Chính phủ trình phương án xử lý vướng mắc các dự án BOT, BT chuyển tiếp

Khuyến khích thực hiện PPP với tất cả các dự án

Tiếp tục chương trình kỳ họp, sáng 30/10, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình về dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) và Luật Đấu thầu.

Liên quan đến Luật PPP, cơ quan soạn thảo nêu rõ, từ năm 2021, hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) không áp dụng đối với dự án đầu tư mới. Việc dừng thực hiện dự án BT theo luật PPP xuất phát từ những bất cập của việc thực hiện loại hợp đồng này.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh Như Ý

Hiện Quốc hội đã cho phép 3 địa phương được thí điểm triển khai loại hợp đồng BT, gồm TP. HCM, Hà Nội và Nghệ An. Tuy nhiên, cách thức áp dụng còn chưa thống nhất, tùy thuộc vào điều kiện đặc thù của từng địa phương.

Lần sửa đổi này khuyến khích thực hiện phương thức PPP đối với tất cả các dự án thuộc lĩnh vực đầu tư công, nhằm cung cấp sản phẩm, dịch vụ công, trừ các dự án nhà nước độc quyền, lĩnh vực quốc phòng, an ninh.

Chính phủ đề xuất tiếp tục áp dụng loại hợp đồng BT thanh toán bằng tiền và quỹ đất theo hướng đổi mới toàn diện cách thức thực hiện, khắc phục tối đa các bất cập trong thực hiện loại hợp đồng này.

Ví dụ, tổng mức đầu tư phải được xác định chính xác, tránh nâng khống giá trị công trình; phải tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư; cơ chế thanh toán cho nhà đầu tư phải được xác định cụ thể, minh bạch ngay từ giai đoạn lập dự án.

Ngoài ra, Chính phủ cũng trình phương án bổ sung loại hợp đồng BT không yêu cầu thanh toán để áp dụng đối với các công trình kết cấu hạ tầng, và cung cấp dịch vụ công do nhà đầu tư tự đề xuất xây dựng và chuyển giao cho Nhà nước mà không yêu cầu thanh toán chi phí đầu tư xây dựng.

Đối với việc xử lý vướng mắc các dự án BOT, BT chuyển tiếp, ông Dũng cho biết, lần sửa đổi này cho phép áp dụng Luật PPP trong trường hợp được ký kết trước thời điểm luật này có hiệu lực thi hành mà chưa có quy định điều chỉnh những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh Như Ý

Không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực

Thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, việc mở rộng lĩnh vực đầu tư PPP và hạ mức quy mô tối thiểu hoặc bãi bỏ quy định về hạn mức quy mô tối thiểu có thể góp phần tạo điều kiện, gia tăng sự tham gia của khu vực tư nhân thực hiện các nhiệm vụ của Nhà nước.

Tuy nhiên, ông Thanh lưu ý, việc mở rộng phạm vi lĩnh vực áp dụng tại một số số địa phương đang trong giai đoạn thí điểm chưa được tổng kết, đánh giá. Vì vậy, đề nghị rà soát, cân nhắc, thận trọng đối với đề xuất này và bổ sung đánh giá kỹ lưỡng.

Ngoài ra, Luật PPP đã được áp dụng khoảng 5 năm, nhưng việc huy động các nhà đầu tư tham gia các dự án PPP vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, đề nghị cần làm rõ hơn các khó khăn, vướng mắc đối với các dự án PPP thời gian qua để có giải pháp phù hợp hơn.

Về loại hợp đồng BT, Ủy ban Kinh tế nhận thấy, Quốc hội đã cho phép thí điểm loại hợp đồng BT tại một số địa phương như thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Nghệ An.

Các quy định này đang mới được thí điểm, chưa được tổng kết, đánh giá tác động đầy đủ, kỹ lưỡng, chưa đủ thời gian kiểm nghiệm trên thực tế. Bên cạnh đó, nội dung quy định về loại hợp đồng BT (tại khoản 10 Điều 4 dự thảo Luật) đang có sự khác biệt so với quy định tại Luật Thủ đô và các nghị quyết thí điểm… Do đó, chưa đủ cơ sở để luật hóa các quy định về cơ chế, trình tự, thủ tục của loại hợp đồng BT tại dự thảo luật.

Để bảo đảm tính khả thi của quy định về loại hợp đồng BT, cơ quan thẩm tra đề nghị quy định theo hướng giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết theo nguyên tắc đổi mới toàn diện cách thức thực hiện và thanh toán cho nhà đầu tư, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực.

Luân Dũng