Thừa Thiên Huế chuẩn bị khởi công dự án phục dựng điện Cần Chánh

Theo ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo di tích điện Cần Chánh dự kiến sẽ được khởi công trong quý IV năm 2024.

Được biết, dự án này đang được Bộ VHTT&DL thẩm định. Hiện nay đã là thời điểm thuận lợi, hội tụ đủ các điều kiện để tiến hành phục dựng lại ngôi điện quan trọng này trong Tử Cấm Thành Huế.

Cần Chánh là ngôi điện có kết cấu gỗ lớn và đẹp nhất trong Tử Cấm thành, Đại nội Huế. Ảnh: Tư liệu

Việc điện Cần Chánh được khởi công phục dựng nhận được nhiều sự quan tâm, kỳ vọng của dư luận. Theo các chuyên gia, việc triển khai dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo di tích điện Cần Chánh là rất cấp thiết và cần được thực hiện sớm.

Đây sẽ là hoạt động quan trọng, tiến tới từng bước khôi phục lại không gian hoàng cung xưa của triều Nguyễn thuộc Quần thể Di tích Cố đô Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới.

Trước đó, năm 2021, HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua “Dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo Di tích điện Cần Chánh”, với tổng mức đầu tư khoảng 200 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách địa phương.

Theo các tư liệu lịch sử, điện Cần Chánh được xây dựng vào năm Gia Long thứ 3 (1804). Đây là một trong 3 ngôi điện quan trọng mang tính biểu tượng của vương triều Nguyễn nằm trên trục thần đạo (gồm điện Thái Hòa, điện Cần Chánh và điện Càn Thành).

Nếu như điện Thái Hòa là nơi cử hành các nghi lễ trọng đại của quốc gia như lễ đăng quang, vạn thọ, tứ tuần hoặc ngũ tuần đại khánh tiết (mừng thọ vua), hưng quốc khánh niệm (quốc khánh)... và thực hiện các nghi thức ngoại giao, điện Càn Thành là nơi ở chính của vua, thì điện Cần Chánh là nơi nhà vua tổ chức các buổi lễ thường triều, nơi làm việc thường xuyên giữa hoàng đế và nội các, tiếp các sứ bộ quan trọng, tổ chức các buổi yến tiệc trong dịp khánh hỷ…

Tháng 5 năm Gia Long thứ 5 (1806), triều đình ấn định vào những ngày mùng 5, 10, 20, 25 đặt thường triều ở điện Cần Chánh, quan từ tứ phẩm trở lên mặc áo mũ thường triều vào lạy chầu.

Lệ thường triều này về sau có thay đổi. Từ thời vua Tự Đức và các vua Hàm Nghi, Đồng Khánh, Thành Thái, Duy Tân, Khải Định khi có việc trọng đại vua mới ngự ở điện Cần Chánh. Năm 1947, điện Cần Chánh bị hư hại trong chiến tranh, hiện chỉ còn lại nền móng.

Điện Cần Chánh đã được nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế nghiên cứu khoảng 60 năm qua, trong đó nổi bật là các chuyên gia của Đại học Waseda (Nhật Bản), với rất nhiều tư liệu, hình ảnh quý được tập hợp.

Đến nay, kết quả phân tích từ các dữ liệu đã được thể hiện ở mô hình phục hồi điện Cần Chánh tỷ lệ 1/10 đang được trưng bày tại khu vực Đại Nội Huế.

Để hoàn thiện quá trình nghiên cứu, tháng 8/2023, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia khai quật khảo cổ học nền điện Cần Chánh.

Di tích điện Cần Chánh hiện chỉ còn lại nền móng. Ảnh: TP

Kết quả cho thấy, ngôi điện đã trải qua 11 lần tu sửa với những mức độ khác nhau, có sự biến động kết cấu nền móng từ khi xây dựng đến các đợt trùng tu về sau do công trình được xây dựng trên nền địa chất yếu, có khả năng trước đây là vùng ao hồ, sình lầy.

Qua nghiên cứu, một số ý kiến cho rằng, quá trình phục dựng điện Cần Chánh phải tiến hành khoan thăm dò địa chất để thiết kế xây dựng nền móng đảm bảo độ bền vững cho công trình và giai đoạn lựa chọn phục dựng ngôi điện nên chọn vào thời vua Khải Định bởi thời điểm đó điện Cần Chánh là một trong những công trình kiến trúc đẹp tiêu biểu của nhà Nguyễn.

Thế Vũ