Văn hóa - Nghệ thuật Văn nghệ - Âm nhạc Đưa ca Huế vào học đường: Sự chuẩn bị cho tương lai

Học sinh Trường THCS Thống Nhất thực hành hát ca Huế

Học rồi mê

Buổi học hát ca Huế của CLB Ca Huế Trường THCS Thống Nhất diễn ra vào hai tiết cuối chiều thứ 5 hằng tuần, do cô giáo Kim Liên, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường trung cấp Văn hóa Nghệ thuật đứng lớp. Theo nhịp gõ của cô Kim Liên, cả lớp đang ôn lại bài “Lý Đoản xuân”. Với lời ca, âm điệu vui tươi, từng câu hát của bài “Lý Đoản xuân” được các em ngắt hơi, luyến láy đúng nhịp. Học xong điệu lý này, các em chuyển sang học bài “Hò mái xắp”. Dẫu là buổi học ngoài giờ nhưng em nào cũng nghiêm túc, chăm chú.

Lúc mới bắt đầu, lớp học ca Huế của Trường THCS Thống Nhất có gần 100 học sinh đăng ký tham gia. Qua thời gian sàng lọc, đến nay còn khoảng 30 em có đam mê và năng khiếu trụ lại với lớp. Hoàng Thanh Ngọc, học sinh lớp 6, hào hứng: “Trước khi tham gia vào lớp ca Huế, em chưa biết ca Huế là gì nhưng giờ lại rất yêu thích. Em thích ca Huế vì nó nhẹ nhàng mà em lại thích sự nhẹ nhàng như vậy. Ca Huế khó nhưng em sẽ cố gắng học thật tốt những bài bản cô đã dạy. Ngoài thời gian học ở lớp, về nhà em còn lên mạng tìm hiểu, nghe hát ca Huế”.

Bắt đầu vào tháng 8, chương trình đưa di sản ca Huế vào trường học do Sở Văn hóa & Thể thao phối hợp với Sở Giáo dục & Đào tạo tổ chức là hoạt động trong khuôn khổ chương trình phối hợp giữa hai đơn vị nhằm đẩy mạnh tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao cho học sinh. Chương trình vừa tập huấn hát ca Huế cho 24 giáo viên âm nhạc của các trường trung học cơ sở (THCS) trên địa bàn TP. Huế và dạy hát ca Huế cho học sinh theo hình thức CLB Ca Huế tại các trường THCS: Nguyễn Tri Phương, Thống Nhất và Trần Cao Vân. Các giảng viên của Trường trung cấp Văn hóa Nghệ thuật và nghệ nhân ca Huế tham gia giảng dạy và giao lưu trình diễn ca Huế.

Qua 3 tháng tập huấn, các giáo viên được giới thiệu những kiến thức tổng quan về lịch sử hình thành và phát triển ca Huế; hát các làn điệu dân ca Huế và ca Huế; biểu diễn, giao lưu với các nghệ nhân, nghệ sĩ ca Huế. Giáo viên vừa học lời cổ vừa được hướng dẫn áp dụng lời mới phù hợp với yêu cầu phổ cập và để ca Huế đến gần với từng lứa tuổi, từng mục đích biểu diễn khác nhau.

Cô Trần Thị Hồng Anh, giáo viên âm nhạc Trường THCS Thống Nhất, chia sẻ: “Tôi học thanh nhạc, chưa từng được học về biểu diễn ca Huế nên ban đầu cũng thấy khó, nhất là cách luyến láy. Dần dần được hướng dẫn, giờ lại thấy thích hát các làn điệu, bài bản ca Huế. Trước đây, trong chương trình dạy nhạc cũng có giới thiệu ca Huế với học sinh nhưng giáo viên không biết nên không thể hát trích dẫn, chỉ mở băng của nghệ sĩ hát cho học sinh nghe. Giờ tôi có thể hát thành thạo một số bài bản và tự tin dạy cho học sinh”.

Sự chuẩn bị cho tương lai

Cô Nguyễn Phước Như Ý, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Thống Nhất chia sẻ, khi có chủ trương này, các giáo viên âm nhạc cũng hơi lo lắng, nhưng sau 3 tháng được tập huấn, các giáo viên của trường đã tiếp nhận được một số làn điệu, bài bản ca Huế cũng như các điệu hò, điệu lý Huế. Khi học mới thấy ca Huế rất hay và thực sự có những giá trị về mặt nghệ thuật mà các thầy cô cần phải học. Ngoài CLB Ca Huế, ở các lớp học bình thường, giáo viên dạy nhạc dành thời gian vào cuối mỗi tiết để dạy một số điệu lý đơn giản. Nhiều lớp đã hát được và rất hào hứng. Đây là việc giáo dục kỹ năng, tình yêu quê hương cần thiết cho học sinh. Nếu giáo viên khơi gợi, truyền lửa được cho các em thì chắc chắn các em sẽ yêu thích.

Cô Đặng Thị Quỳnh Nga, Tổ trưởng Tổ âm nhạc dân tộc, Trường trung cấp Văn hóa Nghệ thuật cho rằng: “Ngày một, ngày hai có thể hát ca Huế chưa nhuần nhuyễn, nhưng có người hát ca Huế, còn người đàn ca Huế, nhiều người biết và trân quý ca Huế, đó là điều đáng mừng! Các thầy cô có thể vận dụng những làn điệu đã học để dạy trong các tiết dân ca địa phương, các hoạt động văn nghệ tại trường, có những định hướng tốt cho các hoạt động liên quan đến nghệ thuật truyền thống”.

Sau khi hoàn thành tập huấn, các thầy cô giáo sẽ cùng các nghệ nhân truyền dạy và nuôi dưỡng tình yêu di sản ca Huế cho các thế hệ học trò. Đưa di sản ca Huế vào trường học là sự chuẩn bị cho tương lai, để di sản này có sự lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng, nhất là thế hệ trẻ. Từ đó, đặt nền móng cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản vô giá này một cách hiệu quả và bền vững. Điều này cũng có vai trò quan trọng trong việc tạo cơ sở vững chắc xây dựng bộ hồ sơ nghệ thuật ca Huế trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại trong tương lai.

TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao, cho biết: “Chương trình đưa ca Huế vào trường học không chỉ đơn thuần là dạy cho học sinh tập hát ca Huế mà còn giúp các em nhận ra những giá trị nhân văn ẩn chứa trong nội dung từng bài bản. Từ đó, giúp các em biết trân trọng, yêu quý di sản ca Huế. Đồng thời, giúp các em có niềm đam mê với ca Huế nói riêng và âm nhạc truyền thống dân tộc nói chung, có khả năng thực hành biểu diễn, cảm thụ những làn điệu ca Huế. Qua đó, nâng cao ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản ca Huế trong đời sống đương đại”.

Bài, ảnh: MINH HIỀN