Mở rộng đối tượng kiểm toán độc lập: Tốn kém chi phí và ảnh hưởng đến doanh nghiệp?

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Xác định rõ phạm vi, đối tượng kiểm toán theo ngành, lĩnh vực

Các ĐBQH cơ bản thống nhất với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 luật để kịp thời tháo gỡ vướng mắc, mâu thuẫn, chồng chéo, điểm nghẽn, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới của đất nước.

Đại biểu Quốc hội Thái Thị An Chung (Nghệ An) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cho ý kiến về việc bổ sung đối tượng kiểm toán được quy định tại Điều 37 Luật Kiểm toán độc lập, ĐBQH Thái Thị An Chung (Nghệ An) cơ bản nhất trí với các đề xuất tăng cường các đối tượng cần kiểm toán bằng việc bổ sung khoản 5 và khoản 6 vào Điều 37 Luật Kiểm toán độc lập. Đó là: “Doanh nghiệp, tổ chức khác có quy mô lớn phải kiểm toán báo cáo tài chính theo quy định của chính phủ; Doanh nghiệp, tổ chức khác theo quy định của luật có liên quan”.

Theo đại biểu Thái Thị An Chung, Luật Kiểm toán độc lập hiện hành không quy định điều này dẫn tới một số doanh nghiệp, tổ chức có quy mô lớn hay các công ty bất động sản không niêm yết, không đại chúng cũng không cần kiểm toán gây ảnh hưởng nặng nề tới xã hội trong thời gian qua.

Đại biểu Quốc hội Bùi Thị Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Bày tỏ đồng tình mở rộng đối tượng cần kiểm toán, ĐBQH Bùi Thị Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh) nêu rõ, qua rà soát nghị định hướng dẫn của Chính phủ cho thấy 2 tiêu chí được xác định là: số lượng lao động tham gia bình quân trên 200 người và tổng doanh thu của năm từ 300 tỷ đồng trở lên hoặc tổng tài sản trên 100 tỷ đồng.

Theo tính toán sơ bộ, nếu áp dụng theo hai tiêu chí trên thì có khoảng 20.000 doanh nghiệp thuộc diện phải kiểm toán bổ sung và con số này là tương đối lớn. Do đó, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ đề nghị, cần làm rõ mục đích kiểm toán theo diện rộng này là gì? Báo cáo đánh giá tác động nêu lý do là thời gian qua có một số doanh nghiệp tư nhân có sai phạm dẫn đến kiểm toán theo diện rộng như trên liệu đã thỏa đáng?

Việc kiểm toán báo cáo tài chính hằng năm của doanh nghiệp sẽ gây tốn kém chi phí và nguồn lực lớn cho xã hội. Hằng năm doanh nghiệp đều phải thực hiện hồ sơ kiểm toán có thể sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, các đơn vị được kiểm toán theo quy định tại Điều 37 Luật Kiểm toán độc lập hiện hành đang quy định theo lĩnh vực và ngành hoạt động, nếu bổ sung đối tượng kiểm toán theo quy mô sẽ dẫn đến tình trạng không thống nhất đối với các đối tượng kiểm toán trong cùng một điều luật.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Từ những phân tích trên, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ cho rằng, cần xác định rõ phạm vi, đối tượng kiểm toán theo ngành, lĩnh vực để bảo đảm tương đồng với các quy định tại Điều 37 Luật Kiểm toán độc lập hiện hành.

Xem xét bổ sung quy định về nghĩa vụ của kiểm toán viên

Về trách nhiệm của kiểm toán viên và vai trò của tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán, đại biểu Thái Thị An Chung nêu rõ, một trong các lý do cần phải sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán độc lập là do các quy định về kiểm tra, giám sát chất lượng kiểm toán viên chưa thực sự hiệu quả. Luật hiện hành chưa quy định kiểm toán viên hành nghề phải là hội viên của tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán. Trong khi đó, quy định này đã được áp dụng tại nhiều quốc gia và mang lại hiệu quả trong việc phối hợp giữa tổ chức nghề nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước, góp phần nâng cao chất lượng kiểm toán và bảo đảm sự phát triển bền vững của kiểm toán độc lập.

Vì vậy, để hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý và nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán, đồng thời tăng cường vai trò và trách nhiệm của tổ chức nghề nghiệp, đại biểu Thái Thị An Chung đề nghị Quốc hội, Chính phủ bổ sung quy định tại Điều 18 của Luật Kiểm toán độc lập về nghĩa vụ của kiểm toán viên.

Cụ thể, quy định theo hướng: kiểm toán viên đăng ký hành nghề kiểm toán phải là hội viên của một tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán. Đồng thời, bổ sung quy định tại Điều 12 giao trách nhiệm cho tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán trong việc phối hợp kiểm tra, giám sát việc tuân thủ chuẩn mực kiểm toán và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán. Quy định này cũng tương tự như đối với luật sư, công chứng viên và tổ chức nghề nghiệp của luật sư, công chứng viên mà Quốc hội đã ban hành.

Đại biểu Quốc hội Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cũng quan tâm đến sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán độc lập, ĐBQH Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) đề nghị không quy định cụ thể mức phạt tiền vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán tại dự thảo Luật mà nên giao Chính phủ quy định để bảo đảm tính ổn định của luật, đáp ứng yêu cầu đổi mới trong xây dựng pháp luật hiện nay và linh hoạt, phù hợp với sự thay đổi về quy mô, tính chất, mức độ vi phạm trong hoạt động kiểm toán độc lập ở từng thời kỳ.

Về khung mức phạt mới chỉ quy định tối đa nhưng không quy định tối thiểu, do đó, khung mức hình phạt rất rộng, đại biểu Đỗ Thị Lan đề nghị Chính phủ quy định về khung mức phạt đối với từng hành vi vi phạm để bảo đảm tính phù hợp.

Minh Trang