TP.HCM: Nhiều vướng mắc về thanh toán không dùng tiền mặt để chi trả BHXH

Theo BHXH TP.HCM, năm 2024 TP.HCM phấn đấu thanh toán chế độ BHXH, TCTN qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt đạt 71% đối với người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng, đạt 98% đối với người hưởng trợ cấp một lần, đạt 99% đối với người hưởng TCTN.

Phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đối với chi trả các chế độ BHXH, TCTN tại TP.HCM đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Kết quả, từ đầu năm 2024 đến ngày 31/10/2024 có 202.231 người/260.631 người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng nhận tiền qua phương thức không dùng tiền mặt với tỷ lệ 77,59% (vượt 6,59% so với tỷ lệ BHXH Việt Nam giao); có 113.027 người/114.069 người hưởng chế độ BHXH một lần qua phương thức không dùng tiền mặt với tỷ lệ 99,1% (vượt 1,1%); có 152.738 người/152.753 người hưởng TCTN qua phương thức không dùng tiền mặt với tỷ lệ 99,9% (vượt 0,9%).

Theo BHXH TP.HCM, khó khăn nhất là việc vận động người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng nhận tiền qua tài khoản ATM do phần lớn người thụ hưởng là người cao tuổi. Nhiều người chưa mặn mà nhận tiền qua tài khoản mà chỉ muốn nhận tiền lương hưu, tiền trợ cấp BHXH bằng tiền mặt để chi tiêu luôn. Người lớn tuổi gặp khó khăn khi tiếp cận công nghệ thông tin, không nhớ được mật khẩu, phải nhờ người đưa đi rút tiền hộ, việc rút tiền tại ATM bị mất phí... Cùng với đó là do thói quen sử dụng tiền mặt của người hưởng và các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt chưa được phổ biến rộng khắp trên phạm vi toàn Thành phố.

Đối với cơ quan BHXH, việc chia sẻ dữ liệu người hưởng qua tài khoản giữa BHXH TP.HCM và các ngân hàng còn khó khăn liên quan đến việc giữ bí mật, cung cấp thông tin khách hàng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Người hưởng còn cung cấp sai thông tin tài khoản, dẫn đến cơ quan BHXH gặp khó khăn khi thu thập lại thông tin để chuyển tiền lại, tốn kém thời gian, đặc biệt đối với TP.HCM có số lượng người hưởng chế độ BHXH, TCTN rất lớn.

Trong khi đó, nhiều người dân ở vùng ven của TP.HCM như huyện đảo Cần Giờ gặp khó khăn cho người sử dụng thẻ ATM do số lượng các ngân hàng còn hạn chế, chỉ có ở khu vực thị trấn, thị tứ, các khu tập trung đông người; khoảng cách giữa các cây ATM là quá xa. Đối với người dân đang sinh sống trên địa bàn huyện Cần Giờ, việc nhận chi trả qua tài khoàn cá nhân không thuận lợi hơn nhận tiền mặt. Các ngân hàng vẫn chưa có cơ sở pháp lý để hỗ trợ cho cơ quan BHXH, Bưu điện thu hồi tiền lương hưu, chế độ BHXH, TCTN chi sai dẫn đến công tác thu hồi chi sai gặp khó khăn, đặc biệt đối với TCTN, đến nay vẫn còn tồn đọng nhiều tiền thu hồi chi sai chưa thu hồi được.

Về phía bưu điện, nhân viên bưu điện được phân công kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ khác nên bị chi phối, chưa tập trung quan tâm đến công tác vận động, thuyết phục người thụ hưởng chuyển đổi hình thức nhận từ tiền mặt sang tài khoản cá nhân.

Theo BHXH TP.HCM, cơ sở hạ tầng của ngân hàng, mạng lưới cây rút tiền chưa đáp ứng được nhu cầu tiếp cận dịch vụ của người hưởng. Số lượng máy ATM của các ngân hàng chưa đáp ứng được nhu cầu của người lao động, chưa phân bố đồng đều trên địa bàn, chủ yếu các máy ATM được đặt tại trung tâm Thành phố và trung tâm các huyện, đặc biệt là tại huyện Cần Giờ số máy ATM ít ....Ngân hàng và cơ quan BHXH chưa có cơ chế đối soát tình trạng của chủ thẻ đặc biệt nếu chủ thẻ từ trần phải thu hồi chế độ đã chuyển vào tài khoản; người thụ hưởng, đặc biệt là cán bộ hưu trí, do tuổi cao và thói quen sử dụng tiền mặt, khả năng tiếp cận với các dịch vụ mang tính hiện đại còn hạn chế,...

Từ thực tế nêu trên, BHXH TP.HCM kiến nghị hệ thống ngân hàng thương mại nâng cấp cơ sở vật chất, tăng cường mạng lưới điểm rút tiền, nâng cấp hệ thống công nghệ, phương thức thanh toán đảm bảo việc chuyển tiền nhanh chóng, an toàn, thuận lợi, dễ dàng cho người hưởng tiếp cận các dịch vụ cũng như nâng cấp hệ thống công nghệ đảm bảo việc chuyển tiền nhanh chóng, an toàn. Cần có cơ chế ưu đãi cho người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, bảo hiểm thất nghiệp nhận tiền qua tài khoản cá nhân như giảm phí mở thẻ, thanh toán hóa đơn, rút tiền mặt, các giao dịch đều được giảm hoặc miễn phí.

BHXH TP.HCM cũng kiến nghị bổ sung cơ sở pháp lý để các ngân hàng được phép trích tiền từ tài khoản người hưởng chuyển trả cho cơ quan BHXH trong trường hợp xác định tiền cơ quan BHXH chuyển vào tài khoản người hưởng là tiền chi sai, cần phải thu hồi về quỹ BHXH, BHTN. Đồng thời kiến nghị Sở Tư pháp, Công an TP.HCM tiếp tục tăng cường sự phối hợp chia sẻ thường xuyên, liên tục dữ liệu khai tử, mất tích để xác minh kịp thời dừng hưởng các chế độ đang chi trả qua phương thức không dùng tiền mặt...

Xuân Tình