Hướng đến kỷ luật giáo dục tích cực

Bỏ khái niệm đuổi học, buộc thôi học

Theo dự thảo Thông tư Quy định về khen thưởng và kỷ luật đối với học sinh trong các cơ sở giáo dục phổ thông, “không sử dụng các hình thức phê bình, kỷ luật, xử phạt mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, ảnh hưởng xấu đến thể chất và tinh thần của học sinh”; chỉ có các mức khiển trách, cảnh cáo và “tạm dừng học tập trên lớp để thực hiện kế hoạch giáo dục riêng với học sinh vi phạm”. Như vậy, không còn khái niệm “đuổi học”, “buộc thôi học”.

Các hình thức như khiển trách, cảnh cáo, tạm dừng học tập trên lớp không được áp dụng với học sinh tiểu học. Nếu như trước đây, mức kỷ luật buộc thôi học cao nhất có thể là 1 năm thì thông tư mới quy định: Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm của học sinh, căn cứ đề xuất của hội đồng kỷ luật học sinh của nhà trường, hiệu trưởng nhà trường xem xét, quyết định thời hạn tạm dừng học tập trên lớp đối với học sinh tối đa là 2 tuần lễ để thực hiện kế hoạch giáo dục riêng đối với học sinh vi phạm.

Điểm mới của dự thảo Thông tư Quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh là có bổ sung thêm các biện pháp kỷ luật tích cực. Cụ thể, Điều 9 của dự thảo Thông tư quy định giáo viên thu thập các thông tin khách quan, xác định đúng nguyên nhân, tính chất, mức độ, hậu quả và đặc điểm tâm lý của học sinh mắc khuyết điểm để lập kế hoạch giáo dục cho học sinh sửa chữa khuyết điểm. Giáo viên và nhà trường có thể lựa chọn áp dụng một số biện pháp dưới đây để giáo dục kỉ luật tích cực phù hợp đối với từng học sinh như khuyên bảo động viên; phê bình riêng; phối hợp với cha mẹ để cùng thực hiện các kế hoạch giáo dục; tư vấn tâm lý cho học sinh.

Giáo viên cũng có thể yêu cầu học sinh thực hiện một số nhiệm vụ học tập và rèn luyện đã được học sinh thỏa thuận, cam kết thực hiện theo nội quy của nhà trường như: hoàn thành bài tập còn thiếu, viết lại bài cần học thuộc, viết lại nội quy; viết cảm nhận, kiểm điểm; sưu tầm, tìm hiểu sách, tài liệu, phim ảnh hoặc câu chuyện thực tế đã được trải nghiệm, có nội dung liên quan đến khuyết điểm của học sinh, sau đó trình bày suy nghĩ, cảm nhận về nội dung và bài học rút ra cho bản thân; lao động công ích như trực nhật, vệ sinh khuôn viên trường...

Dự thảo Thông tư Quy định về khen thưởng và kỷ luật đối với học sinh trong các cơ sở giáo dục phổ thông có những điểm mới được đánh giá là nhân văn và vì sự tiến bộ của học sinh hơn. Ảnh: T.F

Để học sinh tiến bộ hơn...

Trước đó, Bộ GD&ĐT phối hợp với Công đoàn giáo dục Việt Nam tổ chức nhiều tọa đàm Khen thưởng, kỷ luật học sinh hướng tới trường học hạnh phúc với sự tham gia của các chuyên gia giáo dục, các nhà khoa học, giáo viên trên khắp cả nước. Theo Vụ trưởng Giáo dục chính trị và công tác học sinh, sinh viên, Bộ GD&ĐT Bùi Văn Linh, hiện nay, công tác khen thưởng và kỷ luật học sinh phổ thông trong các nhà trường nhằm mục đích khuyến khích, thúc đẩy học sinh phấn đấu vươn lên, rèn luyện bản thân; phòng ngừa và ngăn chặn học sinh vi phạm nội quy, quy định của nhà trường; phòng, chống bạo lực học đường và xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, an toàn và bình đẳng.

Tuy nhiên, một số quy định tại Thông tư số 08/TT không còn phù hợp thực tiễn công tác giáo dục học sinh hiện nay, nhất là so quy định tại một số bộ luật mới được Quốc hội ban hành gần đây. Đặc biệt, quy định về xử lý kỷ luật học sinh hiện nay mang tính hành chính, nặng về xử lý vi phạm, chưa thể hiện được nguyên lý, mục tiêu của kỷ luật tích cực, chưa làm cho học sinh tự nhận thức được khuyết điểm để khắc phục, sửa chữa.

Đa số các giáo viên, cán bộ quản lý, chuyên gia giáo dục được tham vấn đồng tình quan điểm sử dụng các biện pháp kỷ luật tích cực không mang tính bạo lực, trừng phạt học sinh. Giáo dục kỷ luật tích cực giúp học sinh tiến bộ hơn trên cơ sở nhận ra và sửa chữa những khuyết điểm của mình. Một số hình thức kỷ luật tích cực như: nhắc nhở, động viên, phê bình đối với học sinh vi phạm; tư vấn tâm lý, hỗ trợ trực tiếp để học sinh sửa chữa khuyết điểm; yêu cầu học sinh viết cảm nhận/kiểm điểm về sự việc đã xảy ra; lao động công ích; tham gia các hoạt động vì cộng đồng… được khuyến khích sử dụng.

Thực tế là vì lý do nào đó mà ghi vào học bạ của các em mấy chữ “bị đuổi học” có thể sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến tương lai sau này. Vì thế, dự thảo quy định mới về khen thưởng kỷ luật hướng đến sự nhân văn của giáo dục đang ngày càng hiện đại và vì học trò hơn.

Phan Thủy