Vì sao không quy định 'cứng' lịch nghỉ Tết?

Hoa đào nở trong ngày Tết cổ truyền. Ảnh minh họa.

Phương án nghỉ Tết Âm lịch năm 2025, cũng như một số ngày lễ khác trong năm đối với công chức, viên chức và người lao động trong các doanh nghiệp đã được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội gửi xin ý kiến các cơ quan, Bộ, ngành, đơn vị liên quan.

LINH HOẠT LỊCH NGHỈ PHÙ HỢP VỚI TÌNH HÌNH THỰC TẾ MỖI NĂM

Đối với công chức, viên chức, Bộ này đề xuất dịp nghỉ Tết Âm lịch năm 2025 từ ngày 26 tháng Chạp năm Giáp Thìn, đến hết ngày mùng 5 tháng Giêng năm Ất Tỵ, tức từ 25/1 - 2/2/2025. Theo phương án này, dịp nghỉ Tết Âm lịch, công chức, viên chức sẽ được nghỉ 9 ngày, bao gồm 5 ngày nghỉ Tết và 4 ngày nghỉ hằng tuần.

Với các doanh nghiệp, có thể bố trí lịch như như sau: Lựa chọn 1 ngày cuối năm Giáp Thìn và 4 ngày đầu năm Ất Tỵ, hoặc 2 ngày cuối năm Giáp Thìn và 3 ngày đầu năm Ất Tỵ, hoặc 3 ngày cuối năm Giáp Thìn và 2 ngày đầu năm Ất Tỵ.

Khuyến khích người sử dụng lao động bố trí lịch nghỉ Tết cho người lao động như quy định đối với công chức, viên chức. Song cần thông báo phương án nghỉ cho người lao động trước khi thực hiện ít nhất 30 ngày.

Lý giải về việc không cố định lịch nghỉ Tết hằng năm, ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) – đơn vị xây dựng phương án nghỉ Tết, cho biết số lượng các ngày nghỉ lễ, Tết đã được quy định rõ trong Bộ luật Lao động 2019.

Riêng nghỉ Tết Âm lịch được cố định 5 ngày, Chính phủ không quy định khác được, nhưng có thể hoán đổi các ngày nghỉ xen kẽ để kỳ nghỉ của người lao động được thuận lợi hơn. Dù nghỉ 5 ngày Tết đã được “chốt cứng”, song nghỉ trước Tết 2 ngày hoặc 1 ngày, nghỉ sau Tết 3 hoặc 4 ngày là do Chính phủ xắp xếp cho phù hợp.

“Ví dụ một số năm có ngày nghỉ thứ Bảy, Chủ Nhật xen kẽ, thì Chính phủ sẽ hoán đổi để kỳ nghỉ của người lao động được trọn vẹn hơn. Việc đi lại cũng đỡ tốn kém, doanh nghiệp bố trí sản xuất thuận tiện”, ông Thắng nói.

Theo ông Thắng, thực tế, quy định ngày nghỉ Tết đối với công chức, viên chức là tương đối cố định. Còn đối với doanh nghiệp, tùy theo yêu cầu của dây chuyền sản xuất, có trường hợp cần đi làm vào ngày lễ, Tết, thì người lao động cần được hưởng các chính sách về tiền lương cao hơn và các điều kiện khác theo quy định của pháp luật. Sau đó, có thể bố trí nghỉ bù.

Tuy nhiên, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội khuyến khích các doanh nghiệp cho người lao động nghỉ Tết theo quy định của Chính phủ.

“Việc xắp xếp lịch nghỉ cần đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế xã hội, nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Không thể ngừng toàn bộ hoạt động trong những ngày nghỉ lễ, Tết mà chỉ quy định cứng với công chức, viên chức. Song với khối này cũng cần bố trí người trực để phục vụ cho các hoạt động được thông suốt”, ông Thắng cho hay.

THÔNG BÁO SỚM PHƯƠNG ÁN NGHỈ ĐỂ CHỦ ĐỘNG SẮP XẾP CÔNG VIỆC

Theo lãnh đạo Cục An toàn lao động, phương án nghỉ lễ, Tết hằng năm đều được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội gửi xin ý kiến các Bộ, ngành Trung ương, cơ quan liên quan có tác động sâu rộng nhất.

Đơn cử, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam sẽ ghi nhận ý kiến của người lao động và các doanh nghiệp; Bộ Nội vụ quản lý công chức, viên chức; Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận phản hồi từ các hiệp hội doanh nghiệp đề xuất…

Công bố sớm phương án nghỉ Tết để doanh nghiệp, người lao động chủ động bố trí công việc. Ảnh: Mạnh Dũng.

Thông thường, phương án đề xuất lịch nghỉ của năm tới sẽ đưa ra lấy ý kiến vào khoảng tháng 8, tháng 9 của năm trước, quyết định ban hành dự kiến tháng 10, 11.

Như vậy, việc ban hành trước 2 – 3 tháng sẽ góp phần để các cơ quan, đặc biệt là doanh nghiệp thu xếp được phương án sản xuất kinh doanh phù hợp. Người lao động chủ động trong lịch về thăm quê hương, gia đình, giao thông đi lại, mua vé tàu xe.

“Thông báo lịch nghỉ càng sớm càng chủ động cho các cơ quan, đặc biệt các đơn vị giao thông vận tải có thể bố trí tàu xe, máy bay phục vụ tốt hơn. Việc này chúng tôi sẽ làm thường xuyên trên tinh thần lắng nghe ý kiến của đại đa số các bên liên quan, đặc biệt là người lao động. Có thể phải chấp nhận một phương án phù hợp với số đông hơn cả”, ông Thắng nêu quan điểm.

Trước ý kiến băn khoăn về việc mỗi năm đều phải đưa ra phương án lấy ý kiến, gây tốn kém, thủ tục, Cục trưởng Cục An toàn lao động cho biết thực tế Bộ luật Lao động chỉ quy định cố định số lượng ngày nghỉ lễ, Tết trong năm, nhưng lịch nghỉ cụ thể mỗi năm mỗi khác.

Ông lấy ví dụ, nếu quy định cứng lịch nghỉ Tết, mà trường hợp một năm có ngày mùng 4 Tết rơi vào thứ Sáu, mùng 5, 6 rơi vào hai ngày nghỉ hằng tuần, thì phải đề xuất một phương án nghỉ tiếp mùng 4, 5, 6, sau đó đi làm bù vào ngày thứ Bảy của tuần kế tiếp.

Như vậy, vừa đạt được yêu cầu đảm bảo thời gian làm việc, mà người lao động được nghỉ liền mạch. Thêm rằng, nếu thời gian nghỉ quá ngắn, nhiều lao động xa quê chưa có thời gian nghỉ ngơi đã phải quay lại làm việc, vừa tốn kém và bất cập cho cả xã hội.

“Không cố định lịch nghỉ mỗi năm để linh hoạt, tạo thuận lợi cho cả doanh nghiệp và người lao động chứ không phải làm khó”, ông Thắng lý giải.

Bên cạnh đó, mỗi năm các ngày nghỉ thứ Bảy, Chủ Nhật có thể liền kề với ngày nghỉ lễ, Tết song cũng có năm giãn cách. Như năm 2025, trước và sau nghỉ Tết đều là ngày nghỉ hằng tuần, do vậy, kỳ nghỉ này có thể kéo dài 9 ngày, còn thực tế nghỉ Tết vẫn chỉ 5 ngày.

“Đây là lý do phương án nghỉ mỗi năm cần linh hoạt, nhưng vẫn tuân thủ theo quy định của pháp luật. Quyền nghỉ hằng tuần được quy định trong luật, không phải là nghỉ Tết. Việc sắp xếp ngày nghỉ cuối tuần liền kề với ngày nghỉ Tết là phù hợp. Nếu nghỉ dài quá thì hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều đơn vị có thể bị ảnh hưởng, nhưng nếu ngắn quá thì người lao động cũng khó khăn”, lãnh đạo cục An toàn lao động nói thêm.

Đồng tình với phương án nghỉ Tết 9 ngày, đại diện một doanh nghiệp trong lĩnh vực y tế mong muốn cơ quan chức năng công bố sớm lịch nghỉ Tết để giúp các doanh nghiệp trên cả nước xây dựng kế hoạch làm việc, kinh doanh, phát triển cho phù hợp với thời gian nghỉ trước và sau Tết.

Theo vị này, Việt Nam đang hội nhập thế giới, trong đó nhiều nước không nghỉ Tết Âm lịch. Trong thời gian chúng ta nghỉ Tết thì họ vẫn làm việc. Vì thế, người lao động vẫn phải đi làm trong những ngày nghỉ Tết và được hưởng chế độ, chính sách ưu đãi khi làm việc trong những ngày này.

Nhật Dương