Cơ hội cho ngành sản xuất chế biến thực phẩm đón đầu xu hướng, công nghệ mới

Dư địa phát triển lớn

Ngành sản xuất chế biến thực phẩm là ngành có giá trị sản xuất chiếm tỷ trọng cao nhất trong nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam (19,1%). Đây cũng là ngành có nhiều thế mạnh với nhiều thương hiệu lớn, uy tín, thị trường ổn định, có khả năng cạnh tranh cao so với các doanh nghiệp (DN) nước ngoài và còn nhiều dư địa phát triển.

Tiềm năng phát triển của ngành sản xuất chế biến thực phẩm tại Việt Nam là rất lớn. Ảnh minh họa

Đặc biệt, sau khi các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam ký kết đi vào hiệu lực, ngành sản xuất chế biến thực phẩm được kỳ vọng sẽ mở ra một thị trường tiêu dùng và đầu tư rộng lớn hơn. Thống kê từ Bộ Công thương cho thấy, số lượng DN hoạt động trong ngành sản xuất chế biến thực phẩm chỉ chiếm gần 1% số DN cả nước nhưng doanh thu thuần sản xuất, kinh doanh lại chiếm hơn 20% các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hàng năm. Điều này cho thấy, ngành sản xuất chế biến thực phẩm là một trong những ngành công nghiệp mũi nhọn, có tiềm năng phát triển rất lớn tại Việt Nam.

Trong những năm qua, đã có rất nhiều thương vụ M&A ngành sản xuất, chế biến thực phẩm diễn ra. Điển hình là thương vụ CJ Group (Hàn Quốc) mua 65% cổ phần của Công ty TNHH Thực phẩm Minh Đạt và mua 47,33% cổ phần của Công ty Cổ phần Chế biến hàng xuất khẩu Cầu Tre; Daesang Corp (Hàn Quốc) mua 100% cổ phần của Công ty Cổ phần Thực phẩm Đức Việt; Earth Chemical (Nhật Bản) mua 100% cổ phần của Công ty Cổ phần Á Mỹ Gia…

Theo nhận định của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu, thị trường M&A (mua bán, sáp nhập DN) ngành sản xuất, chế biến thực phẩm của Việt Nam đang khởi sắc và phát triển mạnh. Xu hướng này được dự báo sẽ còn tiếp diễn trong những năm tới. Lý do là bởi các giao dịch M&A được nhiều nhà đầu tư xem là cách hiệu quả nhất để thâm nhập thị trường và mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Số lượng và giá trị các giao dịch M&A hoàn tất tại Việt Nam thời gian qua bùng nổ khá mạnh, đồng thời được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong bối cảnh EVFTA đã đi vào thực thi.

Ứng dụng công nghệ và giải pháp bảo quản, chế biến sau thu hoạch

Ngoài rau và thủy hải sản, ngành sản xuất chế biến lương thực cũng đã vươn tới thị trường gạo. Hiện tại, vấn đề nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu để giữ vững thị trường truyền thống và mở rộng sang các thị trường mới, nhất là trong điều kiện yêu cầu ngày càng cao về chất lượng gạo của các quốc gia nhập khẩu được các DN quan tâm.

Chia sẻ vấn đề này, ông Võ Công Thức - Giám đốc Chất lượng Tập đoàn Lộc Trời, cho biết Tập đoàn Lộc Trời đã phối hợp với một số địa phương triển khai mô hình “Mặt ruộng không dấu chân”. Ðây là mô hình cải tiến quy trình sản xuất nhằm tiết giảm 30% lượng giống sử dụng, 20% lượng phân và thuốc sử dụng thông qua việc đồng bộ cơ giới hóa. Nông dân sẽ được đào tạo toàn bộ quy trình giúp giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trên đồng ruộng nhưng vẫn bảo đảm năng suất và nâng cao chất lượng nông sản đầu ra, nên rất thuận lợi trong khâu tiêu thụ và mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nông dân.

Bên cạnh đó, thị trường gạo còn một số sản phẩm chế biến cao cấp ít được chú ý, như mì gạo, bún khô… Đây là những sản phẩm mà khách hàng châu Âu rất thích, do bảo quản được lâu và quan trọng là các sản phẩm không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Với những sản phẩm này, theo các chuyên viên từ Công ty Tư vấn Sontag Consult (Đức) và Công ty Studio Tecnico Appiani - Milan (Ý), cần áp công nghệ và giải pháp cho các dự án bảo quản, chế biến sau thu hoạch để góp phần tăng giá trị của hạt gạo.

Hiện tại, Việt Nam đã tham gia ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA, CPTPP), điều này mang lại nhiều lợi thế về thị trường cho DN ngành sản xuất, chế biến thực phẩm phát triển. Do đó, để nhanh chóng nắm bắt được cơ hội, cũng như tăng khả năng cạnh tranh, DN cần chú trọng đầu tư mạnh thiết bị, công nghệ hiện đại để nâng cao năng lực sản xuất, chất lượng và xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm. Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan cần xây dựng kế hoạch quy hoạch vùng nguyên liệu thông qua những giải pháp căn cơ theo hướng tăng hiệu quả liên kết giữa các tỉnh, thành phố, giữa nông dân - doanh nghiệp sản xuất - nhà quản lý để tạo ra vùng nguyên liệu ổn định.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong những tháng gần đây liên tục tăng. Do đó, việc gia tăng chất lượng để giữ giá cao là cơ hội để kim ngạch xuất khẩu gạo cả năm 2023 đạt mức kỳ vọng gần 4 tỷ USD.

Đỗ Doãn