Tiểu thuyết 'Gia đình có bốn chị em gái' giải thiêng quy luật 'tứ nữ bất bần'

Tiểu thuyết "Gia đình có bốn chị em gái" của Nguyễn Thị Bích Thủy thoạt nghe bình thường, có phần "thùy mị", nhưng trong đó lại ẩn chứa nhiều bí ẩn đầy bi kịch. Các bi kịch không thuộc về phạm trù ái tình như các bộ phim truyền hình dài tập. Câu chuyện dần được "lái" sang theo một hướng hoàn toàn khác, vô tình "giải thiêng" quy luật "tứ nữ bất bần" mà dân gian đúc kết từ xưa. Phạm Thị Bích Thủy đã trình hiện từng bước, từng bước quá trình bi kịch hóa câu chuyện của một gia đình vốn đã vô cùng tốt đẹp - từ cái tên của mỗi thành viên.

Nhưng thông điệp quan trọng nhất mà tác giả muốn gửi gắm trong cuốn tiểu thuyết nặng ký của mình (cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng) là sự bất bình đẳng cơ hội vì văn hóa thân tộc, một người làm quan cả họ được nhờ.

Những vị trí việc làm tốt đẹp dần rơi vào tay những chân rết trong cùng một gia tộc và sự lũng đoạn giống như một tổ mối, ăn mòn cả xã hội. Đây là một vấn nạn mà báo chí đã nhắc đến nhiều. Tuy nhiên, hệ lụy của nó thế nào thì lần đầu tiên được một cuốn tiểu thuyết đề cập tới theo cách vô cùng sâu sắc và châm biếm.

"Gia đình có bốn chị em gái" của nhà văn Phạm Thị Bích Thủy khắc họa bi kịch của một nhà "tứ nữ".

Trong buổi ra mắt sách và tọa đàm chiều 24/10, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam - gửi lời cảm ơn tác giả tiểu thuyết Gia đình có bốn chị em gái đã "mang đến một thế giới mà chúng ta muốn trốn tránh".

Ông Thiều nói dù bạn đọc trốn tránh cuốn sách này (vì dày hơn 600 trang) thì cũng không trốn được cái đời sống trong cuốn sách phản ánh. Bởi nó chính là đời sống mà mọi người đang sống.

"Đây là bộ tiểu thuyết dày dặn, có thể làm ngại ngần bất cứ ai "ngại đọc", nhưng không làm nản lòng những ai ham mê đọc sách và sẵn sàng đọc những cuốn sách dày. Sách vừa mang tính 'đe dọa' nhưng cũng mang tính cảnh báo về những thói xấu đâu đó vẫn tồn tại len lỏi trong đời sống", ông Thiều đánh giá.

Cũng chia sẻ trong buổi tọa đàm, PGS.TS Phạm Xuân Thạch ví von "Gia đình có bốn chị em gái" là "Anh em nhà Karamazov V4.0. phiên bản Việt Nam": "Đó là một tiểu thuyết về đời sống đương đại, về sự tan rã của một gia đình, một gia đình có bốn chị em gái, cùng trải qua sự khốn cùng và nghèo khó và cuối cùng, giấc mơ về sự phồn vinh được xây dựng theo những cách khác nhau nhưng cách nào cũng đều không kém phần cay đắng".

Tọa đàm tiểu thuyết "Gia đình có bốn chị em gái" của nhà văn Phạm Thị Bích Thủy với sự tham gia của nhà văn Nguyễn Quang Thiều, PGS.TS Phạm Xuân Thạch, nhà phê bình Nguyễn Hoài Nam, nhà phê bình Bùi Việt Thắng, nhà văn Di Li…

"Người ta sẽ tìm thấy ở đây mọi vấn đề căn cốt của xã hội Việt Nam đương đại từ sự tan rã của đại gia đình đến nạn tham nhũng nhưng được lý giải từ bản chất của con người và văn hóa được coi là truyền thống", PGS.TS Phạm Xuân Thạch nói. Tuy nhiên, PGS,TS Phạm Xuân Thạch cho rằng, cuốn tiểu thuyết của tác giả Bích Thủy sẽ có sức nặng hơn nếu được biên tập kỹ hơn, cắt đi khoảng 150 trang, thậm chí thay đổi về mặt cấu trúc.

Còn nhà phê bình Nguyễn Hoài Nam cho rằng: "Gia đình có bốn chị em gái" là cuốn tiểu thuyết mà tác giả đã vượt lên sự quan tâm số phận cá nhân, để đặt mình vào sự quan tâm đến số phận cộng đồng và xã hội dân sự trong sự phát triển liên tục của nó.

"Tôi cho rằng 'Gia đình có bốn chị em gái' của Phạm Thị Bích Thủy là một sản phẩm của năng lực hư cấu và khái quát hóa nghệ thuật từ ngồn ngộn chất liệu của cái vòng đời đang vây bủa chúng ta. Thành công nhất của tác giả là viết như một can dự tích cực vào cuộc sống. Viết không phải là đi tìm câu trả lời, mà là liên tục tra vấn cái thế giới đầy những đổ vỡ và khủng hoảng này...", nhà phê bình Nguyễn Hoài Nam nhận xét.

An Khánh