Hiến gan cho Steve Jobs nhưng bị từ chối và khoảng thời gian cô đơn nhất của Tim Cook

Giám đốc điều hành (CEO) Tim Cook từng giúp Apple vượt qua sóng gió sau khi Steve Jobs qua đời để từng trở thành công ty có giá trị nhất thế giới (vốn hóa thị trường hơn 3.000 tỉ USD) và phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ đăng ký mạnh mẽ.

Dù Tim Cook ngày nay được công nhận trên toàn cầu với tư cách là nhà lãnh đạo của một trong những hãng công nghệ quan trọng nhất, ông lại xuất phát từ nền tảng khiêm tốn.

Tim Cook sinh ra ở thành phố Mobile (bang Alabama, Mỹ) vào năm 1960. Cha ông, Donald Cook, là công nhân xưởng đóng tàu và mẹ ông, Geraldine Cook, làm việc tại một hiệu thuốc.

Tim Cook tốt nghiệp Đại học Auburn ở Alabama năm 1982 với bằng kỹ sư công nghiệp. Sau khi tốt nghiệp đại học này, Tim Cook làm việc tại IBM 12 năm. Tại IBM, ông đã lấy được bằng MBA ở Đại học Duke bằng cách tham gia các lớp học ban đêm.

Tim Cook bị chẩn đoán nhầm mắc bệnh đa xơ cứng vào năm 1996, trải nghiệm mà CEO Apple nói rằng đã khiến ông nhìn thế giới theo một cách khác. Kể từ đó, Tim Cook được biết đến như người yêu thích tập thể hình.

Khi rời IBM, Tim Cook giữ vai trò Giám đốc vận hành (COO) Intelligent Electronics. Tiếp đó, ông trở thành Phó chủ tịch phụ trách vật liệu doanh nghiệp tại Compaq, một trong những nhà sản xuất PC nổi tiếng nhất thời đó.

Trong khi Steve Jobs vừa lên nắm quyền tại Apple với tư cách là CEO, sau khi Gil Amelio bị phế truất. Steve Jobs phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là vực dậy Apple sau nhiều năm lụi tàn. Ông đi tìm lực lượng mới cho đội ngũ điều hành của mình. Steve Jobs tiếp cận Tim Cook, xác định ông là một ứng cử viên tiềm năng cho đội ngũ mới ở Apple.

Tim Cook đã làm việc tại Apple vào năm 1998 với tư cách là Phó chủ tịch phụ trách hoạt động toàn cầu. Đó hẳn là một quyết định khó khăn với Tim Cook. Năm 1997, Apple trở thành trò cười trong ngành khi Michael Dell (Giám đốc điều hành Dell), một trong những đối tác thân cận nhất của Microsoft, từng nói rằng: “Nếu ông rơi vào hoàn cảnh của Steve Jobs thì tôi sẽ đóng cửa Apple và trả lại tiền cho các cổ đông”.

Tim Cook trải qua thất bại lớn nhất cùng Steve Jobs chỉ vài năm sau đó, chỉ ra rằng quá trình vực dậy Apple không hề dễ dàng. Năm 2000, Apple phát hành Power Mac G4 Cube, chiếc PC nhỏ mà Tim Cook gọi là "kỳ quan kỹ thuật", nhưng lại không tìm được chỗ đứng trên thị trường. Thế nhưng, Tim Cook cho biết thất bại đó đã dạy cho ông một bài học quan trọng về sự khiêm tốn và trung thực về tư duy.

“Thực ra đây là một điều khác mà Steve đã dạy tôi. Bạn phải sẵn sàng nhìn mình trong gương và nói: Tôi đã sai, điều đó không đúng", Tim Cook thổ lộ trong chuyến thăm Đại học Oxford (Anh) năm 2017.

Một trong những thành công ban đầu lớn nhất của Tim Cook là đóng cửa các nhà máy và kho hàng Apple và thay thế chúng bằng các nhà sản xuất theo hợp đồng. Điều này nghĩa là các thiết bị của Apple có thể được sản xuất với số lượng lớn hơn và giao hàng nhanh hơn.

Năm 2005, Tim Cook bắt đầu thực hiện các khoản đầu tư có thể đặt nền móng cho tương lai của Apple, gồm cả việc hình thành các thỏa thuận quan trọng với các nhà sản xuất về bộ nhớ flash, thành phần lưu trữ tạo nền tảng cho iPhone và iPad sau này.

Nhờ vào chuyên môn quản lý, địa vị của Tim Cook trong công ty tăng lên nhanh chóng. Apple trên đà phát triển và có lợi nhuận lớn nên Tim Cook càng được đánh giá cao. Khi ảnh hưởng của ông ngày càng lớn, Tim Cook trở nên nổi tiếng trong công ty với phong cách đặt câu hỏi không khoan nhượng, sẵn sàng tổ chức cuộc họp kéo dài nhiều giờ, thích gửi email vào mọi thời điểm và đợi nhận câu trả lời.

Steve Jobs giới thiệu chiếc iPhone đầu tiên vào năm 2007 - Ảnh: Getty Images

Năm 2007, Apple giới thiệu iPhone - thiết bị đã thay đổi mọi thứ. Cùng năm đó, Steve Jobs đã đưa Tim Cook đến gần hơn với vai trò cốt lõi của doanh nghiệp khi bổ nhiệm ông làm COO.

Với vai trò mới, Tim Cook đã giúp điều hành hoạt động kinh doanh của Apple và xuất hiện nhiều hơn tại các sự kiện công cộng trước các giám đốc điều hành, khách hàng, đối tác, nhà đầu tư.

Tim Cook trở thành CEO

Năm 2009, Tim Cook được bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành Apple tạm thời trong khi Steve Jobs nghỉ phép vì sức khỏe suy giảm. Setve Jobs được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy vào năm 2003 và căn bệnh này bắt đầu tác động đến ông.

Khi biết Steve Jobs phải phẫu thuật ghép gan, Tim Cook thậm chí đề nghị hiến tặng một phần lá gan của mình bởi cả hai có chung một nhóm máu hiếm. Thế nhưng, Steve Jobs từ chối và nói: "Tôi sẽ không bao giờ cho phép cậu làm điều đó. Tôi sẽ không bao giờ cho phép điều đó xảy ra".

"Steve Jobs chỉ to tiếng với tôi đúng 4 lần trong suốt 13 năm làm việc cùng ông. Đó là 1 trong 4 lần đấy”, Tim Cook chia sẻ về khoảnh khắc đó.

Vào tháng 1.2011, Tim Cook một lần nữa đảm nhận vị trí CEO Apple tạm thời khi Steve Jobs nghỉ phép vì lý do y tế. Đến tháng 8.2011, Steve Jobs từ chức để tập trung vào sức khỏe của mình và hội đồng quản trị khi đó đã bổ nhiệm Tim Cook làm CEO chính thức của Apple. Khi Steve Jobs qua đời vào tháng 10.2011, Tim Cook đã cho treo cờ rủ trong khuôn viên trụ sở Apple để tưởng nhớ ông.

Tim Cook coi khoảng thời gian sau khi Steve Jobs qua đời là giai đoạn cô đơn nhất trong cuộc đời ông. "Khi mọi chuyện lắng xuống, tất cả những gì tôi biết là sẽ phải trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình", Tim Cook thổ lộ.

Tim Cook lần đầu thuyết trình với tư cách là CEO Apple - Ảnh: Getty Images

Tim Cook phải gánh trên vai trách nhiệm vô cùng lớn, đặc biệt khi iPhone là một sản phẩm Apple được yêu thích trên toàn thế giới và Steve Jobs được coi là một trong những CEO vĩ đại nhất trong lịch sử.

“Món quà lớn nhất của ông ấy không phải là một sản phẩm đơn lẻ, mà là chính Apple”, Tim Cook nói về Jobs vào năm 2017.

Steve Jobs từng nói rằng làm ra mọi thứ với "sự quan tâm và tình yêu lớn lao là điều giữ cho Apple luôn là mình". Tim Cook nói rằng ông tin rằng tầm nhìn của Steve Jobs tồn tại ở mọi nơi trong công ty.

Trong những tháng sau khi Steve Jobs từ chức và qua đời, đã có rất nhiều người nghi ngờ về việc liệu Apple có thể duy trì đà phát triển dưới thời Tim Cook hay không. Dù Tim Cook giờ đây đã trở thành tâm điểm chú ý với vai trò CEO Apple, ông noi theo tấm gương của Steve Jobs trong việc kín tiếng trước công chúng và giữ cuộc sống cá nhân riêng tư, tối đa hóa sự tập trung vào Apple.

Song vào năm 2014, Tim Cook đã chấm dứt nhiều năm đồn đoán bằng cách công khai tuyên bố ông là người đồng tính trong một bài xã luận trên Bloomberg Businessweek. Điều đó khiến Tim Cook trở thành CEO đồng tính công khai đầu tiên của một công ty Fortune 500.

Fortune 500 là một bảng xếp hạng hàng năm của 500 công ty lớn nhất Mỹ, dựa trên doanh thu tổng cộng của họ. Bảng xếp hạng này được xuất bản bởi tạp chí kinh doanh Fortune, là một chỉ số quan trọng về sức mạnh và thành công kinh tế của các công ty trong nền kinh tế Mỹ.

Sự tăng trưởng của Apple dưới thời Tim Cook

Trong suốt nhiệm kỳ CEO, Tim Cook đã duy trì nhiều truyền thống quan trọng ở Apple, gồm cả sự xuất hiện của các ngôi sao nhạc rock, chẳng hạn như Foo Fighters tại sự kiện công ty, và những màn giới thiệu sản phẩm "One more thing (còn một điều nữa)" nổi tiếng của Steve Jobs.

Tim Cook và người mẫu Christy Turlington tại sự kiện ra mắt Apple Watch - Ảnh: Reuters

Năm 2015, Apple giới thiệu Watch, sản phẩm hoàn toàn mới đầu tiên của công ty thời kỳ hậu Steve Jobs. Đến năm 2016, Apple đã trình làng AirPods, tai nghe không dây cỡ nhỏ đã trở thành một sản phẩm đình đám và quan trọng cho sự phát triển của công ty. Kể từ đó, Apple đã phát hành một số phiên bản nâng cấp của tai nghe này và các nhà phân tích ước tính chúng nằm trong số những sản phẩm bán chạy nhất của công ty.

Apple đã mở rộng dòng sản phẩm iPhone dưới thời Tim Cook, bổ sung những chiếc iPhone giá rẻ hơn như iPhone SE, cũng như những mẫu Pro đắt tiền có giá hơn 1.000 USD. Những năm gần đây, Apple đã mở rộng ra ngoài lĩnh vực phần cứng để tập trung vào các dịch vụ đăng ký như Apple Music, Apple TV+ và Apple News+. Đây là những dịch vụ giúp giữ chân khách hàng hiện tại của công ty. Bộ phận dịch vụ cũng như thiết bị đeo hiện là nhân tố chính thúc đẩy sự phát triển của Apple.

Sản phẩm mới nhất ra mắt dưới thời Tim Cook là kính thực tế hỗn hợp Vision Pro.

Vào tháng 6.2023, Apple trình làng Vision Pro và cho biết đây là "thiết bị điện tử cá nhân tiên tiến nhất từ trước đến nay". Với giá đến 3.499 USD, Vision Pro được trang bị 12 camera và công nghệ Eyesight cho phép ai đó đến gần để nhìn thấy khuôn mặt người đeo kính. Apple sẽ bắt đầu bán Vision Pro từ ngày 2.2.2024.

Apple ra mắt Vision Pro dưới thời Tim Cook vào tháng 6.2023 - Ảnh: Apple

Vài năm gần đây, Apple đã chứng kiến một số giám đốc cấp cao ra đi: Giám đốc bán lẻ Angela Ahrendts nghỉ việc vào tháng 4.2019; Giám đốc thiết kế Jony Ive (một người bạn thân của Steve Jobs) rời công ty hồi tháng 6.2019; Giám đốc tiếp thị Phil Schiller từ chức vào tháng 8.2020 nhưng vẫn làm việc tại Apple với tư cách là đồng nghiệp. Tuy vậy, tốc độ tăng trưởng của Apple sau đó không hề chậm lại. Trên thực tế, vốn hóa thị trường của Apple đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2018.

Thành công cho Apple, thắng lợi tài chính với Tim Cook

Khi Apple vượt qua mức vốn hóa thị trường 2.000 tỉ USD vào năm 2020, giúp Tim Cook lần đầu tiên đạt được vị thế tỷ phú.

Tim Cook sống trong ngôi nhà trị giá 2,3 triệu USD ở thành phố Palo Alto (bang California, Mỹ) nhưng hiếm khi có những kỳ nghỉ đắt tiền và không sở hữu du thuyền hay máy bay riêng như các CEO công nghệ khác. Giống một số đồng nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, Tim Cook cam kết sẽ cho đi phần lớn tài sản của mình.

Sơn Vân