Nỗi lo về xử lý án hiếp dâm ở Tây Ban Nha

Cảnh báo của Đại sứ quán Mỹ ở thành phố Madrid vào năm 2020 cho thấy những vấn đề phức tạp trong các luật chống hiếp dâm ở Tây Ban Nha.

Đại sứ quán Mỹ ở Madrid cảnh báo công dân Mỹ tới Tây Ban Nha phải cảnh giác cao độ, bởi số lượng vụ tấn công tình dục ở đây tăng đều đặn trong vòng 5 năm trước đó. Các quan chức của Đại sứ quán khẳng định xu hướng tương tự không diễn ra ở các nước châu Âu khác.

Động thái của Đại sứ quán Mỹ diễn ra sau khi giới chức Tây Ban Nha điều tra đơn tố cáo hiếp dâm của 3 chị em gái ruột mang quốc tịch Mỹ đối với 3 nam giới gốc Afghanistan trong đêm đầu tiên của năm 2020 tại thành phố Murcia ở miền nam Tây Ban Nha. Đại sứ quán cũng nêu ra những thách thức mà những người hứng chịu hành vi tấn công tình dục sẽ đối mặt khi tìm công lý trong hệ thống luật pháp Tây Ban Nha.

Dẫn số liệu của Bộ Nội vụ Tây Ban Nha, Đại sứ quán Mỹ nhấn mạnh chỉ riêng trong tháng 1/2020, họ đã phải xử lý 6 vụ hiếp dâm nhằm vào công dân Mỹ ở Tây Ban Nha, và số vụ tấn công tình dục đối với công dân Mỹ ở Tây Ban Nha trong năm 2019 là 34.

Phát biểu trong cuộc phỏng vấn với báo ABC (Tây Ban Nha), ông Benjamin G. Ziff, Phó đại sứ Mỹ ở Madrid, bày tỏ sự lo ngại về sự đối xử với công dân các nước Bắc Mỹ sau những vụ tấn công tình dục.

Đáp lại nhận định của Đại sứ quán Mỹ, người phát ngôn của Bộ Nội vụ Tây Ban Nha thừa nhận số lượng báo cáo về hành vi tấn công tình dục ở nước này tăng, song khẳng định Tây Ban Nha vẫn là một trong những quốc gia có số vụ phạm tội tình dục thấp nhất châu Âu.

Giới chức Mỹ lo ngại về cách xử lý các vụ án hiếp dâm của hệ thống tư pháp Tây Ban Nha.

Giới chức Tây Ban Nha chỉ nhận báo cáo dưới 3 vụ hiếp dâm/100.000 dân vào năm 2017, theo Cơ quan Thống kê Liên minh châu Âu (Eurostat). Con số đó thấp hơn nhiều nước châu Âu, bao gồm Thụy Điển - nơi tỷ lệ vụ hiếp dâm được trình báo trên 100.000 dân lên tới gần 70 trong năm 2017.

Tuy nhiên, Eurostat lưu ý dữ liệu của họ không nhất thiết phản ánh đúng tình trạng tấn công tình dục thực tế, vì họ chỉ thống kê những vụ mà nạn nhân trình báo cảnh sát, trong khi nhiều nạn nhân không trình báo.

Là điểm đến hấp dẫn đối với du khách khắp hành tinh, vài năm qua Tây Ban Nha đối mặt làn sóng chỉ trích cách giới chức xử lý những vụ hiếp dâm nghiêm trọng. Các tổ chức bảo vệ quyền phụ nữ cáo buộc hệ thống xử án của đất nước với đa số thẩm phán là nam giới có tư tưởng sai lệch về những yếu tố tạo nên hành vi quan hệ tình dục đồng thuận. Nhiều bản án đã biến nạn nhân thành người tự nguyện quan hệ tình dục, dẫn tới những cuộc biểu tình lớn.

Cùng quan điểm với các tổ chức bảo vệ nữ quyền, Đại sứ quán Mỹ cũng nhấn mạnh nạn nhân của tấn công tình dục sẽ dễ hứng chịu thiệt thòi với hệ thống pháp lý hình sự của Tây Ban Nha, vốn khác biệt so với hệ thống pháp lý hình sự Mỹ.

Phó đại sứ Benjamin G. Ziff cũng nêu hàng loạt vấn đề trong cách xử lý của chính quyền địa phương đối với hành vi tấn công tình dục ở Tây Ban Nha. Chẳng hạn, khi tiếp xúc nạn nhân, cảnh sát thường hỏi liệu họ mặc trang phục hở hang hay không, và họ uống rượu hay không, và họ có hợp đồng bảo hiểm tấn công tình dục hay không.

Trong phiên tòa xét xử 3 nam giới Afghanistan cưỡng hiếp 3 chị em ruột mang quốc tịch Mỹ ở Tây Ban Nha, luật sư của các bị cáo đã lập luận 3 nạn nhân đã mua bảo hiểm hiếp dâm, nên họ bịa ra vụ hiếp dâm để trục lợi bảo hiểm.

Hồi năm 2016, trong phiên xử ở xứ Basque, nam thẩm phán Tây Ban Nha đã hỏi nữ nạn nhân rằng liệu cô cố gắng hết sức để khép chân khi bị cáo cố gắng cưỡng dâm cô hay không. Câu hỏi này của vị thẩm phán khiến công chúng nổi giận.

Kiến Văn