Phù sa thao thức, gửi lại thương nhớ dòng sông
Tình cờ đọc được tập thơ Ðánh thức Sông Hồng, của tác giả Huỳnh Thúy Kiều, do Nhà xuất bản Văn học vừa ra mắt. Trong cái chiều Cà Mau mưa nặng hạt, nghe trong gió còn vọng tiếng buồn hậu cơn bão số 3, những vần thơ của Huỳnh Thúy Kiều như đưa người đọc vào hành trình cảm xúc tinh tế, đầy trăn trở về tình yêu quê hương, con người và cả những suy tư sâu lắng về dòng chảy thời gian.
Ðánh thức Sông Hồng, bản hòa ca của thiên nhiên và con người, nơi mà cảm xúc được dẫn dắt qua những dòng thơ tinh tế, đưa người đọc vào thế giới của thiên nhiên Việt Nam, đặc biệt là hai dòng sông lớn: Sông Hồng và sông Cửu Long. Tập thơ này của Huỳnh Thúy Kiều tiếng nói nội tâm đầy chất trữ tình, những dòng cảm xúc tinh khôi về quê hương, về nỗi nhớ, về sự kết nối sâu sắc giữa con người và thiên nhiên.
Ngay từ tựa đề Ðánh thức Sông Hồng, người yêu thơ đã thấy rõ dụng ý của tác giả trong việc khơi gợi, gọi mời một dòng sông, biểu tượng vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng của miền Bắc ruột thịt. Ðánh thức phù sa đỏ, không chỉ ở khía cạnh tự nhiên, mà còn là sự đánh thức những cảm xúc, những ký ức xa xôi. Trong những bài thơ của tập, Sông Hồng hiện lên như một nhân vật sống động, có hồn, có tâm sự, trở thành nơi tác giả gửi gắm những tâm tư, nỗi niềm về cả quá khứ lẫn hiện tại.
Bài thơ mở đầu tập thơ cũng mang tên Ðánh thức Sông Hồng, một lời kêu gọi nhẹ nhàng mà tha thiết:
em muốn thử một lần đánh thức Sông Hồng
qua cái rét nhẹ bao dung
Ở đây, dòng sông mà trở thành biểu tượng của tình yêu thương, của sự bao dung. Hình ảnh cái rét nhẹ bao dung, đặc trưng của mùa đông miền Bắc, ẩn dụ cho sự mềm mại, dịu dàng nhưng không kém phần kiên cường của con người, của đất trời.
chao chát bờ xa
thoi loi tiếng gọi
Em cầm Sông Hồng cho vơi nhớ Cửu Long
Hình ảnh "Em cầm Sông Hồng cho vơi nhớ Cửu Long" thể hiện nỗi nhớ về miền Nam thông qua biểu tượng dòng sông, nơi mà Sông Hồng trở thành cầu nối, làm dịu đi nỗi nhớ quê hương và dòng sông Cửu Long mênh mông. Sự hòa quyện giữa hai dòng sông lớn, đại diện cho hai phần không thể thiếu của Tổ quốc.
Ðể rồi Phù sa xoạc chân non nõn bật mầm
Ðâu ngô, sắn, nong tằm, cái kén
lần đầu dạm ngõ Sông Hồng?
Câu thơ “Ðâu ngô, sắn, nong tằm, cái kén, lần đầu dạm ngõ Sông Hồng”, một lời tự sự, băn khoăn về những hình ảnh thân thuộc của làng quê, của cuộc sống mộc mạc ngày xưa. Buồn man mác khi mất mát dần dần những giá trị truyền thống khi con người đối diện với thời gian và sự phát triển.
Ðiểm nhấn đặc biệt trong thơ Huỳnh Thúy Kiều là sự giao thoa giữa hai miền đất nước - Sông Hồng và sông Cửu Long, giữa miền Bắc và miền Nam. Tác giả tự hỏi mình liệu đã "yêu hết Cửu Long chưa" trước khi bước chân rời xa. Trong sự đối lập và đồng thời hòa quyện này, hình ảnh Sông Hồng và Cửu Long hiện lên như hai nhịp đập trái tim của đất nước, với tất cả sự trù phú và đa dạng:
Cũng phù sa đỏ giống nhau thôi
cũng phơi mình bốn bề gió lộng
Phù sa - chất liệu của sự sống, của sự sinh sôi, gắn liền với dòng chảy của thời gian và sự biến đổi. Huỳnh Thúy Kiều mô tả thiên nhiên, lột tả sự đồng cảm, sự giao hòa giữa những dòng sông, giống như cách mà con người kết nối với nhau, dù ở đâu, thì vẫn là một phần của quê hương, của đất nước.
Tập thơ mang trong mình một hơi thở rất riêng về Hà Nội - thành phố ngàn năm văn hiến. Những hình ảnh quen thuộc, như “chiều Hồ Tây liễu rũ”, “những chậu cúc li ti choàng mùa quanh bờ hồ”, hay “con cá lòng tong bơi về làng gốm Bát Tràng” hiện lên trong thơ Huỳnh Thúy Kiều đầy tinh tế và dịu dàng. Cảm xúc nhớ thương Hà Nội len lỏi vào từng ngõ ngách của ký ức, của những mảnh thời gian đã trôi qua:
Xa Thủ đô rồi
em đo nhớ đầy tay
mỗi góc phố là một giấc mơ dày
Những câu thơ của Huỳnh Thúy Kiều lặng thầm nỗi nhớ về một Hà Nội thân thương, nơi những mùa thu dịu nhẹ trải dài trong ký ức, nơi những hoài niệm về tuổi trẻ, về tình yêu đan xen cùng mùa lá rụng.
Trong Ðánh thức Sông Hồng, Huỳnh Thúy Kiều còn mang đến những cảm xúc tràn đầy về miền Tây, vùng đất nơi phù sa và con người hòa quyện thành một. Bài thơ “Miền Tây” là một lời tri ân với vùng đất trù phú, nơi mà mỗi dòng sông, mỗi cọng bông điên điển, mỗi chiếc áo bà ba đều mang theo một câu chuyện:
Tà áo bà ba
Khuôn mặt chữ điền
Con trăng lệch phía rằm chưa kịp trở
Miền Tây ơi
Miền Tây trong thơ Huỳnh Thúy Kiều là nơi chứa đựng cảnh vật, nơi lưu giữ kỷ niệm, những nét đẹp tinh túy nhất của văn hóa và con người. Tà áo bà ba dịu dàng mà chân chất, con trăng lệch biểu tượng của sự dang dở, của những ước mơ, những hoài bão còn chưa kịp hoàn thành, tất cả đã làm nên một bức tranh miền Tây vừa đẹp lạ, vừa thân thương, vừa man mác nỗi buồn.
Nỗi nhớ về miền Tây càng trở nên sâu sắc hơn khi tác giả đưa người đọc vào thế giới của chợ nổi Cái Răng, nơi những câu hò, tiếng vọng cổ hòa vào dòng nước, tạo nên một không gian đầy chất dân gian:
Ðã lần nào đến chợ nổi Cái Răng chưa?
làm quen nhau đi
ghe này của dì Ba
ghe kia của cô Bảy
Những câu thơ mộc mạc, giản dị mà đầy chất thơ đã phác họa rõ nét cuộc sống trên sông nước miền Tây. Chợ nổi Cái Răng, không gian sông nước hữu tình, không gian giao thoa văn hóa chân chất tình người, tình quê. Nơi mà mỗi chiếc ghe, mỗi lời chào đều mang theo cái hồn của con người miền Tây chất phác, đôn hậu.
Một hình ảnh đẹp nữa trong tập thơ Ðánh thức Sông Hồng là sự xuất hiện của gió chướng, biểu tượng của sự thay đổi, của những mùa mới về:
Gió chướng về miền Tây
cái lạnh cũng hết sức hiền hòa
(không như rét nàng Bân - rét tháng ba bà già chết cóng)
tràm xanh U Minh vẫn vươn cao khát vọng
Gió chướng - loại gió đặc trưng của miền Tây, không lạnh lùng, vô tri, mà lại dịu dàng, đầy chất thơ. Qua những dòng thơ của Huỳnh Thúy Kiều, gió chướng mang theo những cảm xúc khó quên về một miền Tây yên bình, tươi đẹp.
Ðọc Ðánh thức Sông Hồng, người đọc không thể không cảm nhận được sự tinh tế trong từng câu chữ, sự giao thoa giữa những vùng đất và thời gian, giữa những dòng sông và con người. Mỗi bài thơ đều là một lát cắt của cảm xúc, là một hành trình đi qua những miền ký ức, nơi mà con người không chỉ tìm thấy chính mình, mà còn tìm thấy sự kết nối với thiên nhiên, với quê hương.
Nguồn Cà Mau: https://baocamau.vn/phu-sa-thao-thuc-gui-lai-thuong-nho-dong-song-a34788.html
