Quảng Nam trả lời về đề xuất khai quật mộ nghi của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Ngày 28-10, Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam cho biết vừa có công văn gửi bà Nghiêm Thị Hằng (ngụ phường Cát Linh, quận Đống Đa, TP Hà Nội).

Theo công văn, sau khi xem xét ý kiến của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND TP Tam Kỳ, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam không thống nhất với đề xuất của bà Nghiêm Thị Hằng, về việc xin khai quật ngôi mộ cổ vô thừa nhận có minh bia năm 1850 phục vụ khảo cổ, có liên quan đến các giả thiết về phần mộ nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Bia và ngôi mộ cổ có tên Huỳnh Hoàn Nhân mà bà Nghiêm Thị Hằng đưa ra giả thuyết đó là mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Lý do, qua kết quả khảo sát và dập, dịch các văn khắc trên 2 bia mộ tại phường An Sơn, TP Tam Kỳ cho thấy, tại 2 ngôi mộ đều thể hiện đầy đủ các thông tin về họ tên, danh xưng, quê quán, phẩm hàm, chức vị, năm sinh, năm mất… Do đó, thông tin về 2 ngôi mộ cổ vô chủ và nghi là phần mộ nữ sĩ Hồ Xuân Hương là không có căn cứ và cơ sở lịch sử, khoa học.

UBND tỉnh Quảng Nam giao UBND TP Tam Kỳ chỉ đạo các đơn vị, địa phương liên quan có phương án bảo vệ hiện trạng các ngôi mộ cổ nêu trên, tránh sự tác động, xâm hại từ các yếu tố bên ngoài.

Trước đó, bà Hằng có văn bản đề xuất khai quật ngôi mộ nêu trên. Trong văn bản, bà Hằng giới thiệu mình là cựu chiến binh, nhà báo, nhà văn, luật gia và là người nghiên cứu khoa học.

Bà Hằng cho biết quá trình nghiên cứu về thân thế nữ sĩ Hồ Xuân Hương, từ năm 2020 bà phát hiện ông Trần Phúc Hiển là người chồng thứ hai của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, ông quê làng Tam Kỳ cổ.

Nghiên cứu về quê hương ông Trần Phúc Hiển và dấu tích liên quan đến phần mộ của nữ sĩ, bà đã nhiều lần vào TP Tam Kỳ tìm hiểu ngôi cổ mộ Giày Thầy Lánh ở bãi Sơn, làng Hương Trà Tây.

Theo bà Nghiêm Thị Hằng, nằm cạnh ngôi mộ cụ ông họ Huỳnh là mộ người vợ Phan Thị

Bà cũng kết nối thông tin với hai ngôi mộ vô thừa nhận ở khu phố 8, phường An Sơn, TP Tam Kỳ có minh bia năm 1857 của cụ Phan Thị Chi và ngôi mộ minh bia năm 1850 có tên Huỳnh Hoàn Nhân và nhà thờ cụ Nguyễn Đức Thêm ở xã Tam Tiến, huyện Núi Thành...

Đầu năm 2023, đoàn công tác của bà Hằng đã đến thực địa khảo sát quần thể mộ cổ mộ Giày Thầy Lánh ở làng Hương Trà Tây, phần mộ có minh bia được tạo dựng tháng 2 năm Canh Tuất (1850) Huỳnh Hoàn Nhân và phần mộ có minh bia được tạo dựng tháng 8 năm Bính Thìn (1857) mộ cụ Phan Thị Chi.

Bà Hằng cho rằng về việc nghiên cứu dấu tích ngôi mộ cổ năm 1850, nhóm nghiên cứu của bà đã có báo cáo và đề xuất gửi UBND TP Tam Kỳ vào tháng 1-2023.

Bà Hằng xin Quảng Nam cho khai quật mộ cổ 1850 phục vụ nghiên cứu khoa học khảo cổ, để xác định hài cốt người nằm dưới mộ là nam hay nữ, chết già hay trẻ, chết vào thời gian nào, chết do bệnh tật hay tác động khác qua kiểm nghiệm mẫu xương.

Xem xét các vật tùy táng còn trong mộ theo các căn cứ khảo cổ, soi chiếu với thực thế, các thông tin dữ liệu lịch sử, văn học và dân gian truyền tụng liên quan đến nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

"Chúng tôi khẳng định đây là mộ cải cát không phải mộ dài chôn một lần theo phong tục của các ngôi mộ cổ của vùng Tam Kỳ, Quảng Nam. Điều này có căn cứ bởi năm 2012, ngôi mộ này đã bị đào trộm lấy cổ vật, phần xương cốt trong tiểu quách đã bị vứt lên bờ, sau đó chính quyền địa phương chôn lại. Chúng tôi đã có những thông tin về cổ vật đã bị lấy đi khi kẻ xấu đào trộm mộ lấy cổ vật. Do đó, chúng tôi đề nghị tiếp tục lật lại vụ án liên quan đến những người đào mộ để truy tìm cổ vật đã bị lấy đi..." – văn bản của bà Hằng nêu.

Trần Thường