Để doanh nghiệp Việt vươn tầm trong 'kỷ nguyên mới'

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh đề nghị cần có chính sách thúc đẩy doanh nghiệp tham gia ngành công nghiệp bán dẫn. Ảnh: QH

Doanh nghiệp còn gặp khó

Dẫn câu chuyện đầu tư cho hạ tầng giao thông, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho biết, Chính phủ dành nguồn lực rất lớn để phát triển hạ tầng, phát triển xã hội, trong đó dành hơn 800.000 tỷ đồng đầu tư cho giao thông, sắp tới sẽ dành khoảng 60 tỷ USD đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Với nguyên tắc đầu tư công dẫn dắt đầu tư, song, tỷ lệ tăng vốn đầu tư tư nhân đang ngày càng giảm đi, ở mức chỉ khoảng 7% - bằng một nửa so với giai đoạn trước. Theo đại biểu, điều này là bất hợp lý.

Phân tích thêm về vấn đề này, đại biểu cho rằng, chúng ta có rất nhiều chương trình, nhiều đề án, nhưng lại bị "nghẽn" ở chính thủ tục.

"Doanh nghiệp tư rất cần cơ chế. Đối với những công trình trọng điểm quốc gia, công trình lớn nên mạnh dạn giao cho doanh nghiệp tư, nhằm tăng tỷ trọng đầu tư tư đối với toàn xã hội".

Nhìn rộng ra với doanh nghiệp nhà nước, đại biểu Trịnh Xuân An cho biết, hiện nay, nhiều doanh nghiệp nhà nước đang là “anh cả đỏ”, là “đầu đàn” nhưng vướng nhiều về mặt cơ chế, thủ tục, rất cần được “cởi trói” để các doanh nghiệp này có "đường ray" tốt, đóng góp vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, "muốn vươn mình phải có doanh nghiệp khỏe, doanh nghiệp tốt".

Tại phiên họp, nhiều đại biểu đề cập đến vấn đề tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp đang gặp khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vay vốn để phát triển sản xuất kinh doanh, xử lý dứt điểm các vấn đề tồn đọng, kéo dài, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án về đất đai, kích thích tiêu dùng, mở rộng nhu cầu tiêu dùng trong nước…

Đại biểu Trần Thị Vân (Đoàn Bắc Ninh) đề nghị cần khuyến khích các doanh nghiệp đào tạo, nâng cao trình độ lao động; các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp "đặt hàng" các doanh nghiệp lớn, khuyến khích họ tham gia từ khâu xây dựng chương trình, mục tiêu đào đạo, doanh nghiệp trở thành địa chỉ thực hành, là nơi giải quyết việc làm cho người học.

Đồng thời tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân phát triển bằng các ưu đãi như giảm thuế, ưu tiên tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, hỗ trợ chi phí đào tạo, bù lương cho nhân viên tham gia đào tạo, khấu trừ một phần chi phí doanh nghiệp trong năm tài chính cho đào tạo như kinh nghiệm của Đức và Tây Ban Nha nhằm tận dụng và phát huy tối đa lợi thế của nguồn nhân lực trẻ, dồi dào…

Đặc biệt, theo đại biểu, Chính phủ cần quan tâm, đầu tư mạnh mẽ phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics. Bởi đây là mắt xích quan trọng tác động trực tiếp đến doanh nghiệp.

“Mặc dù Việt Nam được xếp hạng chỉ số chất lượng hạ tầng toàn cầu năm 2023 tăng 2 bậc, đứng thứ 52/185 quốc gia và dù chi phí logistics có cải thiện nhưng vẫn ở mức cao, chiếm tới 16,8-17% GDP, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận của doanh nghiệp” - đại biểu cho biết.

Do đó, đại biểu đề nghị cần tháo gỡ cho doanh nghiệp logistics nội địa, hiện chiếm 89% về số lượng nhưng chỉ chiếm 30% thị phần bằng việc hoàn thiện đồng bộ 3 "chân kiềng": hạ tầng, nhân lực và cơ chế; ưu tiên thu hút đầu tư tư nhân, hỗ trợ logistics xanh và công nghệ số hóa, miễn thuế cho doanh nghiệp logistics bên thứ 3, cũng như miễn thuế cho doanh nghiệp phát triển cảng và đường thủy…

Hỗ trợ doanh nghiệp Việt tham gia thị trường công nghiệp bán dẫn…

Cùng với chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, phát triển, các ý kiến cũng cho rằng, Việt Nam cần chú trọng phát triển công nghiệp bán dẫn, trong đó tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia vào thị trường này.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng), mặc dù có nhiều tiềm năng nhưng nước ta vẫn đối mặt với thách thức lớn trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là sự thiếu hụt về công nghệ và nhân lực. Công nghệ sản xuất chip vẫn là điểm yếu của nước ta so với các nước phát triển. Trong khi các doanh nghiệp trong nước chủ yếu tham gia vào khâu thiết kế.

Thúc đẩy doanh nghiệp Việt tham gia thị trường công nghiệp bán dẫn… Ảnh TL

Do đó, để thực sự vươn tầm trong chuỗi cung ứng toàn cầu về công nghiệp bán dẫn, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh đề nghị, Việt Nam cần có chính sách phát triển các mảng sản xuất, đóng gói và thử nghiệm vốn có giá trị gia tăng cao hơn. Cụ thể như: công nghệ sản xuất chip tiên tiến là những công nghệ cốt lõi để chế tạo các chip với kích thước siêu nhỏ, hiệu năng cao, chất lượng, bề mặt chip đồng đều và hiệu suất cao, đạt được độ tinh khiết và giảm tối đa tỷ lệ lỗi sản phẩm; thiết kế mặt tích hợp như chip AI chuyên dụng, 5G, 6G…

Các đại biểu cho rằng, để tham gia được thị trường này rất cần có nguồn nhân lực chất lượng cao, doanh nghiệp phải tiên phong, đủ mạnh. Tuy nhiên, đây lại đang là điểm yếu của doanh nghiệp.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng này, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh cho rằng, các trường đại học, cao đẳng chưa được trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ cho việc đào tạo và thực hành. Chương trình đào tạo hiện tại của nhiều trường đại học, cao đẳng chưa được cập nhật theo những tiến bộ mới nhất của công nghệ bán dẫn. Mặt khác, việc hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp trong lĩnh vực này còn hạn chế dẫn đến khoảng cách giữa lý thuyết và thực tế sản xuất…

Những điều này dẫn đến tình trạng thiếu nguồn cung nhân lực chất lượng cao, không đủ cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của ngành, cũng như năng lực tham gia vào thị trường công nghệ cao của doanh nghiệp Việt.

Từ đó, các ý kiến đề nghị, Chính phủ cần có sự quan tâm đặc biệt trong việc xây dựng và triển khai các Chương trình đào tạo chuyên sâu về công nghiệp bán dẫn, có giải pháp cụ thể thúc đẩy hợp tác công - tư nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn; có cơ chế ưu đãi để khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu hơn vào quá trình quản lý và vận hành các cơ sở đào tạo liên quan đến lĩnh vực này.

Đại biểu đề nghị cần tạo điều kiện thuận lợi để khu vực tư nhân chia sẻ tài chính, hạ tầng, các nguồn lực khác nhằm phát huy tối đa tính năng động và sáng tạo trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn.

“Trong quá trình rà soát, sửa đổi các luật có liên quan như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư công, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công..., cần bổ sung các quy định cụ thể để tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động hợp tác này” - đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Duy Minh (Đoàn TP. Đà Nẵng) cũng đề xuất, Chính phủ rà soát, ban hành các cơ chế, chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ưu tiên chính sách, tạo môi trường để phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp, nhất là trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn.

Theo đại biểu, hiện “chưa có chính sách ưu đãi về thuế cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và các nhà đầu tư mạo hiểm trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn”.

Đồng thời chỉ đạo rà soát, đổi mới chương trình đào tạo đội ngũ giảng viên, sinh viên trong các chuyên ngành về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và vi mạch bán dẫn, thu hút các nhà khoa học trẻ, chuyên gia giỏi, đẩy mạnh hợp tác giữa các trường đại học với doanh nghiệp, nhà đầu tư, viện nghiên cứu../.

N.LỘC