Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của HĐND

Lựa chọn đúng và trúng nội dung giám sát

2021 là năm đầu tiên HĐND các cấp thực hiện Nghị quyết số 97/2019/QH14 ngày 28.11.2019 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị (có hiệu lực từ ngày 1.1.2021) với nhiều quy định mới, đặc thù về tổ chức bộ máy và hoạt động của chính quyền các cấp. Việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và thí điểm bố trí chức danh đại biểu hoạt động chuyên trách tạo điều kiện thuận lợi trong hoạt động của HĐND, nhưng cũng đòi hỏi HĐND các tỉnh, thành phố cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng các hoạt động, trong đó có hoạt động giám sát.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà phát biểu

Ảnh: Lâm Hiển

Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn của HĐND TP Hà Nội, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà cho biết, mặc dù trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, HĐND TP đã nhanh chóng thích ứng linh hoạt, hoạt động giám sát được thực hiện bài bản, đúng quy định của pháp luật, đồng thời, có nhiều đổi mới để phù hợp với việc triển khai mô hình chính quyền đô thị tại TP.

Cụ thể, Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND TP Hà Nội xây dựng kế hoạch giám sát ngay từ đầu năm, trong đó xác định rõ nội dung giám sát chuyên đề, nội dung chất vấn, nội dung giải trình; thời gian thực hiện; đối tượng giám sát...

Cũng theo Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội, một trong những điểm mấu chốt quan trọng, đó là lựa chọn đúng và trúng nội dung giám sát - là những vấn đề dân sinh bức xúc hoặc những tồn tại, hạn chế trong các lĩnh vực quản lý nhà nước được đông đảo dư luận cử tri và nhân dân quan tâm, những vấn đề phát hiện qua hoạt động giám sát, khảo sát của các Ban, đặc biệt qua các kênh thông tin báo chí, dư luận xã hội và kết luận, chỉ đạo của Thường trực, Thường vụ Thành ủy. Hình thức giám sát được thực hiện theo hướng linh hoạt và đa dạng, phù hợp với tình hình phòng, chống dịch; tăng cường giám sát chuyên đề, kết hợp giám sát trực tiếp và giám sát qua báo cáo, giám sát thường kỳ và giám sát đột xuất, tổ chức giám sát theo từng nhóm đối tượng. Nhằm tăng hiệu quả các cuộc giám sát, thành phần mời dự được mở rộng, gồm đại diện cơ quan cấp trên, các cơ quan chuyên môn, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực giám sát. Quy trình giám sát đảm bảo theo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang Lê Thị Thanh Trà cho biết, trong nhiệm kỳ 2016 - 2021 và năm đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026, HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban của HĐND tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện 26 cuộc giám sát chuyên đề, chiếm khoảng 27% tổng số cuộc giám sát (cả giám sát thường xuyên và giám sát chuyên đề) của HĐND tỉnh (trong đó HĐND tỉnh một cuộc, Thường trực HĐND tỉnh 6 cuộc, các Ban của HĐND tỉnh 19 cuộc). Hoạt động giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh đã có nhiều đổi mới về nội dung, cách thức thực hiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát, giúp HĐND tỉnh đánh giá chính xác, khách quan, kịp thời việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nước, các nghị quyết, chương trình, đề án, kế hoạch của tỉnh; kiến nghị nhiều giải pháp quan trọng để các cấp, các ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; là kênh thông tin quan trọng, làm cơ sở cho cấp ủy quyết định những chủ trương quan trọng trên tất cả lĩnh vực.

Từ thực tiễn của địa phương, Thường trực HĐND tỉnh Tuyên Quang cho biết, để nâng cao chất lượng hoạt động giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh, cần hết sức coi trọng việc chọn nội dung giám sát, xác định phạm vi và đối tượng giám sát; làm tốt công tác chuẩn bị và tổ chức giám sát. Bên cạnh đó, cần hết sức chú trọng khâu “hậu giám sát”.

Sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn một số hoạt động giám sát của HĐND

Để hoạt động giám sát của HĐND thực sự phát huy hiệu quả hơn nữa, thể hiện được tính đặc thù của mô hình chính quyền đô thị, Thường trực HĐND TP Hà Nội kiến nghị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo ban hành các quy định, hướng dẫn cụ thể về cơ chế giám sát, cũng như quy định rõ các hình thức giám sát của HĐND TP, HĐND quận, thị xã với UBND phường khi thực hiện mô hình chính quyền đô thị; quy định cụ thể về thẩm quyền, nhiệm vụ đối với cơ quan giám sát để có thể phát huy vai trò giám sát, vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang Lê Thị Thanh Trà phát biểu

Ảnh: Lâm Hiển

Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo ban hành các quy định về chế tài sau giám sát, quy định về trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị được giám sát trong việc thực hiện các kết luận giám sát của HĐND TP, quận, huyện, thị xã, đặc biệt là trong việc giám sát hoạt động của UBND, Chủ tịch UBND phường tại các quận, thị xã; để bảo đảm Chủ tịch UBND phường thực hiện theo đúng chức trách, nhiệm vụ được giao; tránh trường hợp chủ quan, lơ là trong hoạt động khi không có HĐND phường giám sát. Cùng với việc tăng số lượng đại biểu HĐND chuyên trách cấp TP, Thường trực HĐND TP Hà Nội kiến nghị, cần quy định tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND quận, thị xã để bảo đảm hiệu quả hoạt động của HĐND.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang cũng đề nghị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn hoặc quy định cụ thể hơn cách thức, hình thức xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân chậm thực hiện, không thực hiện, thực hiện không đầy đủ các kiến nghị, kết luận sau giám sát, chất vấn giải trình của HĐND, Thường trực HĐND, các ban của HĐND.

Tại Điều 69 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân chưa quy định cụ thể về vấn đề này. Do đó, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang đề nghị, cần quy định cụ thể hơn hình thức văn bản cuối cùng về kết quả chất vấn tại phiên họp của Thường trực HĐND.

Thanh Chi