Nguồn vốn chưa thực hiện được cần báo cáo Quốc hội

Quang cảnh phiên thảo luận tổ 3. Ảnh: H.Ngọc

Quản lý theo kết quả đầu ra

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, ĐBQH Đỗ Văn Chiến (Nghệ An) nêu rõ, nguyên tắc cao nhất để quản lý các Chương trình mục tiêu quốc gia là kết quả đầu ra.

Trước đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 88/2019/QH14 của Quốc hội phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 và Nghị quyết 120/2020/QH14 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.

"Để ban hành được Nghị quyết về Chương trình này, chúng ta đã phải đầu tư hàng trăm tỷ đồng để điều tra kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi để xác định điểm nào còn thiếu, cần đầu tư nhất, do vậy không phải “rải đều” mà là đầu tư vào những nơi còn thiếu", đại biểu Đỗ Văn Chiến nêu rõ.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, ĐBQH Đỗ Văn Chiến (Nghệ An) phát biểu tại phiên thảo luận Tổ 3. Ảnh: H.Ngọc

Nhiều ý kiến cho rằng, vì sao có tình trạng xã đạt nông thôn mới, nhưng nhân dân còn khó khăn lại không được thụ hưởng chính sách, bởi vì cách tiếp cận của chúng ta chưa đúng thực tiễn? - Đại biểu Đỗ Văn Chiến cho rằng, cách tiếp cận của chính sách dân tộc là đối với dự án đầu tư và vốn đầu tư thì tiếp cận theo địa bàn.

Cụ thể là, xã khu vực III là xã khó khăn nhất, rồi đến xã khu vực II, khu vực I. Xã từ khu vực III sang khu vực II thì không được hưởng chính sách đầu tư của xã khu vực III; từ khu vực II, khu vực III sang khu vực I thì không được đầu tư theo chính sách của xã đặc biệt khó khăn nữa.

Nhưng chính sách cho con người như bảo hiểm y tế, chính sách cho học sinh học các trường lại được tiếp cận theo dân tộc và hộ nghèo. Khi xã ra khỏi xã đặc biệt khó khăn, xã đã lên nông thôn mới, nhưng người dân là hộ nghèo thì vẫn được hưởng chính sách cho con người.

"Tuy nhiên, có thể thực tế điều chỉnh còn chưa khớp nên sinh ra vướng mắc". Do vậy, đại biểu Đỗ Văn Chiến đề nghị, “đối với chính sách đầu tư thực hiện theo địa bàn, chính sách cho con người thực hiện theo dân tộc và hộ nghèo thì sẽ không phát sinh vướng mắc”.

Đại biểu Đỗ Văn Chiến cũng lưu ý, cơ quan tham mưu của Chính phủ phải hết sức chú ý, Nghị quyết 88/2019/QH14 của Quốc hội đã quy định: kết thúc giai đoạn 2021 – 2025 thì tiếp tục thực hiện ngay cho giai đoạn 2026 – 2030.

Tuy nhiên, có vấn đề rất lớn cần có chủ trương của Quốc hội nhưng chưa được đề cập đó là, khi kết thúc năm 2025 thì về nguyên tắc của đầu tư công, chúng ta chưa giao được vốn của Chương trình sang năm 2026, bởi vì nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 – 2030 phải do Quốc hội Khóa XVI giao. Do đó, cần có chủ trương, kết thúc năm 2025, những nguồn vốn quản lý theo kết quả đầu ra mà chưa thực hiện được thì cần phải có chủ trương đồng ý, chuyển sang thực hiện cho năm 2026.

Quan tâm đến hệ thống trường dân tộc nội trú và hệ thống trường phổ thông dân tộc bán trú, đại biểu Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh, “nếu vùng dân tộc thiểu số và miền núi không có hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú và hệ thống trường phổ thông dân tộc bán trú, thì sẽ không thể nói đến câu chuyện đào tạo nguồn nhân lực cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Thời gian tới, nếu không giữ được những trường này thì việc đào tạo nguồn nhân lực cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi rất khó khăn”.

"Cá nhân tôi và nhiều đồng nghiệp đang công tác tại các địa phương đều trưởng thành từ trường phổ thông dân tộc nội trú". Nhấn mạnh điều này, ĐBQH Hà Sỹ Huân (Bắc Kạn) mong mỏi, chính sách này cần được tiếp tục quan tâm, duy trì nhằm đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ là người dân tộc thiểu số và miền núi.

Cụ thể hóa nguồn vốn đầu tư và vốn sự nghiệp cho Chương trình ngay trong Nghị quyết Kỳ họp thứ Bảy

ĐBQH Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) thống nhất cao với sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nhằm hỗ trợ các cấp, các ngành, địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện Chương trình. Các nội dung điều chỉnh theo hướng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện chương trình, không làm phát sinh đối tượng thụ hưởng chính sách và địa bàn đầu tư.

ĐBQH Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) phát biểu tại phiên thảo luận Tổ 3. Ảnh: H.Ngọc

Tuy nhiên, đại biểu Đinh Thị Phương Lan lưu ý, Tờ trình của Chính phủ cần thể hiện rõ hơn, vì một số danh mục không thuộc phân định của Quyết định 861/QĐ – TTg phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, nhưng đối tượng thụ hưởng vẫn là con em đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ví dụ như các trường dự bị đại học…

Về các nội dung đề xuất điều chỉnh như nguồn vốn, đang có sự phân vân về nguồn đầu tư và nguồn vốn sự nghiệp. Tuy nhiên, các cơ quan chuyên môn đã nêu rõ, với các quy định hiện hành và các Nghị quyết của Quốc hội thì không có vướng mắc giữa nguồn vốn đầu tư và nguồn vốn sự nghiệp. Song trong bối cảnh hiện nay, để tạo điều kiện cho địa phương “chắc tay” hơn trong việc tổ chức thực hiện các dự án, đại biểu đề nghị nên cụ thể hơn các nguồn vốn này ngay trong Nghị quyết Kỳ họp thứ Bảy của Quốc hội.

Hoàng Ngọc