Gỡ 'điểm nghẽn' tài chính cho các dự án BOT giao thông

Tuyến cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn đưa vào khai thác, đem lại hiệu quả kinh tế-xã hội to lớn cho các địa phương trong vùng.

Củng cố niềm tin cho doanh nghiệp, nhà đầu tư

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong hơn 3 năm thực hiện Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công-tư (PPP), có 31 dự án mới đang được triển khai thực hiện và 11 dự án đang chuẩn bị đầu tư theo mô hình PPP. Đây đều là các dự án trọng điểm, quy mô lớn của quốc gia, địa phương với tổng mức đầu tư khoảng 380 nghìn tỷ đồng, nhu cầu sử dụng khoảng 190 nghìn tỷ đồng vốn nhà nước, hoàn thành góp phần mở rộng, nâng cấp các công trình kết cấu hạ tầng giao thông, kinh tế-xã hội của các địa phương.

Trong buổi thảo luận tại tổ chiều 26/10, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Nghiệm, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn nhấn mạnh, đầu tư PPP được triển khai theo chủ trương chính sách pháp luật, thời gian qua đã thu hút được nhiều nhà đầu tư, triển khai nhiều dự án. Đặc biệt, nhiều công trình dự án giao thông được đưa vào vận hành khơi thông “mạch máu” phát triển đất nước, mang lại hiệu quả rất to lớn.

Ông Hoàng Văn Nghiệm, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Lạng Sơn.

“Tuy nhiên, những năm qua, nhất là sau đại dịch Covid-19 và do nhiều nguyên nhân khách quan, dẫn đến nhà đầu tư các dự án gặp nhiều khó khăn. Qua trao đổi với đại diện Bộ Giao thông vận tải, chúng tôi được biết hiện nay, trên phạm vi cả nước có 11 dự án đang rất khó khăn về tài chính cần phải quan tâm xem xét giải quyết, vào khoảng hơn 15 nghìn tỷ đồng. Để tháo gỡ việc này, các nhà đầu tư cũng như các địa phương đã phối hợp tìm giải pháp tháo gỡ, tuy nhiên có những việc vượt quá khả năng, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền”, đại biểu Hoàng Văn Nghiệm nhận định.

Đơn cử, dự án đường cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn (đoạn gần đến thành phố Lạng Sơn) đưa vào khai thác đã đem lại hiệu quả rõ rệt về kinh tế-xã hội của tỉnh Lạng Sơn, tuy nhiên dự án vẫn còn tồn tại một số khó khăn đòi hỏi phải có giải pháp và cơ chế nhằm tháo gỡ. Trong báo cáo trình bày về tình hình kinh tế-xã hội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã nhắc đến vấn đề cần có cơ chế phù hợp để giải quyết những khó khăn, giúp các doanh nghiệp và nhà đầu tư có điều kiện giải quyết những tồn đọng hiện nay.

Đường cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn tuy đã đưa vào khai thác song vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ.

“Đối với các tình huống, vấn đề tồn đọng nảy sinh trong thực tiễn, các bộ, ngành, địa phương đã có kiến nghị Chính phủ, để Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội đưa ra chủ trương xử lý. Trong chương trình họp này, Quốc hội sẽ thảo luận và thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số luật như Luật Đầu tư công, Luật PPP, Luật Đấu thầu, v.v. Tôi ủng hộ cao và đánh giá đây là việc làm hết sức cần thiết”, đại biểu Hoàng Văn Nghiệm bày tỏ.

Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn cũng đề nghị cần rà soát, đưa những nội dung khắc phục, tháo gỡ các “điểm nghẽn”, kể cả ở những dự án đang được đang thực hiện và đã khai thác vận hành, như vậy mới có thể tháo gỡ những khó khăn cho các doanh nghiệp, củng cố niềm tin và uy tín về chủ trương, chính sách và pháp luật của Đảng, Nhà nước đối với các doanh nghiệp, nhà đầu tư đóng góp trong thời gian qua.

Trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu xây dựng 3.000km đường cao tốc tới năm 2030, cùng với chủ trương đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao bắc-nam, vai trò của các dự án PPP trong việc phát triển hạ tầng giao thông trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Để xử lý các dự án PPP hạ tầng giao thông gặp khó khăn, ngày 22/6/2024, Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi Luật PPP, có cơ chế giải quyết khó khăn, vướng mắc với hai nhóm dự án PPP: Nhóm dự án phải chấm dứt hợp đồng, Nhà nước thanh toán; Nhóm dự án tiếp tục thực hiện hợp đồng nhưng phải bổ sung vốn Nhà nước hỗ trợ trong giai đoạn vận hành khai thác.

Xử lý dứt điểm tồn đọng

Trong buổi thảo luận tại tổ về kinh tế-xã hội, ngân sách, điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, tình hình thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, dự án Luật Điện lực (sửa đổi),... diễn ra chiều 26/10, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự phiên họp tổ tại Tổ 13 (gồm Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh Lạng Sơn, Bắc Ninh, Hậu Giang, Đắk Lắk).

Đại biểu Lưu Bá Mạc, Đoàn đại biểu Quốc hội Lạng Sơn.

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội Lưu Bá Mạc tán thành ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế về việc cần bổ sung, nhấn mạnh một số nhiệm vụ giải pháp, mà trong Báo cáo của Chính phủ chưa đề cập. Trong đó, bao gồm nội dung có liên quan đến việc tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp đang gặp khó khăn; xử lý dứt điểm các vấn đề tồn đọng kéo dài, cải thiện môi trường kinh doanh tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh, từ đó tăng thêm mức độ tin cậy và uy tín cho các nhà đầu tư, cũng như các ngân hàng trong thời gian tới.

Cụ thể, đại biểu Lưu Bá Mạc đề nghị cân nhắc bổ sung thêm nội dung về việc đẩy mạnh công tác xử lý các vướng mắc, bất cập tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT do Bộ Giao thông vận tải quản lý cũng như một số địa phương quản lý, đặc biệt là các dự án BOT đã định lượng được những khó khăn, vướng mắc, bao gồm có tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Kạn, Thanh Hóa, Thái Bình, Hà Nam...

Thí dụ, tỉnh Lạng Sơn và tỉnh Bắc Giang có liên quan đến dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn, đoạn Km45+100 đến Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường Quốc lộ 1 đoạn Km1+800 đến Km106+500, tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn theo hình thức hợp đồng BOT. Đây là dự án được thực hiện ở địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, thậm chí đặc biệt khó khăn.

Phối cảnh dự án đường cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn)-Trà Lĩnh (Cao Bằng).

Do vậy, đại biểu Lưu Bá Mạc cho rằng, cần phải bổ sung thêm nhiệm vụ, giải pháp trong Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2025, với nội dung cần phải đẩy mạnh giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp, xử lý các vướng mắc, bất cập tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT, đặc biệt là một số dự án BOT đã triển khai và đã định lượng được những khó khăn, vướng mắc. Trong đó, cân nhắc giải pháp về việc sử dụng ngân sách nhà nước để chi trả phần giảm doanh thu do nguyên nhân khách quan như Điều 69, Luật PPP hiện hành.

Đồng thời, cần có giải pháp cho phép áp dụng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP được vượt mức 50% lên tối đa 70%, trong trường hợp qua các địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, hoặc đặc biệt khó khăn như đã áp dụng thí điểm đối với dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn)-Trà Lĩnh (Cao Bằng) tại Nghị quyết số 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023 của Quốc hội về thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ.

Theo Nhân Dân