng 600.000 đồng đến 3 triệu đồng/sản phẩm. MWG cho rằng, cặp đôi đồng hồ và mắt kính thường đi chung với nhau và tập đoàn muốn tăng doanh thu từ mặt hàng này. Tuy nhiên, trong khi đồng hồ liên tục được công ty mở rộng thì mắt kính lại sớm bị "khai tử".

Đến tháng 3/2020, sau 9 tháng ra mắt, MWG quyết định ngừng bán kính mắt. Lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng, việc phải dừng kinh doanh vì các cửa hàng nhỏ lẻ bên ngoài có lợi thế về kính thuốc. Nếu đưa máy đo mắt vào các cửa hàng điện thoại, điện máy thì có phần không phù hợp.

Hiệu quả thì nhân rộng, không thì đi dọn dẹp

Sau nhiều thử nghiệm, hiện 2 chuỗi Thế giới di động và Điện Máy Xanh vẫn là động lực tăng trưởng chính của MWG. Ngoài ra, công ty cũng đang dồn lực cho 2 mô hình bán lẻ khác là Bách Hóa Xanh và chuỗi nhà thuốc An Khang. Tuy nhiên tính đến cuối năm 2022, Bách Hóa Xanh đang lỗ lũy kế gần 7.200 tỷ đồng, còn An Khang lỗ lũy kế gần 320 tỷ đồng.

Trong buổi gặp gỡ nhà đầu tư vừa qua, Chủ tịch Nguyễn Đức Tài cho biết Bách Hóa Xanh vẫn còn dư địa mở rộng nhưng sẽ chọn lọc dựa trên hiệu quả, dự kiến sẽ đóng góp lợi nhuận cho MWG từ quý 4/2022.

Còn với An Khang, CEO Hiểu Em cho biết doanh thu trung bình mỗi cửa hàng hiện đạt 350 triệu đồng, gấp đôi so với trước đây. Mặc dù chưa đạt kỳ vọng nhưng đây là mức doanh thu bền vững. Cửa hàng An Khang đạt tầm khoảng 450 triệu đồng doanh thu trở lên sẽ đạt điểm hòa vốn và có lời.

Chủ tịch MWG Nguyễn Đức Tài.

Chia sẻ thêm chiến lược phát triển của công ty trong thời gian tới, Chủ tịch MWG thể hiện quyết tâm năm 2022 sẽ hướng đến sự tập trung và hiệu quả, chỉ làm những thứ hiệu quả "ngay và luôn", ngược lại sẽ tạm dừng, thu nhỏ.

“Đi lên thành phố làm việc, không gửi tiền về cho ba mẹ mà còn nói ba mẹ gửi tiền lên là có chuyện! Nếu cái đó là ngắn hạn thì ba mẹ có thể chấp nhận, nhưng nếu là linh tinh thì bắt buộc phải thay đổi”, ông Nguyễn Đức Tài ví von về các mô hình kinh doanh.

Trước đó, tại ĐHĐCĐ thường niên 2022, Chủ tịch MWG từng chia sẻ quan điểm, công ty luôn sẵn sàng thử nghiệm những mô hình mới. Tuy nhiên, thay vì bỏ nhiều tiền thuê một đơn vị tư vấn để nghiên cứu thị trường thì MWG chọn cách thực dụng hơn. Đó là cứ làm thử, cái gì hiệu quả thì nhân rộng lên, nếu không thì đi dọn dẹp. Theo ông, kể cả trong trường hợp thử nghiệm không thành công, số tiền vài chục tỷ đồng mất đi cũng tương đương như ngân sách để thuê tư vấn.

Phạm Ngọc