Tránh bảo hộ ngược

Doanh nghiệp trong nước tốn nhiều chi phí tuân thủ

Theo VCCI, dự thảo đưa ra các biện pháp, điều kiện quản lý các chủ thể cung cấp thông tin, phân biệt theo loại hình cung cấp; trong đó Điều 26 điều chỉnh với các loại hình cung cấp xuyên biên giới và Điều 27 điều chỉnh với các loại hình cung cấp dịch vụ trong nước. So sánh quy định điều chỉnh giữa các chủ thể này có thể thấy dường như các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ xuyên biên giới được áp dụng các biện pháp quản lý thông thoáng, nhẹ nhàng và ít nghĩa vụ so với các doanh nghiệp trong nước.

Nguồn: ITN

Ví dụ, về cấp phép với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, doanh nghiệp xuyên biên giới chỉ cần cung cấp thông tin liên hệ, và chỉ cần khi đạt ngưỡng 100.000 lượt truy cập hàng tháng từ Việt Nam; còn doanh nghiệp Việt Nam cần thực hiện thủ tục thông báo, bất kể quy mô và sẽ phải thực hiện thủ tục cấp phép khi đạt ngưỡng 10.000 lượt truy cập hàng tháng.

VCCI cho rằng, ngưỡng quy mô được coi là lớn với doanh nghiệp Việt Nam so với doanh nghiệp nước ngoài có sự chênh lệch rất lớn (chỉ bằng 1/10). Tuy nhiên, vấn đề nội dung xấu của các mạng xã hội xuất phát chủ yếu từ hiệu ứng mạng lưới khi tin giả có thể lan truyền nhanh chóng trong mạng lưới nhiều người dùng. Do vậy, việc quản lý với doanh nghiệp nên phụ thuộc vào số lượng người dùng, mà không nên phân biệt giữa trong nước và nước ngoài. Theo VCCI, có thể cơ quan soạn thảo cho rằng ngưỡng 10.000 là phù hợp vì chỉ một số ít các mạng xã hội trong nước đạt ngưỡng này. Nhưng nếu lượng truy cập vào các mạng xã hội trong nước thấp như vậy, thì các mạng xã hội này tương đối nhỏ trên thị trường Việt Nam, không có ảnh hưởng quá lớn đến các lợi ích công và do đó không cần phải áp dụng biện pháp cấp phép.

Một ví dụ khác là dự thảo quy định nhiều nghĩa vụ với mạng xã hội trong nước mà các mạng xã hội nước ngoài không phải đáp ứng. Chẳng hạn như: hệ thống kỹ thuật lưu trữ tối thiểu 2 năm; phương án dự phòng bảo đảm duy trì an toàn, liên tục; lưu trữ nhiều thông tin cá nhân hơn, trong đó có số chứng minh nhân dân, nơi cấp, ngày cấp.

Đồng thời, dự thảo đưa ra hạn chế về tính năng cung cấp cho người dùng với mạng xã hội trong nước, chẳng hạn: phải thu thập đầy đủ thông tin người dùng theo yêu cầu trước khi cung cấp các tính năng chủ yếu như viết bài, chia sẻ…; và chỉ được cung cấp tính năng livestream khi đã được cấp phép. Dự thảo cũng đặt ra yêu cầu khó kiểm soát với doanh nghiệp trong nước như không cho đăng bài dưới hình thức phóng sự, điều tra, phỏng vấn, mà không rõ cách thức nào các doanh nghiệp có thể phân biệt các nội dung giữa luồng thông tin khổng lồ được đăng tải hàng ngày.

VCCI cho rằng, các quy định như trên sẽ khiến các doanh nghiệp Việt Nam bị cạnh tranh ngược với các doanh nghiệp nước ngoài ngay trên “sân nhà”. Nếu các quy định phù hợp để quản lý các doanh nghiệp xuyên biên giới thì các quy định này cũng sẽ có hiệu quả để quản lý các doanh nghiệp trong nước, thậm chí hiệu quả hơn. Thêm vào đó, các doanh nghiệp Việt Nam thường là các doanh nghiệp nhỏ, nguồn lực ít, phải đi vào thị trường ngách và cần dựa vào thị trường trong nước để phát triển. Các quy định về điều kiện kinh doanh chặt chẽ và quá nhiều nghĩa vụ sẽ khiến các doanh nghiệp tốn nhiều chi phí tuân thủ trong khi phải đối đầu bài toán kinh doanh trong thị trường có nhiều “ông lớn” toàn cầu và vô tình khiến các doanh nghiệp nội địa khó có thể phát triển trên chính “sân nhà”.

Khó khăn trong việc đưa sản phẩm ra thị trường

Về chính sách quản lý cấp phép trò chơi điện tử (game), dự thảo quy định tất cả trò chơi điện tử đều phải thực hiện thủ tục cấp phép với cơ quan nhà nước trước khi phát hành ra thị trường. Nói cách khác dự thảo đang áp dụng chính sách quản lý đồng nhất giữa tất cả các trò chơi điện tử. Tuy nhiên, quy định này là không phù hợp và gây tốn kém rất nhiều chi phí của doanh nghiệp.

Theo VCCI, quy định này không thuận lợi cho tổ chức, cá nhân phát triển game non trẻ (startup). Việc yêu cầu cấp phép với các nhà phát triển này sẽ khiến họ bị quản lý quá chặt, dẫn đến khó khăn trong việc đưa sản phẩm ra thị trường. Trong khi đó, việc phát hành game không đồng nghĩa khả năng thu được lợi nhuận.

Thực tế, nhiều trò chơi điện tử bị ngừng hoạt động rất sớm do không đáp ứng các yêu cầu về mặt kinh doanh. Việc yêu cầu phải xin phép tất cả các game sẽ dẫn đến các gánh nặng tuân thủ rất lớn trong khi khả năng mang lại lợi nhuận chưa rõ ràng. VCCI khuyến nghị quản lý game nên đi theo hướng giảm nhẹ gánh nặng hành chính, kiểm soát theo ngưỡng. Doanh nghiệp, cá nhân phát hành tự trách nhiệm kiểm soát các nội dung kịch bản game, đặc biệt là các nội dung liên quan đến chính trị, chủ quyền lãnh thổ, thực hiện phân loại độ tuổi người chơi và các nghĩa vụ khác cho đến khi đạt ngưỡng cần cấp phép.

Ngoài ra, dự thảo quy định thời hạn giấy phép kinh doanh các loại hình trên internet là 5 năm, như giấy phép trang thông tin điện tử, giấy phép mạng xã hội, giấy phép cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử. Tuy nhiên, doanh nghiệp cho rằng, thời hạn các giấy phép này là không cần thiết. Cơ quan nhà nước có quyền thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp và có thể rút giấy phép bất kỳ lúc nào nếu doanh nghiệp không duy trì các điều kiện này, mà không cần phải yêu cầu doanh nghiệp thực hiện cấp phép lại.

Theo VCCI, thời hạn 5 năm là quá ngắn và gây tốn kém thời gian, chi phí cho doanh nghiệp mỗi lần cấp phép, đồng thời không tạo ra sự ổn định của môi trường kinh doanh để doanh nghiệp đầu tư lớn và lâu dài vì không rõ có tiếp tục được kinh doanh sau khi hết thời gian giấy phép hay không. VCCI đề xuất bỏ quy định về thời hạn của giấy phép hoặc giữ nguyên thời hạn 10 năm để bảo đảm tính ổn định của pháp luật và môi trường kinh doanh.

Vũ Quang