Mỹ giám sát các đập của Trung Quốc trên sông Mekong

Sông Mekong đoạn chạy qua Luang Prabang, Lào

Con sông Mekong dài 4.350 km- được gọi là Lan Thương ở Trung Quốc và chảy về phía nam qua Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam - đã trở thành tâm điểm cạnh tranh khu vực.

Bắc Kinh đã bác bỏ một nghiên cứu của Mỹ nói rằng các con đập Trung Quốc giữ nước gây bất lợi cho các quốc gia hạ nguồn, nơi 60 triệu người sống dựa vào con sông qua hoạt động đánh cá và canh tác.

Cơ quan Giám sát Đập Mekong, do Bộ Ngoại giao Mỹ tài trợ một phần kinh phí hoạt động, sử dụng dữ liệu từ các vệ tinh để theo dõi mực nước của các đập ở Trung Quốc và các nước khác.

Thông tin sẽ được công khai cho tất cả mọi người gần như theo thời gian thực từ hôm nay, 15/12.

Một chỉ số riêng về “độ ẩm bề mặt” sẽ cho biết những phần nào của khu vực ẩm hơn hoặc khô hơn bình thường. Đây là chỉ số cho thấy mức độ ảnh hưởng đối với các dòng chảy tự nhiên từ các con đập.

Ông Brian Eyler thuộc Trung tâm Stimson có trụ sở tại Washington, một tổ chức tư vấn toàn cầu vận hành hệ thống đồng hồ đo nước trực tuyến, nói với Reuters: “Hệ thống giám sát cung cấp bằng chứng cho thấy 11 đập trên dòng chính của Trung Quốc được tổ chức và vận hành một cách tinh vi nhằm tối đa hóa sản lượng thủy điện để bán cho các tỉnh phía đông của Trung Quốc mà không cần quan tâm đến các tác động hạ lưu”.

Trung Quốc đã chỉ trích các nghiên cứu trước đây, bao gồm một nghiên cứu của Eyes on Earth - một phần của dự án Cơ quan Giám sát Đập Mekong - nói rằng nước đã bị giữ lại vào năm 2019 trong khi các nước khác hạn hán nghiêm trọng.

“Mỹ đã không thể cung cấp bằng chứng rõ ràng”, Viện Kỹ thuật Năng lượng Tái tạo Trung Quốc nói trong một báo cáo ngày 4/12.

“Những lợi ích tích cực của thủy điện thượng nguồn sông Lan Thương đối với các nước láng giềng ở hạ lưu sông Mekong là rõ ràng và hiển nhiên”, viện này nói và và rằng nước được tích trữ trong các hồ chứa trong mùa lũ đã giúp ngăn ngừa lũ lụt và hạn hán ở hạ lưu.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nói trong những năm gần đây, Trung Quốc và các nước Mekong đã vượt qua “ồn ào và sự can thiệp” từ bên ngoài để thúc đẩy hợp tác về nguồn nước, khi được hỏi về dự án tại một cuộc họp báo hàng ngày ở Bắc Kinh hôm thứ Hai.

Ông Uông nói, Trung Quốc hoan nghênh những lời khuyên mang tính xây dựng về tài nguyên nước nhưng phản đối “hành động khiêu khích ác ý”.

Đầu năm nay, Trung Quốc đã đồng ý chia sẻ dữ liệu về nước với Ủy hội sông Mekong (MRC) - cơ quan tư vấn cho Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam từ lâu đã tìm kiếm thông tin để lập kế hoạch tốt hơn.

Trung Quốc và Mỹ có các cơ quan đối địch làm việc với các nước Mekong: Hợp tác Lan Thương - Mekong ở Bắc Kinh và cơ quan của Mỹ là Đối tác Mekong-Mỹ.

Anh Minh