An toàn giao thông xe máy: Cần thêm nhiều giải pháp quyết liệt

Xe máy là phương tiện giao thông chủ yếu tại Việt Nam. Ảnh: Lê Minh.

Hội thảo do Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tổ chức tại Hà Nội, trong 2 ngày 4 và 5/11.

Cứ 1.000 người có 770 người sở hữu xe máy

Tại hội thảo, ông Trần Hữu Minh - Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia cho biết, tính đến tháng 9/2024, Việt Nam có khoảng 77 triệu xe máy đăng ký, đưa tỷ lệ sở hữu xe máy lên tới 770 xe/1.000 dân, thuộc hàng cao nhất thế giới.

Theo ông Minh, mặc dù có nhiều kế hoạch dự kiến quản lý, hạn chế chặt chẽ hơn, xe máy hiện nay vẫn là phương tiện đi lại của số đông người dân Việt Nam, chiếm 85-90% lưu lượng phương tiện trên đường và liên quan tới 60-70% số vụ tai nạn giao thông (TNGT).

Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, hiện nay vẫn còn những khoảng trống bất cập mà thời gian tới, cơ quan chức năng nên ưu tiên để có giải pháp tốt hơn. "Nếu không cẩn thận Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng rủi ro va chạm do cơ giới hóa. Nhóm 16-18 tuổi có thể điều khiển xe máy dung tích dưới 50cc một cách hợp pháp, trong khi nhóm này vẫn thiếu kiến thức và đặc biệt thiếu kỹ năng điều khiển xe. Hiện tượng người dưới 16 tuổi điều khiển các loại xe hai bánh gặp TNGT vẫn đang diễn biến phức tạp" - ông Minh nói và cho rằng, một số vụ TNGT xảy ra do vi phạm những quy tắc giao thông rất cơ bản như không nhường đường khi từ đường phụ ra đường chính, đi vào điểm mù, chuyển hướng thiếu quan sát, đi sai phần đường... cho thấy các nội dung trong đào tạo và sát hạch lái xe máy cần được tiếp tục tăng cường. Thêm vào đó, những bất cập trong quy hoạch sử dụng đất, tiêu chuẩn xây dựng, tiêu chuẩn thiết kế... dẫn tới tình trạng giao thông hỗn hợp và rất khó tách làn cho xe máy.

Một vấn đề nữa được đại diện Ủy ban ATGT Quốc gia đề cập là yếu kém trong công tác quy hoạch không gian đô thị và kết cấu hạ tầng giao thông cho xe máy, tổ chức giao thông, kết nối giữa xe máy với các phương thức vận tải công cộng khác còn hạn chế... tạo nên những bất lợi lớn cho vận tải công cộng và tạo ra ưu thế cho xe máy. Điều này dẫn đến thực trạng người dân sử dụng xe máy cho các chuyến đi dài, có lưu lượng giao thông lớn, phức tạp, tốc độ lưu thông cao gồm cả các chuyến đi thường xuyên và không thường xuyên... Từ đó xảy ra nhiều vụ TNGT trên quốc lộ.

Cần nhiều nỗ lực toàn diện

Những năm qua, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu đáng kể trong cải thiện ATGT, đặc biệt là cải thiện ATGT đối với người đi mô tô, xe máy, triển khai thành công nhiều chương trình và chính sách quan trọng như chính sách bắt buộc đội mũ bảo hiểm, kiểm soát nồng độ cồn. Những nỗ lực này mang lại nhiều kết quả tích cực.

Tuy nhiên, TS Khuất Việt Hùng cho biết, tỷ lệ TNGT do người điều khiển mô tô, xe máy gây ra vẫn chiếm trên 60% số vụ TNGT đường bộ. "Điều này đòi hỏi phải có nhiều giải pháp quyết liệt, toàn diện hơn để bảo vệ người đi mô tô, xe máy, nhằm giảm thiểu thương vong, giảm thiểu hậu quả thảm khốc do TNGT" - ông Hùng nói.

TS Angela Pratt - Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam thừa nhận tầm quan trọng của giao thông xe máy tại Việt Nam, đồng thời ghi nhận, trong những năm gần đây, Việt Nam có rất nhiều giải pháp tăng cường an toàn cho người lái xe máy như thay đổi về chính sách, các chương trình nâng cao nhận thức, cải thiện hạ tầng. Song, TS Angela Pratt cũng cho rằng, "vẫn còn cần thêm rất nhiều nỗ lực" tại Việt Nam cũng các quốc gia khác, để phòng ngừa rủi ro, tăng cường ATGT xe máy, giảm thiểu tỷ lệ tử vong trên đường, bởi tỷ lệ này vẫn rất cao trên thế giới. WHO đã thực hiện nhiều giải pháp trên thế giới và tại Việt Nam như ra mắt sổ tay hướng dẫn đảm bảo ATGT xe máy, ra mắt nhóm tư vấn toàn cầu đầu tiên về tăng cường an toàn phương tiện đường bộ (tháng 2/2024), tìm kiếm các phương án giảm thiểu rủi ro cho trẻ em Việt Nam khi sử dụng xe máy, hỗ trợ triển khai Luật Trật tự, an toàn giao thông.

Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm, khó khăn, thách thức đang tồn tại, rút ra bài học quan trọng để khỏa lấp khoảng trống chính sách, tìm ra định hướng mới, giải pháp mới toàn diện hơn, bền vững hơn, hợp tác theo hướng phát triển chính sách đổi mới và sáng tạo nhất để bảo vệ những người tham gia giao thông.

Xuân Dung