Ngân hàng Nhà nước bác đề xuất chuyển đổi khi thị trường khan hiếm ngoại tệ

Liên quan đến vấn đề này, NHNN đã có ý kiến trả lời UBND tỉnh Bạc Liêu, Bộ Công Thương và Bộ KH&ĐT. Theo đó, về kiến nghị của cử tri “đề nghị NHNN cam kết chuyển đổi ngoại tệ khi xảy ra khan hiếm ngoại tệ trên thị trường các ngân hàng thương mại” là không có cơ sở pháp lý.

Cụ thể, theo Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP), cơ chế bảo đảm chuyển đổi ngoại tệ chỉ áp dụng đối với dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (dự án PPP quan trọng). Tuy nhiên, Dự án Nhà máy điện khí hóa lỏng LNG Bạc Liêu là dự án đầu tư theo phương thức nhà máy điện độc lập, không phải là dự án PPP. Do đó, dự án này không thuộc đối tượng áp dụng cơ chế bảo đảm cân đối ngoại tệ theo quy định tại Điều 81 Luật PPP. Bộ Công Thương cũng có ý kiến việc đề xuất chuyển đổi ngoại tệ đối với Dự án là không phù hợp với Luật PPP.

Hiện, dự trữ ngoại hối phải đảm nhiệm những nhiệm vụ quan trọng của chính sách tiền tệ quốc gia, ổn định tỷ giá hay những nhu cầu đột xuất, cấp bách của Nhà nước.

Pháp lệnh Ngoại hối đã quy định về quyền mua ngoại tệ của nhà đầu tư tại các tổ chức tín dụng (TCTD), tạo môi trường minh bạch, bình đẳng cho các nhà đầu tư nước ngoài chuyển đổi ngoại tệ để chuyển ra nước ngoài đối với lợi nhuận, thu nhập hợp pháp bằng VND từ hoạt động đầu tư tại Việt Nam.

Đồng thời, NHNN đã ban hành Thông tư 15/2015/TT-NHNN hướng dẫn giao dịch ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ của các TCTD được phép hoạt động ngoại hối (nay là Thông tư 02/2021/TT-NHNN), tạo công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá để nhà đầu tư thực hiện giao dịch với các TCTD trong nước. Khi thị trường không đáp ứng được nhu cầu ngoại tệ hợp pháp, NHNN sẽ can thiệp thị trường thông qua hoạt động mua, bán ngoại tệ với các TCTD.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định: “Thực tế các năm vừa qua, hệ thống các ngân hàng thương mại luôn đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu chuyển đổi ngoại tệ của các dự án đầu tư nước ngoài; NHNN không nhận được bất cứ phản ánh nào về khó khăn khi chuyển đổi ngoại tệ của chủ đầu tư tại các ngân hàng thương mại”.

Trước đó, Dự án Điện khí LNG Bạc Liêu đề nghị Nhà nước bảo đảm nghĩa vụ thanh toán thay cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trong trường hợp đơn vị này không có khả năng thanh toán. Tuy nhiên, đề xuất này cũng bị NHNN bác bỏ.

Theo NHNN, đề nghị bảo đảm việc chuyển đổi một phần ngoại tệ của dự án trên cơ sở khả năng cân đối ngoại tệ tương đương mức cam kết hiện hành của Nhà nước cho các dự án BOT điện (30% doanh thu dự án) là không có cơ sở pháp lý và không phù hợp với luật pháp hiện hành.

Đồng thời, NHNN cũng cho rằng, không nên hỗ trợ cân đối ngoại tệ với Dự án Điện khí LNG Bạc Liêu bởi nhiều lý do.

Cụ thể, liên quan dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam, Pháp lệnh Ngoại hối hiện hành chỉ quy định mở tài khoản tại một TCTD và quy định giao dịch góp vốn và chuyển lợi nhuận về nước ngoài phải thực hiện thông qua tài khoản này cũng như không có quy định về bảo đảm nhà nước.

Đồng thời, Pháp lệnh Ngoại hối cũng quy định quyền mua ngoại tệ của nhà đầu tư tại các TCTD. Khi thị trường không đáp ứng nhu cầu ngoại tệ, NHNN sẽ can thiệp thông qua hoạt động mua/bán ngoại tệ với các TCTD.

Hiện nay, dự trữ ngoại hối của Việt Nam gấp 10 lần so với 12 năm trước, gần 4 lần so với cách đây 7 năm và đạt gần 110 tỷ USD, mức kỷ lục từ trước tới nay. Đây được coi là “bộ đệm”, hỗ trợ rất tốt cho tăng trưởng kinh tế.

Dự trữ ngoại hối phải đảm nhiệm những nhiệm vụ quan trọng của chính sách tiền tệ quốc gia, ổn định tỷ giá hay những nhu cầu đột xuất, cấp bách của Nhà nước, đồng thời cũng thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh chuyển đổi ngoại tệ của Chính phủ trong các dự án lớn ở các ngành dầu khí, BOT với mức cả chục tỷ USD mỗi năm.

Vì thế, NHNN lo ngại rằng, nếu tiếp tục hỗ trợ cân đối ngoại tệ cho Dự án Điện khí LNG Bạc Liêu sẽ gây áp lực lớn đến dự trữ ngoại hối và tạo bất bình đẳng trong thu hút đầu tư nước ngoài, tạo tiền lệ xấu để các nhà đầu tư gây sức ép lên Chính phủ về cân đối ngoại tệ ở các dự án đầu tư khác.

Thanh Hoa