Vì sao chiến đấu cơ F-16 vẫn đắt hàng, còn Mirage 2000 thì không?

Đã tung cánh trên bầu trời được trên 45 năm, nhưng tiêm kích F-16 Fighting Falcon vẫn tỏ ra là loại tiêm kích hạng nhẹ số 1 thế giới, nhờ những ưu điểm như rất linh hoạt, bảo trì, bảo dưỡng đơn giản, chi phí hoạt động thấp, tiềm năng hiện đại hóa còn rất lớn…

Mặc dù tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-35, đã đã được đưa vào biên chế với số lượng lớn, nhưng dây chuyền sản xuất F-16 vẫn còn được duy trì tới năm tận 2025, để tiếp tục phục vụ những đơn hàng mới. Khách hàng mới nhất của loại máy bay này là Không quân Đài Loan.

Ngoài ra, những nước có chiến đấu cơ F-16 trong biên chế hầu như đều đã lên kế hoạch nâng cấp giữa vòng đời, để kéo dài thời gian sử dụng; một số quốc gia khác thì lại tỏ ra rất quan tâm đến những chiếc F-16 đã qua sử dụng (được xếp hạng dư thừa), của Không quân Mỹ.

Trong khi đó, tình trạng với chiến đấu cơ Mirage 2000 của Pháp lại trái ngược hoàn toàn; bất chấp thực tế đây là loại tiêm kích nhẹ, có những có tính năng chiến đấu, được đánh giá còn cao hơn cả F-16.

Nếu tiêm kích Mirage 2000 chủ yếu được biết đến với khả năng thực hiện các hoạt động ném bom và tiến công mục tiêu mặt đất, thì F-16 lại có lợi thế trong không chiến.

Nhưng không vì thế mà đánh giá thấp Mirage 2000 trong không chiến. Tại lần đối đầu duy nhất giữa 2 loại máy bay vào ngày 10/10/1996, một chiếc Mirage 2000 của Hy Lạp, đã phóng tên lửa R-550 Magic 2, bắn hạ một chiếc F-16D (số hiệu 91-0023) của Thổ Nhĩ Kỳ trên biển Aegea.

Trong cuộc xung đột Kargil năm 1999, Mirage 2000 của Ấn Độ đã chứng tỏ khả năng lý tưởng, khi thực hiện tốt nhiệm vụ ném bom ở độ cao lớn và tỏ ra gần như miễn nhiễm trước MANPAD của đối phương.

Còn trong cuộc tiến công trại khủng bố trên lãnh thổ Pakistan vào tháng 3/2019, Ấn Độ đã không dùng loại chiến đấu cơ Su-30MKI làm phương tiện tiến công "phẫu thuật", mà tin tưởng dùng Mirage 2000. Và loại máy bay này đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Tuy vậy, các quốc gia và vùng lãnh thổ đang sử dụng Mirage 2000 lại tỏ ra không còn mặn mà với loại tiêm kích nhẹ này. UAE mới đây đã cho không Iraq 10 chiếc Mirage 2000, hay Đài Loan cũng đang phải tìm cách nhanh chóng thay thế chúng.

Để lý giải thảm cảnh đang xảy ra với Mirage 2000, có thể tham khảo qua những nhận định của Không quân Đài Loan: Thứ nhất, cùng là tiêm kích nhẹ, nhưng chi phí hoạt động của Mirage 2000 cao hơn F-16 rất nhiều. Cụ thể, hạ tầng mặt đất cho Mirage 2000 đắt gấp 3 lần F-16; tiêu hao lượng nhiên liệu cao gấp rưỡi, cho cùng một quãng đường bay hành trình.

Thứ hai, phụ tùng thay thế của Mirage 2000 khá hiếm và trung bình đắt gấp 2,5 lần F-16, vì dây chuyền sản xuất đã ngừng từ lâu và số quốc gia sử dụng loại máy bay này cũng rất ít. Các loại vũ khí đi kèm với Mirage 2000 cũng có giá cao hơn hẳn F-16 và không có tính phổ biến.

Thứ ba, tiềm năng hiện đại hóa của Mirage 2000 không còn. Trong khi F-16 đã được cung cấp gói nâng cấp, với radar quét mảng pha điện tử AESA, thì Pháp để bảo vệ khả năng xuất khẩu của Rafale, đã bác bỏ khả năng trang bị radar AESA cho Mirage 2000 hiện đại hóa.

Ngoài ra còn một yếu tố nữa rất cần phải xem xét đến, đó là Pháp chưa bao giờ là một nhà cung cấp vũ khí đáng tin tưởng. Họ rất hay để các yếu tố chính trị ảnh hưởng tới những hợp đồng của mình.

Nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như Argentina, Đài Loan, Ấn Độ và gần đây nhất là Nga, đã phải toát mồ hôi vì chính sách không nhất quán của Pháp. Pháp bán tên lửa chống hạm Exocet cho Argentina, nhưng khi cuộc xung đột Anh- Argentina nổ ra, Pháp lập tức trì hoãn việc bán tên lửa cho Argentina; gây cho Argentina nhiều bất lợi.

Tóm lại, chi phí vận hành cũng như giá cả vũ khí đắt đỏ, cộng khả nâng cấp bị giới hạn và nguồn cung phụ tùng lâu dài; và đặc biệt là thiếu sự bảo đảm của chính quốc gia sản xuất ra nó, đã khiến Mirage 2000 tỏ ra thất thế hơn rất nhiều khi so sánh với máy bay chiến đấu F-16. Nguồn ảnh: QQ.

Tiến Minh