Vì sao cơ thể chúng ta tích mỡ

Ảnh minh họa: Andres Ayrton/Pexels.

Cơ thể sử dụng chất béo như không gian dự trữ glucose và fructose dư thừa trong huyết quản. Đừng trách cơ thể vì khả năng tích mỡ, ta nên thấy biết ơn vì cơ thể luôn cố gắng bảo vệ ta khỏi tình trạng mất cân bằng oxy hóa, đường hóa và chứng viêm.

Bạn càng tăng trưởng số lượng hoặc kích thước tế bào chất béo, khả năng phòng vệ của cơ thể bạn khỏi ảnh hưởng từ việc dư thừa glucose và fructose càng lâu dài (nhưng cái giá phải trả là cân nặng cũng tăng lên).

Điều này đưa chúng ta trở lại với insulin. Chức năng chính của hormone này là đóng gói glucose vào ba kho dự trữ. Trong ngắn hạn, hoạt động của insulin rất hữu ích. Tuy nhiên, càng nhiều đợt tăng glucose đột ngột, thì càng nhiều insulin được tiết ra.

Về lâu dài, nồng độ insulin tăng mạn tính là nguyên nhân gây nên béo phì, tiểu đường tuýp 2, hội chứng buồng trứng đa nang và nhiều bệnh lý khác. Một trong nhiều hiệu quả trọng yếu diễn ra khi chúng ta kéo duỗi đường cong glucose là ta sẽ tự động kéo duỗi cả đường cong insulin.

Hãy trở lại với những cảm xúc phức tạp về chất béo. Chất béo hữu ích, nhưng khi đang cố gắng giảm cân, điều quan trọng là bạn phải hiểu được những gì diễn ra trong cơ thể ở cấp độ tế bào và cách thức insulin biến mọi thứ trở nên rắc rối.

Khi ta tuyên bố “Tôi muốn giảm cân”, thực ra ta đang nói rằng “Tôi muốn tháo rỗng các tế bào chất béo để chúng xì hơi như trái bóng bay, giảm bớt kích thước của chúng và từ đó giảm bớt kích thước của cơ thể tôi”. Để làm được như vậy, ta cần bước vào trạng thái “đốt cháy chất béo”.

Giống như Jerry có thể khai thác kho tinh bột của mình vào ban đêm, cơ thể con người sử dụng glycogen trong gan và cơ để chuyển hóa thành glucose bất cứ khi nào ty thể cần đến. Sau đó, khi nguồn dự trữ này cạn dần, cơ thể huy động chất béo cho mục đích sản sinh năng lượng và đó là lúc chúng ta tiến hành quá trình đốt cháy chất béo - chúng ta giảm cân.

Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi nồng độ insulin ở mức thấp. Nếu có sự hiện diện của insulin, cơ thể chúng ta không thể đốt cháy chất béo: Hormone này chặn lối thoát của các tế bào chất béo, khiến cơ thể không thể sử dụng bất cứ nguồn dự trữ nào cho đến khi nồng độ insulin giảm sau khoảng hai giờ tăng glucose đột ngột.

Nếu đường huyết và nồng độ insulin ổn định, chúng ta sẽ giảm được cân. Trong một nghiên cứu trên 5.600 người được thực hiện năm 2021, các nhà khoa học Canada đã chỉ ra rằng muốn giảm trọng lượng cơ thể thì ta phải giảm được nồng độ insulin.

Glucose dư thừa và những đợt biến động đột ngột sẽ thay đổi cơ thể ở cấp độ tế bào. Tăng cân chỉ là một trong nhiều triệu chứng mà chúng ta có thể nhìn thấy được. Đối với mỗi người, việc kéo duỗi đường cong glucose sẽ mang đến sự thuyên giảm dưới nhiều dạng thức khác nhau.

Jessie Inchauspé/NXB Thanh niên & Huy Hoàng Books.