Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Sửa đổi Luật Viễn thông - phải nhìn rộng hơn!
Nêu quan điểm về dự án Luật Viễn thông (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, phải nhìn dự luật này rộng hơn để tạo nền tảng cho công cuộc chuyển đổi số, hướng tới Chính phủ số, xã hội số, công dân số, kinh tế số.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên thảo luận tổ. Ảnh: Lâm Hiển
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Năm, sáng nay, 10.6, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Viễn thông (sửa đổi) và dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi). Nêu quan điểm về dự án Luật Viễn thông (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, phải nhìn dự luật này rộng hơn để tạo nền tảng cho công cuộc chuyển đổi số, hướng tới Chính phủ số, xã hội số, công dân số, kinh tế số.
Vấn đề lớn nhất là phạm vi điều chỉnh như thế nào?
Thời gian qua, Chính phủ, Quốc hội đã có rất nhiều nỗ lực trong việc hoàn thiện thể chế cho lĩnh vực này. Ngay đầu nhiệm kỳ, Quốc hội đã sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Tần số vô tuyến điện; đang sửa đổi Luật Giao dịch điện tử, Luật Viễn thông và tới đây dự kiến sẽ xây dựng Luật Công nghiệp công nghệ thông tin, Luật về Chính phủ số... Để tạo nền tảng cho dữ liệu lớn big data, cho chuyển đổi số, Quốc hội đang sửa các luật Căn cước công dân, Luật Xuất cảnh, nhập cảnh, Luật Nhập cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài vào Việt Nam, visa số, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên môi trường số... Trong khi đó, Luật Viễn thông hiện hành cũng đã được ban hành từ năm 2009, đã không còn phù hợp với bối cảnh hiện nay.
“Vì thế, việc sửa đổi Luật Viễn thông là hết sức cần thiết và cần phải đặt trong tổng thể các luật nhằm phục vụ cho công cuộc chuyển đổi số”. Nhấn mạnh điều nay, Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ, vấn đề lớn nhất của dự luật này là phạm vi điều chỉnh như thế nào.
Các đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn ĐBQH các tỉnh Lai Châu, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Cà Mau thảo luận tại tổ. Ảnh: Lâm Hiển
Luật Viễn thông năm 2009 tập trung điều chỉnh “hoạt động kinh doanh viễn thông”, còn dự luật trình Quốc hội lần này xác định phạm vi điều chỉnh là “hoạt động viễn thông”. Nhưng như vậy đã đủ chưa? Nói “hoạt động viễn thông” là phạm vi sẽ rộng hơn rất nhiều so với “hoạt động kinh doanh viễn thông”. Tại điều 3 dự thảo Luật cũng giải thích: hoạt động viễn thông bao gồm các hoạt động: đầu tư; kinh doanh dịch vụ viễn thông cơ bản; dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng; hàng hóa viễn thông; viễn thông công ích; kết nối, chia sẻ hạ tầng viễn thông; xây dựng công trình viễn thông... “Nhưng dường như lần sửa này vẫn nặng về điều chỉnh hoạt động kinh doanh viễn thông”, Chủ tịch Quốc hội nhận định.
Ngoài những hoạt động đã được liệt kê tại Điều 3, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hoạt động viễn thông còn phải bao gồm các nội dung như: quyền tham gia hoạt động viễn thông; quyền được bảo đảm an toàn viễn thông cả bên cung cấp và bên sử dụng dịch vụ viễn thông; cạnh tranh trong hoạt động viễn thông; nghiên cứu triển khai hoạt động viễn thông chứ không chỉ đơn thuần là hoạt động kinh doanh viễn thông thuần túy.
"Luật Viễn thông năm 2009 phù hợp với thời điểm đó, kể cả về nhận thức, về trình độ phát triển của nước ta và quốc tế. Ban soạn thảo đã nỗ lực đi theo hướng bao trùm các hoạt động viễn thông nhưng cũng chưa đạt được như mong muốn. Do đó, trong lần thảo luận đầu tiên này, chúng ta cần tập trung thảo luận các vấn đề lớn về quan điểm, chính sách để trên cơ sở đó thiết kế chi tiết các điều luật thì luật mới có tuổi thọ lâu dài được", Chủ tịch Quốc hội nói.
Ảnh: Lâm Hiển
Khâu lấy ý kiến, đánh giá tác động đặc biệt quan trọng
Trong điều kiện phát triển hiện nay, các lĩnh vực đều có sự giao thoa rất lớn, ví dụ công nghệ thông tin và viễn thông – ranh giới cũng rất khó phân định. Do đó, theo Chủ tịch Quốc hội, đối với dự luật này, bên cạnh việc thuyết minh rõ ràng phạm vi điều chỉnh của hoạt động viễn thông, cần phân tích rất kỹ bối cảnh xây dựng chính sách, phân tích chính sách, tác động của chính sách và lợi ích của quốc gia, của doanh nghiệp trong nước cũng như doanh nghiệp của các thành phần kinh tế thuộc phạm vi áp dụng của luật này. “Luật này có những vấn đề xuyên biên giới nên trong nước và nước ngoài đều rất quan tâm”, Chủ tịch Quốc hội cho biết.
Nhấn mạnh, chuyển đổi số có tiềm ẩn rủi ro liên quan đến chủ quyền số quốc gia, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, nhưng cũng là cơ hội cho các nước đi sau, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, Luật Viễn thông (sửa đổi) cũng phải đặt trong bối cảnh này. Theo rà soát của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội, hiện có khoảng 205 văn bản quy pháp pháp luật còn hiệu lực thi hành liên quan đến dự án Luật Viễn thông (sửa đổi), trong đó có 64 luật và bộ luật, 72 nghị định, 65 thông tư, 4 thông tư liên tịch và 12 điều ước quốc tế.
Các đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên Huế thảo luận tại tổ. Ảnh: Lâm Hiển
Ghi nhận Bộ Thông tin và Truyền thông đã rà soát rất kỹ, có danh mục các văn bản này kèm theo và cũng đã rất kỳ công, đưa ra các phương án xử lý mối quan hệ giữa dự thảo Luật và các văn bản này. Tuy nhiên, vì số lượng văn bản liên quan nhiều và phức tạp như vậy nên Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải tiếp tục rà soát, nếu không sẽ lại chồng chéo, mâu thuẫn như các đại biểu Quốc hội vừa phân tích. "Những luật đi vào chuyên môn sâu như thế này thì khâu lấy ý kiến, đánh giá tác động đặc biệt quan trọng, nhất là trong điều kiện nước ta đang phát triển, thực tiễn cuộc sống thay đổi rất nhanh, phát triển liên tục nên luật pháp cũng có thể không theo kịp thực tiễn thì phải rà soát để sửa đổi", Chủ tịch Quốc hội nói.
Về cam kết quốc tế, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ có 5 nhóm phải được rà soát để hoàn thiện dự thảo Luật Viễn thông gồm: một là, cam kết mở cửa thị trường (Hiệp định GATT); hai là, cam kết về thể chế, môi trường kinh doanh viễn thông; ba là, cam kết liên quan đến luật pháp quốc tế nói chung; bốn là, các quy định về thủ tục tại các diễn đàn, tổ chức chuyên môn; năm là, các khái niệm trong lĩnh vực viễn thông đã được định nghĩa trong các điều ước quốc tế.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, Luật này phải bảo đảm các nguyên tắc: có các quy định bắt buộc để thực hiện các cam kết quốc tế, chúng ta đã cam kết rồi thì không thể không làm được; bảo đảm không có các quy định trái hoặc đi ngược với các cam kết quốc tế, nếu có thì sẽ nằm ở trường hợp ngoại lệ được phép áp dụng hoặc có lộ trình; dự lường những phản ứng từ các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để kịp thời thông tin rõ ràng và hài hòa các khái niệm, định nghĩa trong luật.
Phân tích cụ thể một số khái niệm, định nghĩa của các điều ước quốc tế, hiệp định thương mại tự do và trong dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi) cần phải tiếp tục rà soát cho thống nhất, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu, bổ sung một điều về áp dụng pháp luật trong trường hợp có sự khác biệt.
