Về Gia Lai xem đồng bào Bahnar thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống

Ngày 21/10, có 33 nghệ nhân đến từ 10 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Mang Yang (tỉnh Gia Lai) vẫn đang miệt mài hoàn thiện tác phẩm của mình để cho ban tổ chức cũng như khán giả chiêm ngưỡng. Các nghệ nhân này đang tham gia “Cuộc thi nghề đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du lịch” do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức. Đây là dịp tôn vinh những bàn tay tài hoa của các nghệ nhân Bahnar còn lưu giữ những nét đẹp văn hóa dân tộc.

Bằng đôi bàn tay thoăn thoắt, uyển chuyển, các nghệ nhân dần đưa sản phẩm thành hình rồi hoàn thiện. Ảnh: Hiền Mai

Cuộc thi quy tụ 33 nghệ nhân đến từ 10 xã, thị trấn trong toàn huyện. Trong đó, có 13 nghệ nhân dệt thổ cẩm và 20 nghệ nhân đan lát. Ở phần thi nghề đan lát, nghệ nhân thực hiện 1 trong 4 loại sản phẩm gồm: gùi; túi xách có quai, tay cầm; bình đựng hoa khô; mẹt được làm bằng chất liệu mây, tre, nứa, lồ ô.

Phần thi dệt thổ cẩm, nghệ nhân chọn thực hiện 1 trong 5 loại sản phẩm: ví, túi xách, khăn quàng cổ, khăn trải bàn, tấm trang trí tường bằng chất liệu chỉ truyền thống hoặc chỉ công nghiệp. Trong đó nghệ nhân sử dụng nguyên liệu truyền thống sẽ được cộng điểm. Tất cả sản phẩm đều được trưng bày phục vụ khách tham quan, trải nghiệm và giới thiệu tại các sự kiện quảng bá du lịch trong và ngoài tỉnh.

Đây là dịp tôn vinh những bàn tay tài hoa của các nghệ nhân Bahnar còn lưu giữ những nét đẹp văn hóa dân tộc. Ảnh: Hiền Mai

Các nghệ nhân tham gia cuộc thi hầu hết là những người đã có kinh nghiệm hàng chục năm với nghề. Bởi vậy, khi các phần thi chính thức bắt đầu, họ lập tức ổn định vị trí và bằng đôi bàn tay thoăn thoắt, uyển chuyển để dần đưa sản phẩm thành hình rồi hoàn thiện. Với nhiều sản phẩm mất nhiều thời gian đến vài ngày, Ban giám khảo cho phép các nghệ nhân hoàn thành một phần sản phẩm trước cuộc thi để đảm bảo tiến độ.

Là một trong những nghệ nhân có thâm niên nhất với nghề đan lát, ông Nhut (74 tuổi, xã Lơ Pang, huyện Mang Yang) cho biết, từ bé, ông đã mày mò học cha mình chẻ tre, vuốt nan để đan những sản phẩm từ nhỏ nhất. Đến khi lên 16 tuổi, ông Nhut đã có thể đan hoàn thiện một chiếc gùi tặng mẹ.

“Thường ngày ở làng, trong thời gian rảnh không lên nương rẫy thì mình ở nhà đan gùi, đan mẹt chủ yếu cho gia đình sử dụng. Cũng có khi bà con làng xóm thấy mình đan đẹp nên hỏi mua, rồi nhiều người ở nơi khác biết đến cũng đặt mình đan. Tham gia cuộc thi này, mình rất vui vì gặp được nhiều người ở các làng, xã khác. Có nhiều người có những hoa văn, họa tiết rất đẹp mà mình có thể học hỏi. Mình cũng tự trau chuốt chiếc gùi của mình để làm sao nó đẹp hơn” - ông Nhut chia sẻ.

Ông Nhut là một trong những nghệ nhân có thâm niên nhất với nghề đan lát. Ảnh: Hiền Mai

Ông Nhut bày tỏ, hiện lớp trẻ trong làng không còn nhiều người đam mê với nghề đan lát này. Do đó, những người như ông rất lo ngại về việc mai một nghề truyền thống của ông cha. “Tôi mong qua cuộc thi này, lũ trẻ cũng biết đến đan lát nhiều hơn, tôi luôn sẵn lòng truyền nghề. Hy vọng, các sản phẩm của nghề sẽ được nhiều người tìm mua, như thế nghề mới mang về thu nhập ổn định mới thu hút được người giữ nghề” - ông Nhut giãi bày.

Bên cạnh những nghệ nhân cao tuổi, cuộc thi có sự tham gia của các nghệ nhân 9X song đã có 15 năm kinh nghiệm. Chị Văi (34 tuổi, thị trấn Kon Dỡng) là một trong những nghệ nhân 9X hiếm hoi còn nặng lòng với nghề dệt thổ cẩm. Từ khi là cô học trò 14 tuổi, Văi đã được mẹ truyền dạy nghề này. Sau giờ học, cô thiếu nữ Bahnar lại ngồi bên khung cửi cặm cụi với những đường tơ.

Nhờ đam mê và chăm chỉ học nghề từ mẹ, chẳng mấy chốc, chị Văi đã trở thành một nghệ nhân có tay nghề điêu luyện. “Đây là lần đầu tiên mình tham gia một cuộc thi dệt thổ cẩm thế này nên cũng có đôi chút hồi hộp. Nhưng mình cũng rất háo hức vì được xem các cô, các chị đi trước dệt rất đẹp, nhiều chi tiết tinh xảo mà mình sẽ phải học rất nhiều. Mình sẽ cố gắng trau dồi thêm tay nghề để làm ra những sản phẩm đẹp hơn, tốt hơn cho gia đình, bạn bè mình sử dụng. Nếu được, mình hy vọng các sản phẩm dệt ra sẽ có thể mang bán kiếm thêm thu nhập” - chị Văi bộc bạch.

Bên cạnh những nghệ nhân cao tuổi, cuộc thi có sự tham gia của các nghệ nhân 9X song đã có 15 năm kinh nghiệm. Ảnh: Hiền Mai

Cuộc thi là một trong những hoạt động để triển khai thực hiện kế hoạch số 657/KH-UBND ngày 23-3-2023 của UBND tỉnh về Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh. Mang Yang là 1 trong 5 địa phương của tỉnh cùng với TP. Pleiku, huyện Kbang, Chư Păh và Đak Đoa được Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh chọn để tổ chức cuộc thi.

Cuộc thi càng trở nên ý nghĩa hơn khi diễn ra vào dịp chào mừng kỷ niệm 74 năm Ngày truyền thống Đảng bộ huyện Mang Yang (20/10/1950-20/10/2024) và 24 năm thành lập huyện Mang Yang (22/10/2000-22/10/2024). Do đó, các xã, thị trấn đều hưởng ứng tích cực với số lượng nghệ nhân tham gia đông đảo.

Bà Phan Thị Ngọc Diệp - Trưởng phòng Quản lý Du lịch (Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai) - cho biết: “Thông qua cuộc thi này, chúng tôi mong muốn định hướng, tạo điều kiện cho bà con người Bahnar sáng tạo thêm nhiều sản phẩm dệt, đan lát truyền thống phù hợp với nhu cầu mua sắm, sử dụng của du khách. Qua đó, tôn vinh nét đẹp của nghề truyền thống và những nghệ nhân đã tạo nên những sản phẩm khác biệt, góp phần làm phong phú thêm các mặt hàng lưu niệm của địa phương”.

Một số hình ảnh phóng viên ghi nhận tại “Cuộc thi nghề đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du lịch”:

Bà con người Bahnar sáng tạo thêm nhiều sản phẩm dệt, đan lát truyền thống phù hợp với nhu cầu mua sắm, sử dụng của du khách. Ảnh: Hiền Mai

Các nghệ nhân say sưa tạo ra những tác phẩm có tính thẩm mỹ, ứng dụng cao. Ảnh: Hiền Mai

Người dân, du khách say sưa chiêm ngưỡng các nghệ nhân trổ tài dệt thổ cẩm. Ảnh: Hiền Mai

Những người lớn tuổi như ông Nhut cố gắng gìn giữ và phát huy nghề đan lát truyền thống của ông cha. Ảnh: Hiền Mai

Những tác phẩm đan lát của các nghệ nhân Bahnar dần hoàn thiện. Ảnh: Hiền Mai

Cuộc thi diễn ra vào dịp chào mừng kỷ niệm 74 năm Ngày truyền thống Đảng bộ huyện Mang Yang (20/10/1950-20/10/2024) và 24 năm thành lập huyện Mang Yang (22/10/2000-22/10/2024). Ảnh: Hiền Mai

Hiền Mai