Bảo hộ quyền lợi trọn đời thông qua quyền tác giả

Quyền tác giả bao gồm hai quyền chính là quyền nhân thân và quyền sử dụng (Ảnh: khoinghiep.thuvienphapluat.vn)

Theo hai công ước quốc tế về quyền tác giả (đặc biệt là Công ước Berne về bảo hộ tác phẩm văn học và nghệ thuật), các tác phẩm văn học và nghệ thuật được bảo hộ mà không cần tiến hành bất cứ thủ tục nào tại các nước thành viên của những công ước này. Do vậy, không có hệ thống quốc tế nào về đăng ký bảo hộ quyền tác giả chung cho một số nước khác nhau.

Tuy nhiên, nhiều nước có cơ quan quản lý quyền tác giả quốc gia và pháp luật một số quốc gia cho phép đăng ký các tác phẩm với nhiều mục đích (Ví dụ như: xác định và phân biệt tên gọi của tác phẩm). Ở một số nước, việc đăng ký còn nhằm mục đích tạo chứng cứ ban đầu trước tòa án trong các vụ tranh chấp về quyền tác giả.

Những độc quyền được cấp

Tác giả gốc của tác phẩm được bảo hộ bởi quyền tác giả có độc quyền sử dụng hoặc cho phép người khác sử dụng tác phẩm theo những điều kiện thỏa thuận.

Tác giả của tác phẩm có thể ngăn cấm hoặc cho phép các tổ chức và cá nhân thực hiện một số hoạt động như: tái bản tác phẩm dưới nhiều hình thức khác nhau, như bản in hoặc bản ghi âm; phân phối lần đầu tiên đến công chúng thông qua bán và chuyển nhượng quyền sở hữu trong các bản sao hữu hình; cho thuê các bản sao (đối với chương trình máy tính và bản ghi âm, cũng như các tác phẩm nghe nhìn); biểu diễn trước công chúng, đối với một vở kịch hoặc tác phẩm âm nhạc; sao chép, ví dụ, dưới hình thức đĩa compăc, cát-xét hoặc băng video; phát sóng những tác phẩm của mình thông qua truyền thanh, cáp quang và vệ tinh; dịch từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ khác hoặc chuyển thể, ví dụ, một tiểu thuyết thành kịch bản phim.

Nhiều tác phẩm sáng tạo được bảo hộ quyền tác giả cần có sự phân phối, truyền thông và đầu tư tài chính lớn cho việc phổ biến (ví dụ, các ấn phẩm, bản ghi âm hoặc phim), do đó, tác giả thường chuyển giao quyền (li-xăng) các quyền đối với tác phẩm của mình cho các cá nhân hoặc công ty có khả năng tiếp thị tốt nhất các tác phẩm đó để nhận được thù lao. Những khoản thù lao được đưa ra thường phụ thuộc vào việc sử dụng thực tế các tác phẩm và do đó, được gọi chung là phí li-xăng.

Các quyền tài sản có thời hạn nhất định, nhìn chung là 50 năm sau khi tác giả chết. Pháp luật quốc gia có thể quy định một thời hạn dài hơn. Thời hạn này cho phép tác giả và người thừa kế hưởng lợi về tài chính trong một thời hạn nhất định. Việc bảo hộ quyền tác giả cũng bao gồm quyền nhân thân (quyền tinh thần) liên quan đến quyền được đứng tên trên tác phẩm và quyền phản đối những thay đổi trong tác phẩm có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của tác giả.

Tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm có thể thực thi các quyền theo thủ tục hành chính và tại tòa án thông qua việc thanh tra cơ sở sản xuất để thu thập bằng chứng về việc sản xuất hoặc sở hữu hàng hóa xâm phạm quyền tác giả hoặc được sản xuất bất hợp pháp liên quan đến tác phẩm được bảo hộ. Chủ sở hữu có thể nhận được lệnh từ tòa án để ngăn chặn các hành vi nêu trên, cũng như yêu cầu bồi thường cho những thiệt hại về tài chính hoặc sự thừa nhận.

Hường Hoàng