Doanh nghiệp thép vẫn khó

Công nhân làm việc tại Nhà máy thép Hòa Phát. Ảnh: Hoàng Anh

Trong bối cảnh nhu cầu thị trường trong và ngoài nước còn yếu, Tập đoàn Hòa Phát vừa công bố kết quả kinh doanh quý II/2023 với doanh thu gần 30.000 tỷ đồng, giảm 21% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế đạt gần 1.450 tỷ đồng, giảm 64% so với cùng kỳ năm ngoái.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, Hòa Phát ghi nhận hơn 56.000 tỷ đồng doanh thu và hơn 1.830 tỷ đồng lợi nhuận; giảm lần lượt 30% và 85% so với cùng kỳ năm 2022. Sau 6 tháng, tập đoàn đã đạt 38% chỉ tiêu doanh thu và 23% kế hoạch lợi nhuận năm.

Tập đoàn Hoa Sen ghi nhận doanh thu thuần quý III năm tài chính 2022 - 2023 (kết thúc vào tháng 6/2023) đạt hơn 8.600 tỷ đồng, giảm 29% so với cùng kỳ năm trước. Tập đoàn báo lãi ròng 14 tỷ đồng, giảm gần 95%. Lũy kế 9 tháng, Hoa Sen đạt 23.544 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 44% còn lỗ ròng 410 tỷ đồng do khoản lỗ lớn trong quý I.

Công ty Thép Nam Kim công bố kết quả kinh doanh quý II ghi nhận 5.500 tỷ đồng doanh thu thuần, lãi ròng 125 tỷ đồng; giảm lần lượt gần 24% và 38% so với cùng kỳ năm ngoái. Nửa đầu năm, Thép Nam Kim thu về 9.875 tỷ đồng, giảm 31% và lãi ròng còn 76 tỷ đồng do thua lỗ trong quý I, mới bằng 11% so với nửa đầu năm ngoái.

Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp thép cho thấy sự cải thiện đáng kể trong quý II/2023, khi nhiều doanh nghiệp thép đã dịch chuyển từ thua lỗ sang có lợi nhuận. Mặc dù vậy, kết quả kinh doanh vẫn chưa có sự cải thiện rõ rệt và còn thua xa so với quý II/2022 – thời điểm đỉnh lợi nhuận của ngành.

Các công ty phân tích đánh giá, sau hơn nửa năm tạo đáy vào giai đoạn tháng 10/2022, nhu cầu thép vẫn chưa có tín hiệu hồi phục bền vững. Tốc độ sản xuất thép thô của các nhà máy tại Việt Nam đang chững lại trong vài tháng gần đây, dù cao hơn mức đáy cuối năm ngoái nhưng vẫn chưa hồi phục hoàn toàn.

Theo ước tính của Công ty Cchứng khoán Rồng Việt (VDSC), tiêu thụ thép thô lũy kế trong nửa đầu năm 2023 đạt dưới 10 triệu tấn, giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn 9% so với cùng kỳ năm 2021. Những con số này vẫn không thể thuyết phục rằng nhu cầu thép đang tốt lên.

Thêm vào đó, lượng xuất khẩu thép thô trong nửa đầu năm ước tính 875.000 tấn, gấp đôi so với cùng kỳ, chiếm tỷ trong khoảng 1/10 tổng tiêu thụ, có nghĩa là nhu cầu thép thô trong nước lũy kế 6 tháng đầu năm 2023 ước tính giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này phần nào cho thấy tín hiệu về tốc độ hồi phục của hoạt động xây dựng và sản xuất công nghiệp trong nước.

Điểm sáng hiếm hoi của ngành thép trong nước thuộc về nhóm xuất khẩu HRC (Formosa và Hòa Phát) khi sản lượng xuất khẩu trong tháng 5/2023 đạt kỷ lục hơn 390.000 tấn. Ước tính sản lượng xuất khẩu nửa đầu năm 2023 đạt gần 1,7 triệu tấn, đóng góp một nửa tổng tiêu thụ HRC.

Một mặt, đây là tin tích cực khi ngành sản xuất trong nước có thể cạnh tranh ở tầm quốc tế, giúp các nhà máy tiêu thụ hàng khi nhu cầu trong nước yếu và có nguồn thu ngoại tệ để cân bằng ảnh hưởng của tỷ giá.

Mặt khác, số xuất khẩu HRC đang phơi bày tình trạng khá tiêu cực trong nước khi nhu cầu HRC của các nhà máy tôn mạ, ống thép đang rất yếu. Ước tính nửa đầu năm 2023, nhóm các nhà máy thép hạ nguồn chỉ tiêu thụ chưa tới 1,7 triệu tấn HRC, giảm 45% so với cùng kỳ.

Thực tế, ước tính sản lượng tiêu thụ tôn mạ và ống thép trong 6 tháng đầu năm lần lượt đạt 2,0 và 1,2 triệu tấn, giảm lần lượt 16% và 11% so với cùng kỳ, trong đó tiêu thụ nội địa tôn mạ và ống thép giảm lần lượt 14% và 25% so với cùng kỳ.

VDSC đánh giá khi tình hình sản xuất và tiêu thụ toàn ngành không thật tích cực, biên lợi nhuận vẫn còn chịu sức ép từ giá bán giảm trong năm 2023 này.

Trong tầm nhìn dài hạn, ngành thép vẫn có nhiều động lực khả quan. Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC) dự báo, sản lượng tiêu thụ trong giai đoạn 2024 - 2025 của ngành thép sẽ tiếp tục phục hồi nhờ thị trường bất động sản cải thiện và Chính phủ đẩy mạnh các dự án đầu tư công.

Trần Anh